Taoizm

Taoizm (Daoizm ya da Taoculuk olarak da anılır), Çince: 道教; pinyin: Daojiao ve Çince: 道家; pinyin: Daojia iki ayrı kelimenin Türkçe'deki karşılığı olarak kullanılmaktadır Daojiao Çin kültüründe bir dine işaret ederken, Daojia ise bir felsefe, düşünce okulunu anlatır Ancak ikisi de kaynağını Laozi'nın eseri Tao Te Ching'den almaktadır Düşünce okulu olarak Taoizm'in kurucusu Laozi'nın ardından Zhuangzi da bu akımın en önemli temsilcisidir


Çin dini geleneğine ait en orijinal öğretilerdendir Taoculuğun ortaya koyduğu din anlayışı, Çin dini geleneğinin, daha çok metafizik içerikli öğretileri üzerine kurulmuştur Bu onu Çin medeniyeti içerisinden çıkmış Konfüçyüsçülükten ayıran en büyük özellik olmuştur



Lao-tzu



Taoizmin kurucusu Laozi'ya göre nesnelere ve kavramlara verdiğimiz anlamlar arzuları ve amaçları doğururlar İyi ve kötü, alçak ve yüksek, aydınlık ve karanlık gibi Bu anlamlardan kopmamız arzu ve amaçlarımızdan ayrılmamız sonucu eylemsizliğe varırız Eylemsizlik bir kere kavrandığında uyumlu yaşama geçiş kapısı açılır Geçmişin pişmanlıkları ve gelecek kaygısı ve planları gibi gerçek yaşamdan koparan etkiler aynı zamanda insan yaşamında bir tür dengesizlik hali yaratır Uyumlu yaşam ve doğal akış insanın içinde bulunduğu an ile bütünleşerek yaşamasını sağlar Bu uyuma yolu izlemek denir Yol anlamına gelen tao kelimesiyle kastedilen budur


İşte bu öğretileri ortaya koyan ve Taoizm’in kurucusu olarak bilinen Laozi’nun hayatı hakkında bilgimiz çok azdır Onun yaşayıp yaşamadığı bile tartışılmıştır Hakkında birçok görüş ortaya atılmış ve efsaneler uydurulmuştur


Çinin ünlü tarihçilerinden Sima Qian MÖ 100 yılında yazdığı Shiji (şı-ci) adlı eserinde Lao-zi’nın biyografisini şu şekilde yazmıştır: ‘‘Lao-Tzu Chou devletinin Ku mıntıkasında Li-hsiangg’da Chü-jen köyünde doğmuştur Kendi adı Erh, aile adı Li, müstear adı Tan’dır Chou sülalesi imparatorluğunun tarihçisi ve kütüphane muhafızıdır” Buna göre onun asıl adı Li Tan (Lao-Tan)’dır Lao-Tzu, ona verilmiş bir lakaptır; ‘‘İhtiyar Bilge’’ anlamına gelir


Çin sözlü geleneğinde MÖ 604 diye bilinen doğum yılı, Shı-chı’de kayıtlı değildir Bu, tarihin daha sonraları belirlendiğini göstermektedir Bununla beraber bu belge onun yaşadığını gösteren en iyi kanıt olarak kabul edilmektedir


Mitolojiye göre, Laozi’nın annesi nurdan gebe kalmış, 80 yıl sonra ak saçlı, ak sakallı bir çocuk doğurmuş İşte Laozi, yani ihtiyar çocuk lakabı buradan gelmektedir Bu efsane daha ileriye götürülerek doğum tarihi MÖ 1321 yılına kadar çıkarılmış ve kutsal bir kişi olarak gösterilmiştir O zaman Lao-chun adını almıştır Bazı araştırmacılara göre, bu gibi uydurma hikayelerin çoğu Budizm’den sonra Budist hikayelerine rağbet için yazılmıştır



Tarihi Dönemler



Şamanik Kökler (MÖ3000-MÖ800)


