![]() |
Semahlar Hakkında Genel Bilgi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Semahlar Hakkında Genel BilgiAlevi dinsel oyunlarını halk ''semah samah zamah'' gibi yerel sözlerle adlandırır ![]() ![]() ![]() ![]() Semahlar kentlerde kadının baskı ve peçe altında tutulduğu dönemlerde bile kadın erkek birlikte oynanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semahlarda yerel ayrılıklar çok görülür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHTA KİŞİ Semahların belli sayıda kişilerce oynanmasına özen gösterilir ![]() ![]() ![]() "İlk önce dört can semaha kalkar ![]() ![]() ![]() Ancak Alevi semahlarının daha çok 3-5-7-9-12 kişilik öbeklerce yapıldığı gözlenir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bu durumda semahçıların sayısında bir değişiklik söz konusudur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ayrıca on altı kişilik kırk kişilik ve daha kalabalık toplulukla*rın yaptıkları semahlar vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHTA EZGİ Semahların ezgisi halk müziğinden kaynaklanır ve türkülüdür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çepniler de cemde kesinlikle on iki çalgı bulunur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHTA GİYSİ Semah yapılırken semahçıların üzerindeki giysiler çok renkli ve değişiktir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Giysilerde yerel ayrılıklar görülür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHA KALKIŞ Semaha kalkışta da kimi töreler söz konusudur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Cemde semahlar başlayacağı zaman semahçılar kendiliğinden semaha çıkarlar ![]() ![]() ![]() Anadolu'nun çeşitli yerlerinde cemde ilk semah yapılacağında önce semahçılar dedeye niyaz ederler ![]() ![]() Denizli'de er bacının önünde niyaz eder ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Erzincan-Maraş yöresinde semaha kalkan er semah başlama*dan bacının elinin içini öper ![]() ![]() ![]() Kimi bölgelerde semaha erbacı selamlaşması ile başlanır ![]() Antalya Alevilerinin bir bölümünde bacı erin göğsüne bir şedde bağlar ![]() ![]() Kimi bölgelerde ilk semah yapılacağı zaman dede ve tüm cem erenleri topluca ayağa kalkarlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHTA FİGÜR Semahlar kökende değişik ve güzel figürlere dayanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semahlar iki ana figüre dayanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAH SÖZLERİ Semahlar Türkçe sözlü deyişlerle oynanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semah deyişlerinin bir bölümü doğrudan semah sözü olarak yazılmış olmalıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Dinsel özle beslenen türküler kimileyin belli kuralları inançları anlatır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Dinsel çarpıcı sözler çevresinde birleşilmiştir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semah sözlerinde de yörelere göre değişiklik vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHIN ORTAMI İlke olarak semahlar dinsel tören olan "cem" ya da "görgü görüm" de yapılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semahların yapıldığı yerlerde etkin bir sıkıdüzen egemendir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Alevi dinsel törenleri "Görgü'' "Muhabbet cemi" ve ''Abdal Musa" olmak üzere üçe ayrılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semahlar muhabbet cemlerinde cemin sonuna doğru yapılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Görgü cemlerinde belli aralıklarla semah yapılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Semahları