Marmara Denizi Hakkında Bilgi

Marmara Denizi Hakkında Bilgi
Marmara Denizi ile İlgili Bilgi
Marmara Denizi

Marmara Denizi Akdeniz'e bağlı bir içdenizdir Tümüyle ülkemizin sınırları içinde yer alan Marmara Denizi, adını verdiği bölge*nin orta kesimindedir İstanbul Boğazı'yla Karadeniz'e açılan bu içdeniz, Çanakkale Boğazı yoluyla ilintili olduğu Ege Denizi aracılığıyla da Akdeniz'e bağlanır Uzunluğu İzmit ile Gelibolu yakınındaki Çankaya Bur*nu arasında 278 km olan Marmara Denizi'nin en geniş yeri Silivri ile Kurşunlu arasındadır ve 76 kilometredir Doğu ve güneyde Anado*lu, batı ve kuzeyde de Trakya kıyıları tarafın*dan kuşatılan Marmara Denizi, 11350 km2'lik bir alanı kaplar

Fazla girintili çıkıntılı olmayan Trakya kıyı*sında iki lagün yer alır Son jeolojik dönemde deniz baskınına uğrayarak sular altında kalan eski akarsu ağızlarının daha sonra kıyı kor-donlarıyla kapanması sonucunda oluşan bu lagünler, Küçükçekmece ve Büyükçekmece gölleridir Anadolu kıyıları ise oldukça girin*tili çıkıntılıdır Başlıca çıkıntılar Samanlı Dağ-ları'nın batıya doğru sokulduğu Bozburun ya da Armutlu Yarımadası ile Kapıdağ Yarım-adası'dır En belirgin girintiler ise bu yarım-adalann iki tarafındaki İzmit ve Gemlik kör*fezleri ile Bandırma ve Erdek körfezleridir

Anadolu kıyısı açığında genişleyen kıta sahanlığında birçok ada yer alır Marmara Denizi'ndeki başlıca adalar Kızıl Adalar ola*rak da anılan Prens Adaları (bak Prens adaları), İmralı Adası ve Marmara Adaları' dır Bozburun'un batısında yer alan İmralı Adası'nda bir yarı açık cezaevi vardır Üç büyük ve birçok küçük adadan oluşan Mar*mara Adaları, Kapıdağ Yarımadası'nın batı ve kuzeybatısında yer alır Bu takımadaların başlıcaları Marmara, Paşalimanı ve Avsa (Türkeli) adalarıdır Bunların en büyüğü olan Marmara Adasfnın yüzölçümü 117 kırr'dir Eskiçağda Prokonnesos adıyla anılan bu ada*da çok eskiden beri işletilen mermer yatakları vardır Bu ada ile takımadalar ve çevredeki denizin adı, Yunanca mermer anlamına gelen "marmaron" sözcüğünden kaynaklanır Mar*mara Denizi ilkçağda Propontis adıyla anılı*yordu

Kıta sahanlığı geniş alanlar kaplayan deniz çanağında, derinliği 1000 metreyi aşan üç çukur vardır Bu çukurlar Marmara Bölgesi' nin doğu kesiminde doğal yapıyı önemli ölçüde belirleyen Adapazarı Ovası, Sapanca Gölü, İzmit Körfezi çöküntü alanı dizisinin batıdaki devamı niteliğindedir Bunların ilki Prens Adaları'nın güneyinde, ikincisi Marma*ra Ereğlisi'nin güneyinde, üçüncüsü ise Ga-nos Dağı'nın doğusunda yer alır Bunların ikincisinde 1258 metreye ulaşan çukurluk, Marmara Denizi'nin en derin yeridir

Marmara Denizi jeolojik çağlarda, kuze*yindeki Ergene Havzası ile güneyindeki Man*yas, Ulubat havzaları gibi bir göl alanıydı Ortadaki bu alan son jeolojik dönemde ke*narlarında oluşan kırıklar boyunca çökerek kuzey ve güneyde yer alan havzalardan daha çok çukurlaştı Bu çukurlaşmaya yol açan ve günümüzde de etkinliğini sürdüren kırık çizgi*leri nedeniyle Marmara Bölgesi, ülkemizdeki en önemli deprem kuşaklarından birinin üs*tünde yer alır Çukurlaştıktan sonra iki kez Akdeniz sularının baskınına uğrayan Marma*ra, bugünkü durumuna son jeolojik dönem sonlarında geldi Buzulların erimesinden son*ra denizlerin yükselmesi sonucunda Marma*ra'yı dolduran Akdeniz'in suları bugün İstan*bul Boğazı diye adlandırılan yörede akarsula*rın açtığı vadiyi aşarak Karadeniz'e ulaştı Eskiden Kapıdağ Yarımadası'nın uzantısı olan Marmara Adaları da alçak kesimlerin sular altında kalmasıyla bu dönemde ortaya çıktı