Taoizmin özellikle bazı mistik özellikleri ve ritüellerinde şamanik köklerin kalıntılarını görmek mümkündür Kuzey Çin'de Sarı Nehir yakınlarında bazı kabilelerde vu denilen şamanlar yaşamaktaydı Kabilenin doğal afetlerlere, hastalıklara karşı doğa ruhlarıyla kurdukları ilişkiyle deva bulmaya çalışan şamanların başarısızlıkları ölümle cezalandırılabiliyordu Çou hanedanlığı döneminde şamanların görevleri arasında ruhları davet etmek, yağmur yağdırmak, şifacılık, kehanet bulunuyordu Şamanik uygulamaların en açık görünümü Han hanedanlığı (MÖ206-MS219) sırasında Taoculuğun dini ve büyüsel yönlerinde belirmişti


Klasik Dönem (MÖ700-MÖ220)


Çou imparatorluğunun siyasi ve sosyal yapıları MÖ770'de dağılmaya başlamıştı Sonraki beşyüz yıl feodal beylerin birbirleriyle çatıştığı siyasi kargaşa ve iç savaştığı bir dönem olmuştu Bu dönemde Çin'in ünlü filozofları Konfüçyüs, Mencius, Mo-tzu, Sun-tzu ve Taoizmin büyük düşünürleri Lao-tzu, Chuang-tzu ve Lieh-tzu yaşamıştı


Taoizmin felsefesinin kurucusu Lao-tzu, güneydeki feodal Çu eyaletinde Li Erh adıyla tanınan, eğitimli üst sınıfa mensup ve imparatorluk arşivinde çalışan bir kütüphaneciydi



Kavramlar



Tao


Tao, hem Lao-tzu hem Chuan-tzu tarafından anlaşıldığı şekliyle sözle ifade edilemez bu yüzden onunla ilgili sembolik bir anlatım kullanmışlardır Tao'nun beşeri herhangi bir zihni yapı ile anlaşılmayacağını O'nun selbi (olumsuzlayıcı)sıfatları sayılarak gösterilmeye çalışılmıştır; isimsiz, şekilsiz, suretsiz, görünmeyen, işitilmeyendir O Chuang-tzu'ya göre Tao semavi eşitlenmenin, bütün zıtları ve çelişkileri eşit kılan mutlak birlik halidir



Din Olarak Taoizm



Eva Wong Taoizm dininin panteist ve plüralist olduğunu belirtir Tanrılar, ruhlar ve ölümsüzler sahip oldukları güç ve aydınlanma derecesine göre Taoist panteonunda sıralanırlar En yüksek seviyeli tanrılara T'ien-tsun veya Göksel Efendiler denir, onları Ti (İmparator), Hou (İmparatoriçe), Wang (Kral), Hsien (Ölümsüz) ve Shen (Ruh) izler Taoist dini halk inançları ve yerel kültler ile karıştığı için tanrıları tarihöncesi zamandan kalma doğa ruhlarını, halk kahraman ve bilginlerini, diğer dinlerin tanrılarını ve ölümsüzlük arayışındaki kültlerin kurucularını da içermektedir


Kimilerinin Taoculuğun kurucusu olarak gördükleri Lao-tzu bu dinde T'ai-shang Lao-chün adıyla tanrılaştırılmıştır ve Taoist dininin tüm Taoistlerce kabul edilen patriarkıdır



Pratikler


Meditasyon


Taoistler meditasyonu hem sağlık ve uzun ömür gibi fiziksel hem de Tao ile birleşmek, bütünleşmek gibi ruhsal bir amaçla kullanmışlardır Ruhsal gelişimin ilk aşamalarında meditasyon zihni arındırmak, duyguları dengelemek, arzuları azaltmak ve iç enerjiyi çevirmek için sonraki aşamalarda uygulayıcının Tao ile birleşmesini sağlamak için kullanılır



Vikipedi