cemden ayrı düşünmek ve incelemek yanlıştır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAHTA DÜZEN Semah oyununa önce yavaş hareketli semahla başlanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ağırlama cemde ayak kesilmeksizin yapılan ilk semah olarak tanımlanır ![]() ![]() ![]() ![]() Semahlar konusunda yaptığım araştırmalarda genellikle Semahtan bahsederken ''oyundur"''oynanır'' gibi sözcüklerde karşılaştım ![]() ![]() ![]() Semahlar dinsel nitelikler taşıdıklarına göre diğer halk oyunlarından ayrılmalıdırlar ![]() ![]() ![]() Semahların oyun mudur? değil midir? konusunda Sayın İbrahim ÖZER (İbrahim Dede) şöyle düşünüyor: İnsanlar maneviyatta ve tasavvuf ilmine göre basamaklarla inanarak ve inandıkları o güçle Allah'a varmayı düşünürler ![]() ![]() 1 ![]() ![]() 3 ![]() ![]() düşünülebilir ![]() ![]() Tarikat kapısında yani ikinci kapıda semah gerek Alevilerde gerek Mevlevilerde gerek Kadirilerde gerek Nakşibendilerde yapılan ibadetin bir nevi bir bölümü olarak düşünülebilir ![]() ![]() ![]() Üçüncü kapı ve üçüncü basamak olan marifet kapısında semah ilahi bir aşkın vermiş olduğu bir iksirdir ![]() ![]() ![]() ![]() Henüz birinci basamakta olan kişiler için semah bir oyun sayılabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() SEMAH ÇEŞİTLERİ: 1) KIRKLAR SEMAHI Kökenini Kırklar Cemi?nden alan Semahtır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Üç zamanlıdır ![]() ![]() ![]() ![]() 2) TURNALAR SEMAHI Turna kuşunun Alevi edebiyatında özel bir yeri vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ?Yemen ellerinden beri gelirken Turnalar Ali?mi görmediniz mi? Havanın yüzünde semah dönerken Turnalar Ali?mi görmediniz mi?? 3) KIRAT SEMAHI Semahların geneli kadın ve erkek canların birlikte dönmesine karşın Kırat Semahını bacılar dönerler ![]() Bu semahta; güneş çevresindeki gezegenlerin dönüşü sembolize edilir ![]() ![]() ![]() ?Kırat bu dağları aşmalı bugün Dostun ellerine düşmeli bugün ![]() ![]() ![]() 4) TAHTACI SEMAHI Antalya- Toros yöresindeki Tahtacı Türkmenler?in döndüğü semaha bu ad verilir ![]() Bir bacı ile bir erkek can birlikte semah dönerler ![]() ![]() Semahlarda ellerin yukarıdan alıp aşağıya verme şeklindeki figürü Hak?tan alıp halka vermek anlamına gelmektedir ![]() ![]() 5) TRAKYA SEMAHI Semahlar; bulundukları yörenin halk dansları ile etkileşim içinde bulunurlar ![]() ![]() ![]() 6) URFA SEMAHI Bu semahta Urfa?daki Türkmen Aleviler?in adeta damıtılarak korunan semahlarıdır ![]() ![]() ![]() 7) AFYON SEMAHI Afyon denilince akla Emirdağ?ın Karacalar Köyü Alevilerinin döndüğü semahlar gelir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 8) RODOS SEMAHI Osmanlı döneminde Anadolu?dan Rodos?a yerleştirilen Alevi Türkmenler?in döndüğü semahlardır ![]() ![]() ![]() 9) LADİK SEMAHI Adını Samsun- Ladik?ten alan Ladik Semahını 8 bacı 8 erkek can döner ![]() Semaha şu deyişle başlanır: ?Salını salını geldim köyüne Güzeller başıma toplansın diye Herkes sevdiğini almış yanına Güzeller pazarı kurulsun diye? 10) HACIBEKTAŞ SEMAHI Hacı Bektaş Veli?ye saygı semahıdır ![]() ![]() ![]() Söylenen nefeslerden birisi: ?Değişmek istemem bin peygambere Yarab dertlilere pir eyle beni?dir ![]() 11) HUBUYAR SEMAHI 5 Bacı 4 erkek can ile dönülür ![]() ![]() Semah sırasında; hem kendi hem daire ekseni etrafında dönerler ![]() Semahlar içinde ritmik olarak en hareketli dönülen semah sayılır ![]() ?Beylerimiz elvan gönül üstüne Ağlar gelir pirim Abdal Musa?ya Urum abdalları postun eğnine Bağlar gelir Pirim Abdal Musa?ya ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|