Derin Denizaltı Bölgesi, Abisal Bölge

DERİN DENİZALTI BÖLGESİ






Derin denizaltı bölgesi,ABİSAL BÖLGE olarak da bilinirokyanusların yaklaşık 2000 - 3000 m arasındaki derinliklerinde yer alan bölümüBölgenin ayırt edici özelliği,son derece düzenli çevre koşullarına sahip olmasıdırbu özellik bölgedeki farklı yaşam biçimlerinde de görülürBölgenin üst kesimini ,su sıcaklığı 4 santigrat derece olan bölüm oluştururbu sıcaklıktaki sular 1000 m derinlikten ( sığ ortamdan) başlayarak 3000 m"ye kadar inerDerinliği,6000 m"yi geçen sular,kendi özel faunalarıyla tanımlanırve çevrebilimciler tarafından derin deniz altı bölgesi olarak adlandırılır

Yeryüzünün yaklaşık yüzde 60"ını okyanusların ve denizlerin yüzde 83"ünü oluşturan derin denizaltı bölgesi yaklaşık 300 milyon km2"lik alanı kapsar

Derin deniz suları kutup bölgelerinde özellikle Antarktika"da ,hava-deniz arayüzeyinden kaynaklanırBu bölgelerdeki soğuk iklim koşulları deniz buzları ve soğuk tuzlu su artıkları üretirTuzlu su,yüksek yoğunluğu nedeniyle dibe çöker ve taban boyunca yavaş yavaş ekvatora doğru akarDerin sulardaki tuzluluk binde 34,6 ile binde 35 bölüm gibi dar bir aralıkta değişirsıcaklık genellikle 0 santigrat derece ile _-4 santigrat derece arasındadırBuna karşılık kutup bölgelerinden denizaltı yükseltileriyle ayrılmış derin havzalarda sıcaklık daha yüksektirve bunun sonucu olarak buralarda gerçek derin denizaltı faunası bulunmazBasınç her 10 mderinlikte yaklaşık bir atmosfer artarbu nedenle derin deniz basıncı 200 ile 600 atmosfer arasında değişirBasınç derin deniz hayvanları için bazı sorunlar yaratmakla birlikte ,bu hayvanların bedenlerindeki basınçda aynı olduğundan dış basınç dengelenir



Derin deniz sularında,besleyici nitelikteki silis,fosfor ve azot tuzlarının yoğunlaşması son derece düzenli bir biçimde olur ve daha yüksek bir düzeye ulaşırBu tuzlar,okyanus besin zincirinin son halkasında yer alan biyolojik maddelerin ayrışması yoluyla oluşur ve güneş ışığının bulunmayışı nedeniyle canlılarca fotosentez yoluyla da tüketilemez

Derin deniz sularındaki oksijen miktarı ,kutuplardaki kaynak bölgesinde bu sulara çözünerek karışan oksijen miktarına ve derinliklerde oksijen oluşumuna yol açabilecek fotosentez sürecinin olup olmamasına bağlıdırDerin deniz suları litre başına birkaç santimetre küp çözünmüş oksijen içerirBunun deneni,seyrek durumdaki hayvan topluluklarının kullandığı oksijen miktarının derin denizaltı bölgesine giren oksijen miktarından az olmasıdırDerin deniz yaşamı çok alt kesimlerde yoğunlaşmıştırBu nedenle derin denizaltı bölgesinin deniz tabanına en yakın kesimlerinde oksijen hemen tümüyle tükenmiş olabilirDerin denizaltı bölgesi okyanus yüzeyini alttüst eden fırtınalar gibi hareketli olgulardan uzak,son derece sakin bir ortamdırDevinimin bu denli düşük olması derin denizaltı tortullarının yapısına da yansımıştırKaraya yakın tortullar önemli miktarlarda kara kökenli,iri taneli malzemeler içerebilirDerin denizaltı bölgelerinin karadan daha da uzak kesimlerinde ise tortullar,üzerlerindeki sularda bulunan besin zincirinden türeyen mikroskopik plankton artıklarından oluşurEkvator ile ılıman bölgeler arasındaki kesimlerde,4000 m"den daha sığ sulardaki derin deniz tortulları,temel olarak,deliklilerden oluşan plankton canlılarının kalkerli kabuklarını ve kokolitoforlar gibi fitoplanktonları içerir4000 m"nin altında kalsiyum karbonat çözünmeye başlarBu derinliklerdeki başlıca tortul bileşenleri kahverengi killer ile ışınlılardan oluşan zooplanktonları ve diyatomerlerden oluşan fitoplanktonların silisli artıklarıdır

Yüksek enlem bölgelerinde de yaygın olarak bulunan ışınlılar ve diyatomeler,Antarktika"da ve Büyük Okyanusun kuzey ucunda derin deniz birikintilerine egemen durumdadırDerin denizaltı faunası çok seyrek olmasına ve yalnızca birkaç tür içermesine karşın,tüm büyük denizlerin yaygın örnekleri olan omurgasızlara bazı balık türlerini içene alırBu hayvanlar günlük ve mevsimlik değişmelerin yokluğu yüksek basınç,karanlık,sakin su ve yumuşak tortullu taban koşullarıyla belirlenmiş bir çevreye tümüyle uyum sağlamışlardırDerin denizaltı hayvanları çoğunlukla,gri ya da siyah renkli,ince yapılı ve çizgisizdirHareket edebilen hayvanların uzun bacakları vardırtabanda yaşayan hayvanların oksijenin çok az olduğu tabana yakın su katmanlarının üzerine yükselmelerine olanak veren ince uzantıları bulunurDerin denizaltı kabukluları ve balıklar genellikle kördürDerinliğin artmasıyla birlikte,çamur ve asılı meddelerle beslenen hayvanlar,et ve artık yiyerek yaşayanlardan daha sık görülürDerin deniz hayvanlarının çok yavaş çoğaldığı sanılmaktadır

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir