Yoyo

Hepimizin çocukken oynadığı oyuncaklardan olan Yoyo,günümüze kadar bir çok aşamalardan gelerek bizleri eğlendirmiştir
Yoyonun, ilk olarak Çin'de kullanıldığına inanılmaktadırAncak yoyo hakkında ilk tarihsel metin MÖ 500 yılında Yunan metinlerinde görülmüştürBu eski oyuncak ağaç kabuğu ve metaldan yapılmış bir diskten oluşmuşturBu zamanda yapılmış ve şu an Yunanistan'daki Atina Milli Müzesi'nde bulunan çömlek vazo'da Yunan Gençliği'nin yoyoyla oynarak eğlendiği anlaşılırEski zamandan kalma Mısır'lı tapınakların üzerindeki resimlerde Mısırlıların'da yoyoyu kullandığı bilinmektedir

Çinlilerin kullandığı yoyo
Yine tarihi kayıtlar göstermekteki ,16 yüzyılda Filipinli avcılar ,vahşi hayvanları ,ağaçtan yapılan bir cisim ve uzun bir ipi ,avlarının altına atmak suretiyle yakalamışlardır Bu silahtaki ip yukarı çekilir ve av ip içerisinde çabalayarak dönerBu ,pratik yoyonun u silahın ,günümüz yoyosuna ilham verdiği söylenmektedir Fakat , bunun tamamen bir hayali bir fikir olduğu gözümüzden kaçmamalıdır
Yoyo'nun çıkış noktası ister Çin olsun ,ister Filipinler ya da Mısır ,sonuçta Yoyo çok uzun bir zaman periyodu içerisinde çocukların favori oyuncağı olduğu aşikardır

Yoyonun bahsi geçtiği bir diğer tarihçe ise 1765'de yapılan bir hindistan kutunun varlığıdırBu ufak kutunun üzerinde elle çizilen yoyosu ile oynayan kırmızı elbiseli minik bir kız çocuğunun resmi vardır
Bundan 25 yıl sonra ise yoyo bir şekilde Avrupa'ya seyahat ederBöylece yoyo artık İngiliz ve Fransız Aristokratlarının elinde bulunuyordu

Tarihler 1789 yılını gösterdiğinde ise ,yapılan bir temsili resimde geleceğin kral adayı 4 yaşındaki 17Louis'in elinde bir L'emigrette(yoyo) bulunmaktaydıFransız yaşam biçimleri ve köylülerin ayaklanması sırasında Fransız Aristokrasisinin Paris ve Almanya'ya gitmeye zorlanması sıralarında cam ve fildişinden yapılmış yoyolar ,aristokratların elindeydi L'emigrette burda "ülkeden ayrılmak" anlamına gelen fransız terimidirYoyo'ya Fransa'da verilen bir başka isim ise "De Coblenz"(Fransız şehri)Aslına bu isimler, oyuncaklar ile Fransız devrimi arasında önemli tarihsel bağlantıyı yansıtırlar


Yoyo Fransa boyunca yayıldı ve genelde stress atmak içinde kullandıArtık ismi JOUJOU DE NORMANDIE olmuştu Bu da Amerikalıların Yoyo olarak isimlendirdiği oyuncağın isim kökünü oluşturmuştu Oyuncağa olan bu ilgi Figaro'nun Düğünü adlı piyes'te de dile gelmiştiPiyes'in yazarı BEAUMARCHAIS yoluyla delillendirilen bu oyunda sıkıntı atmak için yani düşüncelerinizi boşaltmak için oyuncakların araç olduğu söylenmişti