İstanbul ve Çanakkale boğazları aracılığıyla Karadeniz ile Ege Denizi arasında su alışveri*şi sağlayan Marmara Denizi'nin yüzey suları, Ege Denizi ve Akdeniz'e göre daha az, Karadeniz'e göre ise daha tuzludur 15-20 metre derinlikteki yüzey katmanında binde 22 olan tuzluluk oranı, 30 metrede binde 37'ye, 150 metrede de, binde 38,5'e ulaşır Marmara Denizi'nin yüzey sularında mevsimlik sıcaklık farkı 7°C ile 26°C arasında değişir 300 metre*den daha derindeki suların yaklaşık 14°C olan sıcaklığı her mevsim aynıdır

Karadeniz ile Ege Denizi arasındaki düzey farkı nedeniyle Marmara Denizi'nde Ege'ye doğru bir yüzey akıntısı vardır Ege Denizi' nin derindeki suları da ters bir dip akıntısıyla Karadeniz'e geçer


Marmara Denizi gelgit olayından pek etki*lenmez Ama şiddetli rüzgârların yol açtığı fırtınaların birkaç gün sürmesi halinde Mar*mara Denizi kıyılarında bazı düzey değişiklik*leri olduğu görülür Şiddetli rüzgârın yüzey*deki suları itmesi nedeniyle uzun süren bir lodos fırtınası sırasında deniz düzeyi Bandır*ma kıyılarında alçalırken İstanbul kıyılarında yükselir Poyraz fırtınalarının uzun sürmesi durumunda da bunun tersi gerçekle jir Daha çok kışın oluşan poyraz fırtınaları sırasında İstanbul kentinin iki yakası arasında ulaşımı sağlayan vapurların iskelelere yanaşmalarını ve yolcuların inip binmesini güçleştiren, deniz düzeyi alçalmasına yol açan bu olaya seş adı verilir

Kıyılarında ilkçağdan günümüze kadar bir*çok yerleşim yeri kurulmuş olan Marmara Denizi, denizyolu ulaşımı açısından uluslar*arası çapta öneme sahiptir Kara "nz'den gelen bol oksijenli sulara bölge k arında Marmara'ya dökülen akarsuların taşıdığı plankton açısından zengin suların karışması, deniz canlılarının yaşamı için çok uygun bir ortam oluşturur Ama özellikle kıyılarında yer alan kentlerin ve sanayi kuruluşlarının atıklarıyla son yıllarda yoğun biçimde kirle*nen Marmara Denizi'ndeki canlı yaşamı sona erecek ölçüde çok ciddi bir tehlikeyle karşı karşıyadır Bunun bir nedeni de yurtdışına deniz ürünü satışını artırma amacıyla yapılan aşırı ve kurallara uygun olmayan avlanmadır Eskiden çok miktarda karides ve yüzden fazla balık türünün yaşadığı bilinen Marmara Deni*zi'nde balık türlerinin son yıllarda çok azaldı*ğı bildirilmektedir

İzmit Körfezi gibi kesim*leri ölü bir denize dönüşen ve kıyısındaki kentlerin çöplüğü gibi kullanılan Marmara Denizi'ndeki yoğun kirlilik, turizmi de olum*suz yönde etkilemektedir Oysa, doğal güzel*likler açısından çok zengin olan Marmara Denizi kıyıları turizm açısından önem taşır Kamu ve özel kesimce işletilen birçok otel, motel, tatil sitesi ile yazlıkların yer aldığı bu kıyıların bazı kesimleri kirlilik nedeniyle deni*ze girilemez duruma gelmiştir Marmara'nın Prens Adaları, Yalova, Çınarcık, Gemlik Körfezi, Mudanya, Bandırma, Erdek, Mar*mara Adaları kıyıları ile kuzey kıyıları yaz turizmi açısından özellikle İstanbullular için büyük önem taşır