Yã¶Netmen Artun Yeres Vefat Etti

YÃ?NETMEN ARTUN YERES VEFAT ETTÄ°

Türk sinemasının yönetmen ve senaryo yazarlarından Artun Yeres vefat etti Bir süredir karaciÄ?er ve kolon kanseri tedavisi gördüÄ?ü öÄ?renilen Yeres'in, durumunun aÄ?ırlaÅ?ması sonucu dün akÅ?am yaÅ?amını yitirdiÄ?i öÄ?renildi

1944'te Ä°stanbul'da doÄ?an Yeres, Türk ve Fransız okullarında eÄ?itim gördükten sonra Güzel Sanatlar Akademisi'ne devam etti

Yönetmen Ã?mer Lütfi Akad'a yönetmen yardımcılıÄ?ı yaparak sinema hayatına baÅ?layan Yeres, Ä°stanbul Sinematek DerneÄ?i'nde görev aldı 1968'de bir grup genç sinemaseverle birlikte ''Genç Sinema'' adlı hareketin içinde yer aldı

Daha sonra reklam filmlerine yöneldi 1968 yılında Vietnam savaÅ?ı fotografları ve Goya'nın gravürlerinden yola çıkarak Ã?irkin Ares isimli belgeseli çekti 1969 yılında Nazım HÄ°KMET'in bir Å?iirinden yola çıkarak Onlar ki isimli belgeseli çekti 1970 yılında Nazım HÄ°KMET'in " MeÅ?hur Adamlar Ansiklopedisi" isimli Å?iirinden esinlenerek bir fotograf sergisi açtı Daha sonra çeÅ?itli gazetelerde çalıÅ?tı 1986 yılında sinemaya geri döndü 20 civarında tecimsel film ve çeÅ?itli Tv dizileri çektikten sonra BuluÅ?ma isimli sinema filmini çekti

"Reklam filmleri çekiyordum, animasyon yapıyordum 1500 Lira maaÅ? alıyordum, bu maaÅ?tan artırdıklarımla negatif film alıp kısa metrajlı filmler yapıyordum Bir arkadaÅ?ım bana 30 bin lira vererek fotoroman çekmemi istedi, ben de kabul ettim "

Kaynak - YeÅ?ilçam'la Yüz Yüze / Burçak EVREN Alıntı - GüneÅ?, Temmuz 1991

*****

Yönetmen Artun Yeres Vefat Etti

Türk sinemasının yönetmen ve senaryo yazarlarından Artun Yeres vefat etti

Bir süredir karaciÄ?er ve kolon kanseri tedavisi gördüÄ?ü öÄ?renilen Yeres'in, durumunun aÄ?ırlaÅ?ması sonucu bu akÅ?am yaÅ?amını yitirdiÄ?i öÄ?renildi

1935'te Ä°stanbul'da doÄ?an Yeres, Türk ve Fransız okullarında eÄ?itim gördükten sonra Güzel Sanatlar Akademisi'ne devam etti

Yönetmen Ã?mer Lütfi Akad'a yönetmen yardımcılıÄ?ı yaparak sinema hayatına baÅ?layan Yeres, Ä°stanbul Sinematek DerneÄ?i'nde görev aldı 1968'de bir grup genç sinemaseverle birlikte ''Genç Sinema'' adlı hareketin içinde yer alan yönetmen, sinema filmlerinin yanı sıra belgesel filmlere de imza attı

Artun Yeres, 1968'de Ä°stanbul Hisar Kısa Film YarıÅ?ması'nda ''Ã?irkin Ares'' filmiyle Jüri Ã?zel Ã?dülü, 1969'da aynı yarıÅ?mada ''Onlar ki'' filmiyle birincilik ödülü, 1995'te Ä°nci Aral'ın ''BuluÅ?ma'' adlı hikayesinden aynı adla uyarladıÄ?ı filmiyle Ä°zmir Film Festivali özel ödülü, 1995'te 32 Antalya Film Festivali'nde ''Dün, Bugün, Yarın'' adlı senaryosu ile ''En Ä°yi Senaryo'' ödülü, 2002'de 46 Tokyo Film Festivali'nde ''Mevsimler'' adlı kısa filmiyle ''GümüÅ? Ã?dül'' ve 2005'te Türk sinemasına katkılarından dolayı ''Emek Ã?dülü''ne deÄ?er görüldü



