Emperyalizm Nedir ? |
08-17-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Emperyalizm Nedir ?Emperyalizm, imparatorluk kurma eğilimidirBir devletin sınırlarını genişletme politikasına denir Emperyalizm,aynı ekonomik ve sosyal bütün içinde etnik ve kültürel bakımdan farklı halkların,merkezi bir iktidarın otoriter yönetimi altında bir araya getirilmesi eğilimini ifade eder İmparatorluk kurma eğilimi, insanlık tarihinin eski çağlarına kadar uzar Ancak bu eğilim bugün de devam etmektedir 15 Yydan beri imparatorlukların sömürgeci karakteri ise daha belirgin bir hal almıştır Siyasi emperyalizm, demografik emperyalizm, dini emperyalizm, kültür emperyalizmi ve iktisadi emperyalizm gibi çeşitli türleri vardır Siyasi emperyalizm, fetihler yapan bir hükümdarın, ülkenin sınırlarını genişletme hevesine dayanır Siyasal emperyalizm, bazen ülkenin sınırlarının genişletilmesi ile halkın güvenliğini sağlamak amacına yönelik olur Demografik emperyalizm ise, her şeyden önce ülkedeki nüfus fazlasını yerleştirmek için, diğer ülkelere yönelmeyi ifade eder Dini emperyalizm, dini inancı yayma nedenine bağlı olarak uygulanır, bu amaçla yayılma olanağı arar Kültür emperyalizmi, belli bir hayat tarzını ve emperyalizmi yayma amacını güder Kültür emperyalizmini hedefi, bir kültürün, yerini başka bir kültüre bırakmasını sağlamaktır Ekonomik emperyalizm ise, hammaddeler ve ticari sürüm alanlarının aranmasından doğar Ekonomik emperyalizm, modern çağların ürünüdür Kapitalizmle birlikte ortaya çıkmıştır Tarihi bakından bu türlerden hiçbirine saf halde rastlanmaz Devletler, emperyalist amaçlarına varmak için çok defa çeşitli emperyalist modelleri bir arada kullanırlar Kültür emperyalizmi, diğer emperyalizm türlerinin uygulanmasında onlara yardımcı olur ve onları tamamlar Avrupa ülkeleri, 16yydan itibaren özellikle merkantilist akımın etkisi ile yoğun bir sömürgecilik faaliyetine girişmişlerdir Sanayi Devrimi,sömürgecilik ihtirasını artırmıştır Sömürgelerin ucuz ve devamlı hammadde sağlamaları ve sanayi ürünleri için de sürüm alanı olması, ekonomik bakımdan emperyalist ülkelere büyük yararlar sağlamaktaydı Sağladığı yararlardan biri de, sömürgecilik yoluyla büyük kârların sağlanması ile Avrupalı işçileri refah seviyesi artmakta, işsizlik ihtimalleri azalmakta idi Böylece sömürgecilik, Avrupa işçilerini büyük sefaletlere ve kütle halinde işsizliğe sürüklemekten alıkoymakta idi 19yydan beri Avrupa ülkelerinin ekonomik gelişmesinde sömürgeciliğin önemli rol oynadığı bir gerçektir Ancak kapitalist sistemin ayakta durmasını, gelişmesini sağlayan tek unsur sömürgecilik olmamıştır Teknik açıdan ilerleme de önemli bir etkendir Şunu da belirtmek gerekir ki, her imparatorluk ve her emperyalizm sömürgeci olmasa bile, emperyalizm ile sömürgecilik arasında sık sık rastlanan bir bağ vardır Bu bağ, özellikle güçlü devletlerin, ekonomik emperyalizmi sağlamak için sömürgelere el atması ile ortaya çıkmıştır Devletleri emperyalist amaçlara yönelten, ekonomik, toplumsal, siyasal, psikolojik, askeri çeşitli nedenlerdir Emperyalizmin nedenlerini sadece ekonomik nedenlerle açıklamak, bizi hatalı sonuçlara sürükler Emperyalizm, uluslararası alanda gücün devletler arasında dengeli biçimde dağılmadığı için ortaya çıkmaktadır Bugün uluslar arası sistem içinde daha zayıf, daha güçsüz devletler ve doldurulabilecek boşluklar bulundukça, güçlü devletler, bu olanaklardan yararlanacaklardır Avrupalı devletler, sömürge emperyalizmine dünyadaki boş ülkeleri ele geçirmek için girmişlerdir Günümüzde de güçlülerin zayıfların içişlerine karışmaları, hegemonyaları altına almaya çalışmaları, aynı mantıksal davranışın bir sonucudur Emperyalizm bazı nitelikler taşır Bir politik tutum olarak en zengin ya da en kudretli devlet eliyle yerine getirilir Emperyalist devlet, hakim devlettir, kendine bağlı olanı korur, onlara yardım eder ama aynı zamanda onlara hükmeder Bazı bakımlardan onu sömürür ya da tek bir yönetim altında toplar Emperyalizm aynı zamanda rakip çiftler halinde görülür Bütün dünyada tek bir emperyalist güç düşünülemez Günümüzde ABD'nin bu konuda tekmiş gibi gözükmesi, geçici bir durum olarak kabul edilebilir |
|