Reşat Nuri Güntekin - Çalikuşu

KİTABIN ADI : ÇALIKUŞU

KİTABIN YAZARI : REŞAT NURİ GÜNTEKİN

KİTABIN YAYIN EVİ : ÖTÜKEN

KİTABIN SAYFASI : 195

KİTABIN BASIM TARİHİ : 1982

KİTABIN ANA FİKRİ : Zor şartlara rağmen, insanlar isterlerse her

zorluğun üstesinden gelebilirler






KİTABIN ÖZETİ

Feride bir subayın kızıdır Pek küçükken annesini,babasını kaybetmiş Erenköyü’nde Kozyatağı’ndaki teyzesinin koruyuculuğunda büyümüştür Teyzesi ,onu Notre Dame de Sion Fransız kız lisesinde okutmuştur Besime Teyze’ninoğlu kamuran, sarışın, yakışıklı bir gençtir Çalıkuşuna, benzeyen bu canlı;cıvıl cıvıl , haşarı kızı sever Onu sık sık okulda ziyaret eder Feride’nin yaramazlıkları tarife sığar gibi değildir Hem herkes onun elinden yaka silker, el’aman der,hem de kise ondan vazgeçmez Çalıkuşu adı zaten bu hallerinden dolayı ona takılmıştır Kamuran ,Feride’yi almayı aklına koyarmuştur ama düğünden üç gün evvel , çarşaflı bir genç hanım Feride’yi ziyaret eder ve Kamuran’ın İsviçre’de bulunduğu sırada , Münevver adında genç bir kadına evlenme vaadinde bulunduğunu söyler Mektuplarını verir Münevver de Kamuran’ı sevmiştir Bunun üzerine Feride köşkten kaçar Herkes onun yeni bir delilik icadettiğini sanadursun ,emektar bir kadının evine sığınan Feride , lise diplomasından cesaret alarak Anadolu’da bir öğretmenlik ister Bunu başarır da Bir kasaba emrine öğretmen verilir O günden sonra da başından geçenleri bir mektup defterine not etmeye başlar Kasabada boş yer olmadığı için kendisini Zeyniler Köyü denilen ücra , kuş uçmaz , kervan geçmez, hiçbir öğretmenin gitmeyi kabul etmediği ilkel bir yere verirler Orada küçük Vehbi ve bilhassa Munise , öğrencilerinden birkaçı , onun tesellisi olurlar Bütün kız çocuklarını da Ayşe ve Zehra adıyla guruplanabileceği şu köyde , Munise adı , Feride’ye çok cana yakın gelir Kızı evlat edinmek ister Munise , köyün sevmediği kötü kadının kızıdır Kadın birini sevdiği için Munise’nin babası , köyden bir kadınla evlenmiş , Munise’nin anasını boşamıştır Arasıra gelir , kızını kaçamak olarak görürmüş Çalıkuşu , birçok maceradan sonra Munise’yi evlt edinmeği başarır


İkisi gayet tatlı bir ömür sürmeğe başlarlar Bir posta soygununda yaralanan birini köy odasına getiriler Feride orada yaşlı bir askeri doktorla tanışır Hayrullah bey , dotor , böyle bir yerde aklından bile geçmeyecek bir öğretmen bulmuş olmaktan o kadar çok şaşırır ki , işin içinde bir bit yenği olduğunu hemen anlar ve Feride’nin daha iyi bir yere nakledilmesi için gerekli teşebbüslere , el altından girişir Bir teftiş sonunda Feride’nin okulu kapatılır ve Çalıkuşu Zeyniler’den ayrılmak zorunda kalır Vilayet merkezindeki Kız Öğretmen Okulu’na Fransızca öğretmeni tayin edilir Her gittiği yerde güzelliği birtakım olaylara yol açtığından barınması geçekten güçleşmiştir Böylece birkaç yer dolaşıp birkaç evlenme teklifini tersleyerek nihayat Kuşadası’na gelir Doktor Harullah Bey de emekliye ayrılmış , oraya yerleşmiştir Yaşlı dost , kızın elinden tutar Ona yardım eder , onu korur Munise bu arada iyice bütümüş , süsüne düşkün bir kız oluştur Doktorun bir uzak köye, hastaya gittiği bir sırada hastalanır ; Nezle zannedilen hastalık difteriridir Munise’cik kuşpalazından ölür

Kader Feride’yi sanki bütün sevdiklerinden ayırmaya ahdetmiştir Munise’den sonra çevrenin baskısı , dedikodusu o kadar artar ki, Hayrullah Bey hiç olmazsa gförünüşü kurtarmak maksadı ile Feride’yi alır,
Onunla kağıt üzerinde evlenir Bir müddet geçince Hayrullah Bey’de, zaten yaşlı olduğundan ölür Yalnız ölmeden önce Feride’den ailesinin yanına döneceğine dair söz alır Onun defterini okumuş , başına gelenlerin sebeplerini öğrenmiştir Feride’nin kaybolduğu sandığı defteri , Hayrullah Bey tarafından sıkı sıkıya saklanmış , ayrı bir zarfa konularak Kamuran’a mahsus bir emanet şekline sokulmuştur Feride , rahmetli kocasının vasiyetini yerine getirmek için ne oldoğunu bilmeden bu emaneti Kamuran’a teslim eder