FÄ°LMOGRAFÄ°SÄ°

- ASÄ° GENÃ?LER - 1972

- DADAÅ? HASAN - 1975

- KIR Ã?Ä°Ã?EÄ?Ä° - 1985

- Ä°STEK - 1986

- BÄ°R GÃ?NLÃ?K AÅ?K - 1986

- HATA - 1987

- YÄ°RMÄ°DÃ?RT SAAT - 1987

- GENÃ?LÄ°K YILLARI - 1987

- BÄ°R YAZ YAÄ?MURU - 1988

Oyuncular: YaÅ?ar ALPTEKÄ°N, Nazan AYAZ

- YENGEÃ? BURCU - 1988
Oyuncular: Kenan KALAV, Nilgün BUBÄ°KOÄ?LU

- GECE - 1989
Oyuncular: Ahu TUÄ?BA, Yalçın GÃ?LHAN

- KÄ°LYOS CÄ°NAYETÄ° - 1989
Oyuncular: Kenan KALAV, Arzu AYDIN

- YÃ?REÄ?Ä°N AYNASI - 1993

- BULUÅ?MA - 1994
Oyuncular: Aytaç ARMAN, AyÅ?e Emel MESCÄ°
Konusu: Uzun bir gece boyunca geliÅ?en, gördüÄ?ü iÅ?kence nedeniyle sakat kalan bir erkekle yeniden kavuÅ?tuÄ?u eÅ?i arasındaki sorgulamayı kimi zaman düÅ?sel, kimi zaman simgesel ve tutkulu görüntülerle beyazperdeye aktarır

- TELE ANAHTAR - 1994
Oyuncular: Demet AKALIN, Yalçın �ZDEN

- BÄ°R DELÄ°KANLI - 2000
- YARALI KURT - 2000

SENARÄ°ST FÄ°LMOGRAFÄ°SÄ°
DonkiÅ?ot Sahte Å?övalye - 1971
AÅ?ık Oldum - 1985
Bir Günlük AÅ?k - 1986
AÅ?ıÄ?ım AÅ?ık - 1987
Yirmidört Saat - 1987
Gençlik Yılları - 1987
Bir Yaz YaÄ?muru - 1988
Yengeç Burcu - 1988
Gece - 1989
Kilyos Cinayeti - 1989
BuluÅ?ma - 1994
Tele Anahtar (1994): Delikanlı çalıÅ?tıÄ?ı iÅ? yerinde bir kızla tanıÅ?ır Kızdan hoÅ?lanır Ancak çok utangaçtır Bir türlü derdini anlatamaz Oysa iÅ? yerinin kurnaz patronuda kızın peÅ?indedir
Oyuncular: Demet Akalın, Yalçın �zden
Senaryo yazarı: Artun Yeres
Görüntü yönetmeni: Hüseyin Ererez
Ã?zellikler: Renkli, 35 mm
Kamera : Hüseyin Ererez
Yapımcı: Sezer Ä°nanoÄ?lu
Yapım: Sezer Film
Tür: Komedi
Yıl: 1974
Kaynak: Kültür BakanlıÄ?ı

�zlem, Düne Bugüne Yarına - 1995
Yaralı Kurt - 2000

TELEVÄ°ZYON FÄ°LMLERÄ°
Hata Kimde? / 52 bölüm
Tophaneli Osman - 2000

YÃ?NETMENLÄ°Ä?Ä°NÄ° YAPTIÄ?I BELGESELLER
Ã?irkin Ares - 1968
Onlar Ki (16 mm)- 1969

HIROSHIGE VE HOKUSAI'DEN MEVSÄ°MLER (2002):
Yapımcı: �stün Karabol
Senaryo: Uygar Asan, Artun Yeres
Görüntü Yönetmeni : Sacit IÅ?ılay, Handan Ã?z
Süre: 12 Dakika

Hiroshige ve Hokusai'den Mevsimler adlı çalıÅ?mada, Japon resim sanatında doÄ?a betimlemeleriyle bilinen ve baÅ?ta empreyonistler olmak üzere pek çok Avrupalı ressamı etkileyen Ando Hiroshige ve Katsushia Hokusai'nin resimleri ile Haiki Å?iirinin büyük ustası Matsua Basho anlatılıyor ve sanatçıların resimlerinden yola çıkılarak bir yılın dört mevsimi çizgilerde canlandırılıyor46 Uluslararası Japonya Film ve Video YarıÅ?ması’nda "Mevsimler" ikinci olarak GümüÅ? Ã?dül aldı

Film yaklaÅ?ık bir yıllık zaman dilimi içinde gerçekleÅ?ir 17 yüzyıl Japon ressamlarından Hokusai ve Hiroshige ile ilgili dökümanlara ulaÅ?ıldıktan sonra Japon Haiki Å?iirleri taranır Bunların arasından sadece 5 tanesi filmde kullanılmak üzere seçilir Müzik konusunda uzun süreli araÅ?tırmalar gerçekleÅ?tirilir

