Zamanun Populer Hava Taşıtı: Zeplin'in Tarihi

Bu makalemizde, 1900 lü yılların popüler ulaşım aracı olan Zeplin'i, konu alacağız
Zeplin adını Alman asıllı olan Ferdinand von Zeppelin'den alır Ferdinand 1836’da Baden, Konztans’da doğar Bir ömrü cephelerde geçen bir Alman subayıdır ama zepline olan aşkı onu “sanayici” yapar

1890’da emekli olunca kolları sıvar, adamlarıyla geceli gündüzlü çalışır, 2 Temmuz 1900’da LZ-1’i havalandırmayı başarırlar


Alman hükümeti bu çalışmalara bigane kalmaz, onları saldırı amaçlı zeplinler yapmaya yönlendirir ve tutar bir donanma kurar
Zeplinler yekpare gibi görünseler de kafes kafestirler ve her hücreye ayrı ayrı gaz basarlar Hatta bir zaman sonra her hücreye bir balon sıkıştırır, riski dağıtırlar

Gece kovboyları

1 Cihan harbi kopunca Almanlar “Gece yarısı kovboyları” adını verdikleri 111 zeplinle İngiltere’ye gider gelir, kaldırabildikleri kadar bombayı hedefe bırakırlar
Alaca karanlıkta Britanya’ya doğru yola çıkan zeplinler, kentleri ışıklarından fark eder, bombaları atınca fazla oyalanmazlar -*******- Ancak savaş hızlanınca zeplinlerin de havası kaçar Güçlü motorları olan uçaklar daha fazla iş yapar ve daha az hedef olurlar Eğer bir zeplin uçakla karşılaşırsa hiç şansı kalmaz, onda bu cüsse varken bir yere kaçamaz Kaldı ki hidrojenle dolduruldukları için cephane gibidirler, infilak ufacık kıvılcıma bakar

Askeri zeplinler sümenaltı edilirken barışçı modeller hergeçen gün kendini aşar, boyları 128 metreden 245 metreye çıkar 1927 sonbaharında ZL-59 adlı bir zeplin havada 96 saat kalır ve 7 bin km yol yapar Bir sonraki yıl Kaptan Eckener yönetiminde Atlantik’i aşar 1932 yılından itibaren Lufthansa firması dünyanın dört bir yanına sefer açar O yıl zeplinler milyonlarca km yol yapar, yüzbinlerce mektup, onbinlerce yolcu, tonlarca yük taşırlar

Almanlar bu işi ciddiye alır, hem iskeleti büyütür hem motorları güçlendirmeye bakarlar Nitekim “Graf Zeppelin” adı verilen gök gemisi Eylül 1928’de hizmete girer ve 133’ü okyanus aşırı olmak üzere 590 seferi kazasız belasız tamamlar Düşünün 16 milyon kilometreyi arkada bırakırlar



Sessiz sarsıntısız

Bu kalender ve konforlu alet yağına suyuna bakılmak kaydıyla problemsiz uçar Kaldı ki yolcularına sessiz, sarsıntısız, keyifli bir seyahat imkanı sunar Hatta 1929’da dünya çevresini dolanır, “21 günde devr-i alem” yapar
Zeplinler zamanla Alman ekonomisinin reklam panosu kesilir, Von Zeppelin’den sonra nöbeti devralan Dr Hugo Eckener’in geliştirdiği uçan gemiler büyük akis uyandırırlar

Avrupa ve ABD semalarında kibirle dolanan Alman zeplinleri, Amerika’ya varınca yolunu gözleyen kalabalığı “siren çalarak” selamlar Nitekim sarı kafalar 1936 yılında adını efsanevi Alman mareşali Hindenburg’dan alan devasa bir zeplin yapar alayiş ve gulgule ile sefere çıkarırlar Bu alametin boyu tam 305 metredir, düşünün Titanice 20 metre fark atar Her biri 1100 beygirlik dört dizel motordan hareket alır ki bunlar Mercedes tarafından özenle imal edilir ve sessizlikleri ile tanınırlar Bu gök transatlantiği; yüz yolcu taşıyabilir ve 160 km sürat yapar En güçlü gemilerin bir haftada aldıkları menzili 2 günde aşar Arkada bulunan ve tamamen camla kaplanan kısmın manzarasına doyulmaz Böylesi bir panoramik görüntü günümüz tayyarelerinde bile yakalanamaz

Ah helyumları olsa!

Almanlar bu zepline yanıcı bir gaz olan hidrojen yerine, tehlikesiz bir gaz olan helyum koymak isterler, ancak doğal helyum kaynaklarına sahip olan Amerikalılar mal satmaya yanaşmazlar Nitekim korktukları başlarına gelir 6 Mayıs 1937 günü yağmurlu bir havada Amerika’ya ulaşan ve Manhattan üzerinde düşman çatlatan zeplin, New Jersey’in Lakehurst havaalanına yanaşır Ancak tam iskeleler atılırken alev alır Amerikalılar yıldırım çarptı açıklamasında bulunsalar da Almanlar suikast yapıldığına inanırlar Radyolar naklen yayına geçer, gazeteler havacılık tarihinin ilk kazasını manşete taşırlar

Verilen 36 kayba rağmen zeplinler güvenli araçlardır Almanları yaşanan kaza değil 2 Cihan Harbi yıkar Savaş yıllarında kolay vurulabilen zeplinler yola çıkamazlar Müttefikler dahasını da yapar, zeplin fabrikalarına saldırır, işi kesintiye uğratırlar LZ-130 ve LZ-131 adlı dev gemiler inşa halindeyken tesisi başlarına yıkarlar*****

Dönüşü muhteşem

Zeplinler bugün için bile dikkate alınacak vasıtalar Zira kullanılan Helyum hidrojen gibi alev almaz Delik, yırtık olsa bile haznelerdeki gaz tamamen boşalmaz Bütün hücreler hava kaçırsa bile geminin yere inmesi 3 gün sürer, ama fırtına kopmuş, kasırga çıkmış o başka

Zeppelin firması 60 yıllık bir aradan sonra LZ-NT07 adıyla yeni bir ürüne hazırlanıyor NT “new teknoloji” demek oluyor, bunlarda alüminyum çatının yerine üçgen fiberglaslar kullanılıyor ve iki yanda bir, kuyrukta bir olmak üzere 3 motorla yönlendiriliyor Yeni nesil motorlara aşağı yukarı açı verilebiliyor, hem tırmanış hem de iniş rahatlıkla sağlanıyor

Dünyaca ünlü Alman şirketi Cargo Lifter, “şimdiye kadar üretilenlerin en büyüğü” diye tanıttığı dev zeplin, 15 kamyonluk yükü rahat kaldırabiliyor Taşımacılığa yeni bir soluk getirecek olan proje Alman Hükümeti ve Deutsche Bank tarafından destekleniyor



Makale: Ahmet Sırrı Arvas