İlk Kadın Milletvekillerimiz Ve Satı Kadın...

İlk Kadın Milletvekillerinden




Kadınların ilk kez oy kullandığı TBMM 5 Dönem seçimleri 8 Şubat 1935'te yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi Satı Kadın Ankara'dan Miletvekili olarak seçildi Ara seçimlerde bu sayı 18'e ulaştı


Satı Kadın 1890'da Kazan'da doğdu Milli savaşta malûl olmuş bir askerin eşiydi Beş çocuğu vardı Çiftçilikle uğraşan Satı Kadın hususi eğitim gördü Seçildiğinde Kazan Köyü muhtarıydı Bir dönem milletvekilliği yaptı




Atatürk'le Hatırası


Sait Arif Terzioğlu’nun “Yazılmayan Yönleriyle Atatürk” adlı eserinden alınmıştır


Ankara'da yakıcı bir yaz günü idi Atatürk beraberinde arkadaşları ve yaverleri olduğu halde Kızılcahamam’a giderken kazan köyü yakınlarında durmuş ve otomobilinden inmişti Köyün kadını, genci, yaşlısı, ihtiyarı köylerin içinden geçen, şosede duran bu yabancı konukları görünce hep koşuştular Kimi su seyirtti, kimi ayran, bunlardan biri, güğümünden aktardığı soğuk ayranı Ata'ya uzattı:


- Bir soğuk ayran içer misiniz, dedi


Bu çorak iklimin kavurduğu yüzünde bronzlaşmış Türk kadının en bariz ifadelerini taşıyan, bir Türk Anası idi Böğrüne sıkıştırdığı kundağı biraz daha bastırdıktan sonra, sağ elindeki ayran bardağını uzattı, bekledi Ata, ayranı kana kana içmiş ve biran durakladıktan sonra ona:


- Senin kocan kim? diye sormuştu


Köylü kadını,yüzü tunçlaşmış, elleri nasırlı bir Türk Anası Ankara'nın kendine has şivesi ile kocasının Sakarya harbinde boğazından yaralanmış bir cengaver olduğunu söyledi Ata bir soru daha sordu:


- Ne zaman doğdun?


- 1919'da Atatürk Samsun'a çıktığı zaman doğdum


Ata, bir an düşündü Yıl 1934 idi Kadının bu ifadesine göre 15 yaşında olması lazım gelirdi Halbuki karşısındaki kadın 25 yaşlarında görünüyordu tekrar sordu:


- Nasıl olur?


Evet, nasıl olurdu Bu Satı Kadın hiç tereddütsüz, o her zamanki nüktedan haliyle ve memleketin işgal altında geçirdiği acı yılları ima ederek:


- Evet Paşam, ondan evvel yaşamıyordum ki!


Tam 6 çocuklu bu Anadolu kadını 1890 dogumluydu Kazan köyünün muhtarıydı Türkiye’deki ilk kadın muhtardı


-Babam Kara Mehmet’lerden Kazan’ın muhtarlık mühürü bana ondan miras kaldı Sizi görmek fırsatını bize bahşettiğiniz için bahtiyarlık duyuyoruz Paşam


-Peki kadınların da erkekler gibi çalışıp çalışıp çeşitli mevkilere yükselmesi konusunda ne düşünüyorsun?


-Şüphesiz doğrudur Ve kadınlarımız Cumhuriyet’in mefkuresi altında bunu başarmak azmine sahiptir Biz kadınlar hedefe yürüyecek ve Cumhuriyet meşalesini her alanda taşıyacağız Paşam


Mustafa Kemal bu yanıttan son derece memnun olmuştu Bu konuşma onu bir hayli düşündürdü Ayrılırken yaverine kadının ismini ve adresini not ettirdi


Satı Kadın niçin milletvekili seçildiğini bilmiyordu Ama Mustafa Kemal onu neden seçtiğini bilecekti Çünkü kurduğu Cumhuriyet’in temelinde bu ülkenin kadınların da olduğunu biliyordu Seçmek ve seçilmek onların da haklarıydı 1923’te İzmir’de yaptığı konuşmasında diyorduki: “Şuna inanmak lazımdır ki, dünya yüzünde gördüğünüz her şey kadının eseridir”








İlk Kadın Milletvekilleri


1- Mebrure Gönenç - Afyonkarahisar

2- Sabiha Gökçül Erbay - Balıkesir

3- Şekibe İnsel - Bursa

4- Huriye Öniz Baha - Diyarbakır

5- Dr Fatma Memik - Edirne

6- Nakiye Elgün - Erzurum

7- Fakihe Öymen - İstanbul

8- Satı Çırpan (Satı Kadın) - Ankara

9- Ferruh Güpgüp - Kayseri

10- Behire Bediş Morova - Konya

11- Mihri Pektaş - Malatya

12- Meliha Ulaş - Samsun

13- Fatma Esma Nayman - Seyhan

14- Sabiha Görkey - Sivas

15- Seniha Hızal - Trabzon

16- Benal Nevzat Arıman - İzmir

17- Türkan Örs Baştuğ - Antalya

18- Hatice Özgener - (Ara seçimle)