RESSAMLAR
KATSUSIKA HOKUSAI (1760-1849)

Birçok Avrupalı ressam, Japon resmiyle Hokusai yoluyla tanıÅ?mıÅ?tır BaÅ?ta Gaugin, Degas, Van Gogh ve Toulouse-Lautrec'i etkilemiÅ? olan Hokusai'nin çeÅ?itlilikleriyle dikkati çeken binlerce yapıtı vardır Yapıtlarının çoÄ?unda halkın günlük yaÅ?amını yansıtmıÅ?tır Hokusai sayesinde manzara estampı büyük aÅ?ama göstermiÅ?tir

ANDO HIROSIGE (1799-1858)

Belki de hiçbir Japon ressam, insanın doÄ?aya baÄ?lılıÄ?ını ve sevgisini, duygusal ve Å?iirsel yönleriyle HiroÅ?ige kadar verememiÅ?tir HiroÅ?ige, ülkesinde olduÄ?u kadar, Avrupa'da da Hokusai ile birlikte tartıÅ?ılmaz kabul edilmiÅ?tir

- BeÅ? büyük Avrupalı ressamın hayatını ve eserlerini anlattıÄ?ı filmleri
Leonardo da Vinci: Tanrının Torunu / 24 dk
Paul Gauguin: Güzelim İlkellik / 125 dk
Egon Schiele: Aynadaki Suret / 12 dk
Rene Magritte: Gizemin İmajı / 125 dk
Edward Hopper: Yalnızlık Baladı / 14 dk

Ã?DÃ?LLERÄ°

- 1968'de Ä°stanbul Hisar Kısa Film YarıÅ?ması'nda ''Ã?irkin Ares'' filmiyle Jüri Ã?zel Ã?dülü,
- 1969'da Ä°stanbul Hisar Kısa Film YarıÅ?ması ''Onlar ki'' filmiyle birincilik ödülü
- 1994 İzmir Film Festivali’nde "Aralık"‘En İyi Film’ seçilir
- 1995'teÄ°zmir Film Festivali'nde Ä°nci Aral'ın ''BuluÅ?ma'' adlı hikayesinden aynı adlauyarladıÄ?ı filmiyleözel ödülü,
- 1995'te 32 Antalya Film Festivali'nde ''Dün, Bugün, Yarın'' adlı senaryosu ile ''En İyi
Senaryo'' ödülü
- 2002'de 46 Tokyo Film Festivali'nde ''Mevsimler'' adlı kısa filmiyle ''GümüÅ? Ã?dül''
- 2005'te Türk sinemasına katkılarından dolayı ''90 Yıl Emek �dülü''

KÄ°TAPLARI

- GÃ?STERMENÄ°N SORUMLULUÄ?U: Artun Yeres'in Don KiÅ?ot Yayınları’ndan çıkan bir yönetmenler seçkisi kitapta ****en yönetmenin kısa özgeçmiÅ?leri ve sinemaya dair kendi aÄ?ızlarından düÅ?ünceleri var küçük bir kaynak kitap

- 65 YÃ?NETMENÄ°MÄ°ZDEN YERLÄ°LÄ°K, ULUSALLIK, EVRENSELLÄ°K GERÄ°LÄ°MÄ°NDE SÄ°NEMAMIZ: Bilinçli bir seçme ve ayıklamayla Türk sinemasının yönetmenlerini, "yaptıklarıyla" deÄ?il "söyledikleriyle" karÅ?ımıza getiriyor SöyleÅ?iler bir mozaiÄ?in irili ufaklı ve öznel parçalarını oluÅ?turuyor Söylenenlerin kimi iddialı, sinema kültürüyle renklendirilmiÅ?, kimisi ise solgun, içeriksiz ve yer yer ironik Kitap, bugün hızla ‘global pazarın metaına’ dönüÅ?mekte olan dünya sinemasının geleceÄ?inde yerimizin ne olabileceÄ?i, ne olması gerektiÄ?i tartıÅ?malarının; geçmiÅ?teki, "yerli sinema"yı ulusal bir sinema kimliÄ?ine büründürme gayret ve arayıÅ?larının yerini aldıÄ?ı bir dönemde, yönetmenlerimizin sinemamıza ve sinemaya nasıl baktıklarını anlatıyor

- SAKINCALI 100 FÄ°LM: Bundan tam 110 yıl önce sinema, henüz emekleme çaÄ?ındayken sansürle tanıÅ?mıÅ?tır O günden bugüne sansür, kimi ülkelerde gitgide engelleyici bir süreç haline gelmiÅ?, kimi ülkelerde ise farklı uygulamalarla örtünüp yumuÅ?atılmıÅ?tır, ancak hiçbir zaman tamamen yok olmamıÅ?tır

