Cezmi

KİTABIN ADI

CEZMİ

KİTABIN YAZARI

NAMIK KEMAL

YAYIN EVİ VE ADRESİ

İNKILAP-İSTANBUL

BASIM YILI

1990





KİTABIN KONUSU :


Adil Giray’ın İran ile Osmanlı arasında yapılan savaştan sonra esir düşüp orada Perihan Şehriyar ve Cezmi ile olan ilişkilerini anlatmaktadır

KİTABIN ÖZETİ


Olay Sokullu Mehmet Paşa döneminde İstanbul’ da başlar Azerbaycan’ da İran’ da sürüp gider ve Tebriz Sarayında sona erer
Cezmi çok iyi bir atlı spor ustasıdır Bu ustalığı sayesinde Ahmet Paşa ile tanışır Ahmet Paşanın verdiği bir yemekte Cezmi’nin atlı sporda olduğu kadar şairlikte de usta olduğu anlaşılır Şairliğinin ünüyle Nevi ile tanışır
1570 yılında İran seferi başlar Cezmi bu sefere gönüllü olarak katılır Bu sefer sırasında çok ustaca ve zekice davranışlarda bulunur ve ünü bir kat daha artar Hatta sefer sırasında düşman olduğu halde canı pahasına da olsa Pertev isminde bir İran askerini de nehirde boğulmaktan kurtarır Bu sayede Pertev’lede çok iyi dost olurlar Bir başka İran seferinde Cezmi Adil Giray’la tanışır Cezmi bu savaşlarda gösterdiği kahramanlık sayesinde Adil Giray’ın teveccühünü kazanır
Kötü şans eseri Adil Giray ve kardeşi Gazi Giray savaş sırasında İranlılara esir düşer Savaşta Adil Giray’ ı esir eden Hamza Mirza İran şahının oğlu ve komutan Cengizoğullarından öyle iki kahraman şehzadeyi esir alarak başkente götürüp şöhret kazanmak ister
Adil Giray ve Gazi Giray Şehriyar tarafından ayrı yerlere hapsedilirler Adil Giray sarayda ağırlanırken Gazi Giray bir adada “Kahkaha Zindanı” denilen yerde hapsedilir Bunun sebebi ise Şehriyar’ın Adil Giray’I ilk anda görüp aşık olması ve Gazi’nin bu durumu anlayıp sorun çıkarmaması içindir
Şehriyar Adil ile görüşebilmek için türlü entrikalar çevirir Onunla buluşup konuşmasını ise Adil’den bilgi alıp onunda yardımıyla Kırım Hanlığı’nı ele geçirecek planlar yapmak olarak yorumlar
Adil’in esirliği zamanında İran devletini kör bir şah onun karısı Şehriyar ve kardeşi Perihan idare ediyorlardı Şehriyar’ın oğlu Hamza Mirza ise sadece savaşlarla ilgileniyordu
Şehriyarın Adil Giray’la yaptığı ikili müzakereler Perihan’I şüphelendirir Perihan’da müzakerelere devletin bir idarecisi olarak katılmak ister ve katılır
Şehriyar bir şekilde aşkını Adil Giray’ a yalnız oldukları zaman açıklar Fakat Şehriyar çok kıskanç kişiliğe sahip olduğundan Perihan’dan gelebilecek tehlikeler için Adil Giray’a Perihan’ı olduğundan çok zıt bir şekilde tanıtır Adil’ de inanıyormuş gibi davranarak Şehriyar’ a bir şey sezdirmeyip onu kullanıp kardeşini de serbest bıraktırıp anavatanına dönmek istemektedir
Perihan Adil Giray’ı ilk gördüğünde aşık olmuştur Fakat Adil Perihan’nın o tatlı güzelliğini üstündeki peçe sayesinde görememiştir Fakat ilk görüşmelerde Adil Perihan’nın ne kadar zengin kalpli olduğunu Şehriyar’ın anlattığından çok farklı olduğunu anlamıştır Perihan’ın yüzünü de göstermesiyle ona ilk görüşte aşıl olmuştur
Şehriyar’ın delice şehveti Perihan’ın masumca aşkı her ikisini de birbirine düşürmeye yeter Şehriyar ve Perihan aynı kişiye aşık olduklarını anlayınca artık aralarında bir kıskançlık yarışı başlar Ayrıca Adil’inde Perihan’ı sevdiğini anlayan Şehriyar her ikisini de öldürmek için planlar yapar
Adil Giray esir düştükten sonra Cezmi bu haberi alır ve Adil’in yardımına koşar Cezmi bir şekilde Adil’in bulunduğu odaya girmeyi başarır Bundan sonra kaçış ve İran devleti hükümetini yıkıp yerine kendilerini getirmek için planlar yapmaya başlarlar Cezmi bu planları uygulamak için bir İran askeri olan Abbas’ı kullanır
Şehriyar’ın yaptığı planlar yanlış zamanda uygulandığı için suya düşer Hatta planın istediği gibi gitmemesi kendisinin ölümüne sebep olur
Şehriyar’ın askerleri Perihan ve Adil Giray’ ı da öldürürler fakat aşklarını yok edemezler Her ikisi de aynı mezara Cezmi tarafından defnedilir
Cezmi kılık değiştirerek vatanına geri döner