Daha sonralari İskoçya ve Fransa'dan geçerek çılgın yolculuğuna İngiltere'de devam eden yoyo, İngiltere'de fransızca bir kelime olan bandrole olarak adlandırıldı Bunun anlamı Fransız züppesi idi1791'de ise ileride kral olarak 4 George bu bandrole ile eğlendiKral adayının bu oyuncağı kullanması İngiltere'de Yoyo'nun popüler oyuncak olmasında önemli rol oynadıVe ünlü kimseler yoyoyu elinden bırakmadı
Amerika'da yoyonun kullanıldığına dair ilk kayıt 1866 tarihlidirO zamanlar taşıt yoluyla Ohaio'ların evlerine ulaşan yoyo "improved bandrole" yani gelişmiş bandrole olarak patenti alındı1 yıl sonra ise Alman göçmen Charles Kirchof ,dönen tekerleği endüstriyel yoyoya ilk ivmeyi verdiArtık yoyo ticari bir oyuncak olmuştu1911'lere kadar ,çeşitli patentlere karşın yoyo, pek de önemsenmedi Ta ki Ünlü Scientific Amerikan dergisi 1916 yılında yoyo hakkında bir makale yayınlayıncaya kadarMakale de oyuncağın Filipinerden geldiği anlatılıyorduVe yoyo olarak isimlendirdiBunun sebebinin de Filipinlilerin kullandığı kelime olan yoyonun "come come"( gel gel )ve " to return(geri dönmek)" anlamını taşımasıydı Bu makalenin üzerine yoyo tüm Amerika'da duyuldu
Bu arada Filipinlere geri dönersek , Filipin yerlilerinin bu oyuncak konusunda uzman olduğu söylenebilirYoyoyu harika oyma tekniklerini kullanarak odunu biçimlendirirek oluşturmuşlardıDaha sonra ip yardımıyla dingili döndüren sistemi geliştirdiler Ve bugünki yoyonun kalıbını bu şekilde yön vermişlerdir
1928 ve 1929 yıllarında iş adamı DONALD F DUNCAN, San Francisco'da iken yoyonun geleceğini gördü ve Yoyonun kaderini çizdi Aslında Yoyoseverler Duncan'ın bazı kararlarını olumsuz gibi algılasalar da ,bir bakıma da yeni yoyosevlerin bu yolla oluşacağından seviniyorlardı

1946 yılında Duncan Şirketi saatte 3600 yoyo üretmeye başlamıştıVe her yıl 1 milyon yoyonun yolu açılmıştıAkçağaçtan yapılan yoyolar dünyayı kasıp kavuruyordu 1960 yıllar plastik yoyonun yıllarıydı Satışlar git gide artıyorduVe Dunca Şirketi 45 milyon yoyoyu 40 milyon çocuğa satmayı başararak bir rekor kırdı

Duncan şirketini bu iş iyice sardı ve mesai fazlası ücretlerlendirmelerle, televizyon reklamlarıyla şirketi geliştirdiler Ancak bu işte tek olmadıklarını anladılarBir çok rakip firma oluşmaya başladı ve Duncan Şirketi'nin üzerine gelmeye başladılar Federal Mahkemeye YOYO ismi hakkında Duncan Şirketi'nin patent alamayacağı konusunda başvurdular
Ve Duncan Şirketi trajik iflasın eşiğine geldiBu gelişmenin üzerine Flambeau Plastik Şirketi "Duncan" ismini yüklü bir ücret karşığında satın aldıBugün DUNCAN Yoyolarının onbir farklı modelini imal eden ve satan FLAMBEAU plastik şirketidir6 Haziran ise Donald Duncan şerefine milli yoyo günü sayıldı
Son yıllarda teknoloji kullandığımız ürünleri kat kat arttırdıGörünüşte basit YOYO , hiç istisna olmadı


Yoyo Amerika'da oldukça tuttu ve uğruna bir çok milli organizasyon gerçekleşti Dünyanın her yerinden gelen YOYOcular bu yarışmalarda hünerlerini sergiledi Hatta yarışmalara bazı katı kurallar konuldu Örneğin yarışmaya katılan yarışmacılara Dünya'nın her yerini gezme şartı konuldu Bu kimimize anlamsız gelebilir ama bu kural sayesinde yoyo bayağı bir yol katetti ve dünyadaki ününe ün kattıÜnlüler koleksiyonlarını sergiledi ve oldukça yüksek ücretlerle müzayedelerde satıldı

Bunun yanında yoyo bilimsel alanlarda da kullanıldı Örneğin NASA bu konuda oldukça ayrıntılı bir çalışma yaptı1996'da uzaya yolladığı STS-75 uydusu ile yoyo artık uzaya da ayak basmış oldu Bu salınım belki küçüktü ama insanlık için büyük hareketlere neden olması şüphesizdiBu konuda NASA astronotu ile yapılan bilimsel röportajda sorulan soru ve cevabı şöyle idi:
"KUVVET ERGOMETER NE OLDUĞU AÇIKLAYABİLİRMİSİNİZ ? "
"YOYO yu İsviçreli araştırmacılarla birlikte deneysel olarak kullandık YOYOYU aşağı atarsınız ve açılır ve yoyo içindeki enerjiyi bildirirsiniz"

Burdaki amaç yoyonun yaptığı hareketini ve yavaş dönüşümü incelemektiYoyonun yaptığı hareket sonrası biriken enerji ise ilginçti Yoyo nasıl enerjiyi tutuyordu? Bunun cevabını bulduklarında ise artık araç içindeki insan hareketlerini kontrol edebileceklerdi Bildiğiniz gibi yoyoyu aşağı atarsınız ve bir sonraki gelişinde onu aşağı çekecek hiç bir ağırlık yoktur