Besinler Ve Özellikleri

Ahududu


Çileğe benzeyen ahududu adlı meyvelerini yazın ve sonbaharda veren Ahududu bitkisi, Gülgiller'dendir Asya, Avrupa ve Amerika'nın birçok bölgesinde yetişen ahududunun anayurdu kesin olarak bilinmemekte; ama, bilimsel adındaki "ida" sözcüğü, akla, Ege bölgemizdeki antik Kazdağı yöresini getirmektedir Bitkinin kütüğü çokyıllık; dikenlerle kaplı olarak l-2 m'ye kadar boylanabilen sürgünleri ikiyıllıktır Bu sürgünler, ikinci yılının yaz başlarında her koltuk gözünde salkım halinde beyaz renkli çiçeklerini açmaya başlar

Çiçekler bir yandan olgunlaşıp meyveye dönerken bir yandan da yeni çiçeklerin açması sürer Ahududunun etli ve sulu üzümcüklerden oluşan toplu meyvesi kırmızı renkli olup üzümcüklerin içinde sert yapılı çekirdekleri yer alır Ancak beyaz, mor ve siyah renklerde meyve veren, ayrıca sonbahar mevsiminde ikinci kez meyve üreten ahududu türleri de vardır

Çok hoş tadı ve kokusu olan ahududu meyvesi çabuk bozulur Bu nedenle tazeyken yenilir Ama dondurulmaya elverişlidir Ayrıca ahududu, şurup, meyve suyu, şekerleme, reçel, marmelat, jöle, dondurma ve likörleri de yapılarak tüketilir

BESİN DEĞERLERİ

100 gr taze ahududunun besin değerleri şöyledir: 57 kalori; 1,2 gr protein; 13,6 gr karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,5 gr yağ; 3 gr lif; 22 mgr fosfor; 22 mgr kalsiyum; 0,9 mgr demir; l mgr sodyum; 168 mgr potasyum: 20 mgr magnezyum; 130 IU A vitamini; 0,03 mgr B1 vitamini; 0,09 mgr B2 vitamini; 0,9 mgr B3 vitamini; 0,09 mgr B6 vitamini; 5 mgr folik asit: 25 mgr C vitamini ve 4,5 mgr E vitamini

SAĞLIĞIMIZA YARARLARI

Yukarıda saydığımız önemli besin değerlerinin yanı sıra;

o Ahududu doku ve damar büzücüdür Bu özelliğiyle diyareyi keser, peklik verir

o Aynı niteliği nedeniyle: Kadınlarda beyaz akıntıyı keser; aybaşı dönemindeki aşırı kanamaları azaltır ve aybaşı durumunu düzene sokar Doğum yapacak kadınlarda rahim kasılmalarını düzeltmede, doğum sancılarını azaltmada ve doğum olayını kolaylaştırmada etkilidir Ancak, bu dönemlerde düzenli olarak alınmalıdır

o Ahududu bedeni güçlendirici bir toniktir

o Terletici, ateş düşürücü ve serinletici etkileri de vardır

Bütün bu etkileri sağlamak için ahududu bitkisinin körpe yaprakları toplanıp güneşsiz ve havadar bir yerde kurutulur Olgun meyveler ile kurutulmuş yapraklar karıştırılır Bu karışımdan 2 tatlı kaşığı alınıp üzerine kaynamış su dökülerek 10-15 dakika bekletilip bir infüzyon hazırlanır Bu infüzyondan istendiği kadar içilebilir

o Ayrıca ahududu, boğaz ve bademcik ağrılarına, ağız ülserleri ve kanayan dişetlerine iyi gelir

Bu etkilerinden yararlanmak için yukarıda tanımı verilen infüzyonla ağızda derin derin gargara yapılır

BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ

Tohumdan üretmede, zor da olsa çimlenen ahudududan, ortaya değişik ve istenmeyen nitelikler gösteren yeni bitkiler çıkar Bitkinin gövdesinden alınan çelikler köklenmez Sürgünleri çokyıllık olmadığından, aşılama yöntemi de ahududuya uygun değildir

Bu nedenlerle, ya ahududu bitkisinin kökünden çıkan sürgüler sonbaharda köklü olarak sökülüp fidan olarak kullanılır (kışı çok soğuk geçen yerlerde kök sürgünü ilkbaharda alınır) ya da kök çelikleriyle ahududu bitkisinin üretimi yapılır Ama, bu işlem pek pratik değildir ve profesyonelce bir çabayı gerektirmektedir

BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ

İklim isteği: Ahududu, genelde soğuk ılıman bölgelerin bitkisidir Sonbaharda yapraklarını döküp dinlenme dönemine girdiğinde 7 santigrat derecenin altında en az 800 saatlik bir soğuklama dönemi geçirmelidir Bitki -20 ila -25 derecelere kadar dayanabilir Oysa, kışları çok ılık, yazları pek sıcak ve kurak olan yörelerde ahududu yetiştirilemez Yukarıda tanımlanan, bitkiye uygun sayıları iklim koşullarında yetiştirilen ahududu bitkilerinin, yeterince güneş alması durumunda iyi ürün vereceği burada belirtilmelidir

Toprak isteği: Ahududu bitkisi, organik madde içeriği zengin, geçirgen ve derin (en az l m) hafif ve orta bünyeli, su tutma kapasitesi yüksek olan toprağı sever Toprak sürekli nemli ve reaksiyonu hafif asit ya da nötr (pH: 6-7) olmalıdır Fazla kireçli ya da tuzlu topraklar ahududu tarımına uygun değildir

Yurdumuzda Akdeniz Bölgesi kıyıları ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında hemen her yerde ahududu yetiştirilebilir

Toprak işleme: Ahududu bitkisinin toprağı çapalanarak, büyük bahçelerde traktörle sürülerek işlenir Yabani otlar böylece ya da uygun ilaçlar kullanılarak yok edilir

Sulama: Ahududu bitkisinin toprağı sürekli nemli tutulmalıdır Yağışların yetersiz olduğu dönemlerde bitkiye düzenli su verilir Çok hafif bünyeli topraklarda daha da sık sulama yapılır

Gübreleme: Organik madde bakımından fakir topraklarda, ahududu bitkisine, iyi yanmış çiftlik gübresi verilir Gerekiyorsa bu gübreye fosforlu ve potasyumlu suni gübre de eklenir Ahududu fidanları 30-40 cm genişlik ve derinlikteki çukurlara ekilirken her çukura 5-10 kg çiftlik gübresi verilir Daha sonra 2-3 yılda bir bitkiye ek gübre verilmelidir

Budama: Ahududu, bitkiyi iyi tanıyan kişiler tarafından şekil budaması, ürün budaması ve gençleştirme budaması yöntemleriyle üç amaçlı olarak budanır

Hasat (Derim): Ahududu bitkisinin hasadı, haziran ayı başı ile ortaları arasındaki dönemde başlar ve olgunlaşan meyvelerin zaman zaman toplanması bir-bir buçuk ay kadar sürer Olgunlaşan meyveler iki-üç günde bir, elin ilk üç parmağı meyve sapına getirerek meyvenin ileri doğru çekilip avuç içine düşürülmesiyle toplanır Meyve elin içinde kesinlikle sıkılmamak ve örselenmeden toplama kabına konulmalıdır

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: öncelikle ahududunun hastalık ve zararlılarından korunması için önlemler alınmalı, ancak gene de bunlar bitkinin başına geldiğinde uzmanlara danışılıp uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak zamanında, düzenli ve eksiksiz mücadele yapılmalıdır