KİTABIN ANAFİKRİ :


İki insan birbirini gerçekten seviyorsa hiçbir engel bu iki insanı birbirinden ayıramaz mezarda dahil


KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ :


Cezmi: Bilgin bir şair yakışıklı atlı sporda usta cesur gözüpek yüksek karakterli bir askerdir

Adil Giray : Doğuştan şair yaradılışlı vicdanı temiz kültürlü kuvvetli hamiyetli yüksek iradeli ve girişken bir askerdir

Perihan: Şahın kız kardeşidirTanrının özene bezene yarattığı dünyalar güzeli bir kız olup cesur kuvvetli sağlam iradeli ahlak ve karakter bakımından emsali olmayan bir kişidir

Şehriyar : Şahın karısıdırKırkında olmasına rağmen ince bir güzelliğe sahip kuvvetli bir bünyesi olan karakter bakımından ise ;iradesi zayıf fesat düşkünü menfaatçi bir kadındır

Hamza Mirza : Şehriyar’ın oğludur Annesine benzemeyen bir yapısı vardır Annesi bir yılan Hamza ise bir kaplan yapısına sahiptir Cesur gözüpek tecrübeli bir askerdir

Abbas: Cezmi’nin görevlendirdiği parayı çok seven bir İran askeridir



KİTAP HAKKINDAKİ ŞAHSİ GÖRÜŞLER :


Kitap Türk edebiyatının ilk romanlarından olup duygu ve hayale fazla yer vermiştir Günümüz aşk ve tutku romanlarından pek farkı yoktur Dili halk dilinde değildir Akıcı ve heyecan verici bir romandır

KİTABIN YAZARI HAKKINDA ŞAHSİ BİLGİ :

Namık Kemal vatan şairlerimizin en büyüğüdür Tekirdağ’ da doğdu Annesi ve babasının yanında özel eğitim gördü 16 yaşında evlendi Fransızcayı ögrendi Tasvir-ı Efkar Hürriyet ve İbret gazetelerinde yazdı Sürgün edildi Sonra tekrar İstanbul’a döndü 2 Abdulhamid’in hışmına uğrayarak Midilli adasına sürüldü Daha sonra Sakız adasına nakledildi ve orada üzüntüden vefat etti
ESERLERİ:
Romanları : İntibah ve Cezmi
Tiyatroları : Vatan Yahut Silistre Zavallı Çocuk Akif Bey Gülnihal Karabela Celalettin Harzemşah
Eleştirileri : Tahrib- ı Harabat Takip
Şiirleri :Namık Kemal Hayatı ve Şiirleri