Bu çalıÅ?mada, çeÅ?itli ülkelerde gerçekleÅ?tirilen sansür uygulamalarına ve bu uygulamaların nedenlerine deÄ?iniliyor Ayrıca 1895-2005 yılları arasında sansüre uÄ?ramıÅ? olan binlerce film arasından “100 sakıncalı film” tartıÅ?ılıyor, bu filmlerin yasaklanma nedenleri irdeleniyor

- BÄ°R MICHELANGELO ANTONIONI KÄ°TABI:

- GÃ?NDÃ?Z GÃ?ZELÄ° Ã?EKÄ°M SENARYOSU: LUIS BUNUEL KLASÄ°Ä?Ä°: Gündüz Güzeli filmi Luis Bunuel'in kendine özgü ****** klasiklerinden biri Cinsel saplantılarını düÅ?lerinde gerçekleÅ?tiren, erdemli, evli genç bir kadın, giderek düÅ?sel fantezilerini gerçekten ayırt etmekte zorlanır YaÅ?adıkları bir düÅ? müdür, yoksa düÅ?leri gerçek midir? Bunuel bu sorunun yanıtını izleyiciye bırakıyor

- BÄ°R PIER PAOLO PASOLINI KÄ°TABI: Pasolini özellikle erkek cinselliÄ?ine hayranlıÄ?ı vurgular Cineselliklerini yırtık pırtık giysilerin ardında cömertçe sergileyen, sürekli istekle kıvranan ve bu isteklerini kompleksizce doyuran genç bedenler, bir tür proloter cinselliÄ?i tablosu oluÅ?tururken, Pasolini cinselliÄ?inin ilkel toplumlara ve onları dinler öncesi cinsellik anlayıÅ?ı ve uygulamasına olan ilgisini de sezdirir Günah kavramının varolmasından önceki bir cinselliktir bu Sakıncasız, çekincesiz ve utanmasız Ã?ıplaklık, serbestçe yaÅ?anan cinsellik onun filmlerinde ilkel toplumların büyüsünü oluÅ?turan öÄ?elerden biri olarak gelir ve bu çaÄ?daÅ? estetiÄ?in süzgecinden geçerek filmlerine katılır' (Atilla DORSAY)


- KÄ°RAZIN TADI / Ã?EKÄ°M SENARYOSU - BÄ°R ABBAS KÄ°YARÃ?STEMÄ° KLASÄ°Ä?Ä° :

Yeni Ä°ran Sineması'nın kurucularından olan ve sinema tarihinin ustaları arasında yerini alan Abbas Kiyarüstemi'nin "Kirazın Tadı" adlı filminin senaryosu Ã?lkemizde bugüne kadar yayımlanmıÅ? senaryo kitaplarından farklı olarak hazırlanan bu dizide yer alacak filmlerin çekim senaryolarında; plan ölçekleri, kamera hareketleri, mizansenler ve diyaloglar kare kare izlenerek hazırlandı Ã?ekim senaryosuna ek olarak; filmin özetine, yönetmenin özgeçmiÅ?ine, filmografisine ve sinema hakkındaki bazı görüÅ?lerine de yer verdik

"Kirazın Tadı" ulusa bir sinemanın uluslar arası ününü saÄ?layan yapıtlar arasında bulunmakla, "Halk Sineması"nın geçerli bir örneÄ?i olmaktadır Yapısı ve içeriÄ?i bakımından son derece saÄ?lam ve yalın olan "Kirazın Tadı"nı sinemada yapılabileceklere bir örnek olarak sinemasever okurlara sunuyoruz

- RASHOMON Ã?EKÄ°M SENARYOSU: DoÄ?u bilgeliÄ?inin ön koÅ?ulu olan 'gerçeklik' görelidir DoÄ?u'da gerçeklik, çok kez görünende deÄ?il, zihinde biçimlendirilerek ya da imgelem gücünden varolur Neleri, nasıl görme tutkusundaysa, ancak oraya doÄ?ru odaklanır

Bir cinayetin ardından dört tanıÄ?ın sorgulanması sırasında, her bir tanıÄ?ın gerçeÄ?i kiÅ?isel konumlarına göre kurgulayarak anlatmasıyla "Rashomon", tek gerçek inancına indirgenmiÅ? Batı ussallıÄ?ının yadsınıÅ?ıdır Ä°nsan iliÅ?kileri, gerçeklik üzerine söylemiyle "Rashomon", sinema tarihinin en etkili filmlerinden biri olmasının yanısıra, DoÄ?u sinemasının bilincine varılmasında da ilk öncü filmdir


Devami