Modasi Hiç Bitmeyen Meslek----Dalkavukluk / Modasi Hiç Bitmeyen Meslek----Dalkavukluk

Modası Hiç Bitmeyen Meslek DALKAVUKLUK

Osmanlı döneminde bir meslek olarak icra edilen dalkavukluğun tarifesi bile vardı İşte bu ilginç mesleğin fiyat tarifesi; burna fiske vurma 20 Para, yüzüne mürekkep sürme 37 Para, merdivenden yuvarlanma ise bayağı pahalı; tam 180 ParaÜnlü tarihçi Reşad Ekrem Koçu, 1969 yılının Ekim ayında yayınlanan Hayat Tarih Mecmuası'nda, dalkavukluk mesleğini detaylarıyla ortaya koymuştu Dalkavuk; sözlük anlamı olarak, "Menfaati için bir zengine veya devlet kapısındaki mevki sahibine yardakçılıkta bulunan adam" Dalkavukluk, o yıllarda müstakil bir meslek olarak icra ediliyordu Söz konusu makalede, "dalkavuk" adının nereden geldiği şöyle açıklanıyor: "Kavuk, daima üzerine bir şey sarılarak giyilen serpuş olduğu için, dalkavuk esnafına serpuş olarak kavuk seçildi Ve toplum içinde derhal belli olabilmeleri için, giydikleri kavuğa hiçbir şey sarmamaları, kavuğu çıplak olarak yani 'dalkavuk' olarak giymeleri emrolundu Böylece bu esnafın adına, giydikleri serpuştan dolayı 'dalkavuk' denildi"

DALKAVUKLAR O GÜN İÇİN BİR İHTİYAÇTI, YA ŞİMDİ!
Başkalarını türlü yollardan eğlendirmeyi meslek edinen, kendilerine göre bir nizamnameleri ve ücret tarifeleri olan dalkavuk esnafı, hürriyetlerin alabildiğine kısıldığı mutlakiyet döneminde, yazın yalısına, kışın konağına kapanmak zorunda kalan devletliler için adeta bir ihtiyaçtı

DALKAVUK ESNAFIN DİLEKÇESİ
Topkapı Sarayı Müzesi'nin eski Müdürü Tahsin Öz tarafından müze arşivinde bulunan kıymetli bir vesikada ise dalkavuk esnafının mahiyeti anlatılıyor 1 Mahmut devrine ait olan, ancak kime hitap ettiği belli olmayan bu dilekçede şöyle deniliyor: "Devletli, inayetli, merhametli efendimi Kimsesiz dalkavuk kullarınızın arzuhalidir Her sene Ramazan-ı Şerif geldiğinde istanbul'da davetli, davetsiz iftarlara gideriz Ulemanın, ricalin ve devlet büyüklerinin sofralarında çeşitli nefis yemekler, türlü türlü reçeller, süzme aşureler, tavuk göğüsleri, helvalar, kaymaklı baklavalar yer içeriz Lakin içimizde bazı terbiyesizler bulunup, edebe uymayan tavırlarıyla velinimetimiz efendimizi gücendirmekte, zararı hepimize dokunmaktadır Dalkavukluk, sağlam bir nizama bağlanmazsa, cümlemizin açlıktan öleceği aşikardır Yeni bir nizama bağlanmamızı, içimizden uygunsuzların tart edilmesini, Şakir Ağa'nın cümlemize kahya tayin olunmasını ve eline memuriyetini bildiren bir kıt'a ruhsatname ihsan buyurulmasını niyaz ederiz Emir ve ferman, devletli, inayetli sultanım hazretlerinindir imza: Dalkavuk Kulları"

DALKAVUKLARIN ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ BİR HAYLİ KAPSAMLI
Bu dilekçenin altında ise, dalkavukların mesleklerini ne şekilde icra ettiklerine dair şu satırlar yer alıyor:
"Dalkavuklar, kibar rical huzuruna girdiklerinde el etek öperler Oturacakları yer, trabzan yanındaki küçük minderdir Vazifeleri, hane sahibinin mizaç ve tabiatına uygun şekilde konuşmak Hane sahibi ne söylerse, fevkalade yardakçılıkla tasdik edecekler ve asla aykırı söz söylemeyeceklerdir Verilen ihsanı gizlice alacaklar, verilen paranın çokluğuyla meslektaşları arasında övünmeyeceklerdir"

DALKAVUKLARIN İSİMLERİ DE MESLEĞİN KENDİSİ GİBİ İLGİNÇ
Dalkavuklar bazen kendi isimleriyle anılmışlar, ancak genellikle 'Şapur Çelebi, Hande Çelebi, Letaif Çelebi, Kahkaha Molla, Burmaz Ağa, Sansar Ağa, Çıplak Kadı, Kabarankulak Ağa, Kız Pehlivan, Hacı Fışfış, Hacı Şamandıra' gibi takma isimler taşımışlardır

DALKAVUKLARIN BELİRLENMİŞ BİR FİYAT TARİFESİ BİLE VARDI
Dalkavuğun burnuna fiske vurma 20 Para, başına kabak vurma 20 Para, yüzünü tokatlama 30 Para, oturduğu minderden yuvarlama 30 Para, yüzüne mürekkep veya kömür sürme 37 Para, bir salkım üzümü sapıyla yedirme 40 Para, çıplak başını tokatlama 45 Para, merdivenden yuvarlama 180 Para 'Yok daha neler' dedirtecek cinsten olanlardan örneğin; sakalının yarısını kırkma sadece 90 Kuruşken, bir fındık faresini ağzına sokma 400 Para ister inanın, ister inanmayın!