Feride’nin dönüşünden en çok memnun olan , Kamuran’nın babası Aziz Bey’dir O bu dönüşte hayırlı bir alamet görür Feride , birkaç günlüğüne iznli olarak gelmiştir Kendisine kalırsamutlaka yine vazifesine gidecektir Kamuran , vaktiyle verdiği söze bağlı kalmış , Münevver’le evlenmiştir Amakadın zaten hasta olduğu için kısa bir zaman sonra ölmüştür Kamuran , kızkardeşi Müjgan’la bir gece sabaha kadar gözlerini kırpmadan Feride’nin defterini okuduktan sonra aklını başına toplar , Hayrullah Bey’in yazılı tavsiyesini yerine getirmeyi , Feride’yi bir daha ne olursa olsun , hiç bir sebeple kaçırmamayı karalaştırır

Nitekim , Feride gideceği gün , bütün hazırlıklar tamamdır Kamuran , güya onu almak için gelen arabadan iner ve Feride’ye içini açar Aynı sersemliği iki defa tekrarlamayacağını söyleyerek gitmesine engel olur





KİŞİLER VE KAREKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ





FERİDE (ÇALIKUŞU) : Fransız mektebinden mezun ; çok güzel, haşarı , cıvl cıvıl , yaramaz , duygusal ve akıllı , canayakın ,sevimli eski bir istanbul kızıdır

KAMURAN : Feride’nin teyzesinin çok kibar , yakışıklı , sarışışın, yüksek öğrenimli ,fakat zenginliğinden dolayı herhangi bir işte uğraşmayan oğludur

DOKTOR HAYRULLAH : Cana yakın , iyi kalpli , yaşlı ,sevimli , biraz inatçı ve sinirli biridirHayatını insanların mutluluğuna adamıştır

MUNİSE :Küçük sarışın ve güzel bir köy kızıdır Güzel olduğu kadarzeki ve nazik bir kızdır Feride’nin yalnız geçen günlerinin tek dayanağı olmuştur

MÜJGAN :Feride’nin teyzesinin kızıdır Dürüst ve içten bir arkadaştır Feride’nin mutluluğu için en çok çalışan kimselerden biridir Kamuran’la Feride’yi o barıştırır

YÜZBAŞI :Çalıkuşu’nu seven fakat karşılık görmeyen bu durumdan ruhsal bunalıma düşen bir askerdir












REŞAT NURİ GÜNTEKİN
















25 Kasım 1889 tarihinde İstanbul'da doğdu İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi' ni bitirdi (1912) Bursa' da başladığı (1913) öğretmenlik hayatına çeşitli okullarda devam etti Milli Eğitim müfettişi (1931), Çanakkale milletvekili (1933-43), Paris Kültür Ateşesi ve emekli (1954) oldu, kanser tedavisi için gittiği Londra' da öldü İstanbul' da Karacaahmet Mezarlığı'nda gömülü Yazı hayatına Birinci Dünya Savaşı sonlarında (1917) başlayan, ilk eseri de Eski Ahbap (uzun hikaye) 1917' de basılan Reşat Nuri, 1918' de tiyatro eleştiri ve araştırmaları yayımlarken bir yandan da hikayeler (Şair Dergisi, 1918/19; Nedim Dergisi, 1919; Büyük Mecmua, 1919) yazıyordu Çalıkuşu' nun Vakit gazetesinde tefrikasıyla (1922) geniş bir ün kazandı Çok hareketli bir eser olan Çalışkuşu' nda Anadolu, ilk idealist ve aydın kızı Feride' ye kavuştu, geniş ölçüde romana girdi Bu roman az okumuş ve aydın, iki sınıfı da, doğal ve canlı diliyle kendine bağladı Reşat Nuri' nin hemen bütün romanlarında dekor olarak taşra kasaba ve şehirleri çevre, tip, çeşitli problem ve görüşleriyle Anadolu atmosferi görülür Romanlarında sosyal ve hissi konuları işleyen yazar, küçük hikayelerinde bunların yanına mizahı da ekledi Yazdığı, çevirdiği, kitap biçimine girmiş veya dergi, gazete sayfalarında, tiyatro repertuarlarında kalmış tüm eserlerinin toplamı yüzü bulur; bunlardan 19 tanesi telif romandır, 7 tanesi hikaye kitabı Yazdığı, çevirdiği, uyarladığı, oynanmış, basılmadan kalmış oyunlarının sayısı roman ve hikaye kitaplarının sayısını da aşar 7 Aralık 1956'da İstanbul'da öldü







ESERLERİ:

Gizli El (1922), Çalıkuşu (1922), Damga (1924), Dudaktan Kalbe (1925), Akşam Güneşi (1926), Bir Kadın Düşmanı (1927), Yeşil Gece (1928),Acımak (1928), Yaprak Dökümü (1930), Kızılcık Dalları (1932), Gökyüzü (1935), Eski Hastalık (1938), Ateş Gecesi (1942), Değirmen (1944), Miskinler Tekkesi (1946), Harabelerin Çiçeği (1953), Kavak Yelleri (1950), Son Sığınak (1961),Kan Davası (1955),

HİKAYELERİ

Tanrı Misafiri (1927), Sönmüş Yıldızlar (1927), Leyla ile Mecnun (1928), Olağan İşler (1930)



KİTAP HAKKINDAKİ ŞAHSİ GÖRÜŞLERİM :


Kitap akıcı ve akıcı olmasının yanıda, okurla arasında sıkı bir bağ kuran sürükleyici bir romandır Gerçeklerle ve acılarla dolu bir yaşam öyküsüdür Tüm arkadaşlrıma tavsiye edebileceğim bir romandır