Güneydoğu Yemekleri - Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Ünlü Yemekleri

Güneydoğu Anadolu bölgesi ünlüleri,
Güneydoğu Anadolu bölgesi ünlü yemekleri

Mardin Ünlü Yemekleri

Mardin ilinin Başlıca yemekleri; Sembusek, Kızarmış İçli Köfte(irok), Kaburga Dolması, Zerde, Mercimekli Köfte (Bello), Çoban Çorbası (Lebeniye), Kavurma, Mevlüt Çöreği (Kliçe), Acı Kahve (Mırra), Kuzu Dolması, Tava Yemeği (Güveç), Şehriyeli Bulgur (Bırgıl), Mumbar Dolması, Patlıcan Kebabı (Maldum)

Bir çok kavimlere ev sahipliği yaptığı ve kervan yollarının kesiştiği bir noktada olması sebebi ile Mardin’deki yemek kültürünü de geliştirmiş ve yemek çeşitlerini de çoğaltmıştır Güney ve Doğu Anadolu’nun bol baharlı, yağlı beslenme özelliği Mardin’de de görülmektedir Yörenin en meşhur yemekleri, daha ziyade köylerde yapılmakla birlikte merkezde de yapılmaktadır
Et ve süt ürünlerine hemen tüm yemeklerde rastlanır Sebzenin beslenmedeki yeri oldukça sınırlıdır Pazardan sağlanan biber, patlıcan gibi sebzeler kurutularak, domates de salça yapılarak kışa saklanır Kavurma, sucuk, üzüm sucuğu yanında evde hazırlanan kışlık yiyeceklerin başında bulgur ve şehriye gelmektedir En yaygın yiyeceklerden çiğ köfte ve pilavın ana öğe olması, bulguru beslenmede ön plana çıkarmaktadır Çorbalık olarak hazırlanan “dövme” yanında, kullanım alanlarında bulgur çeşitlilik gösterir Köfteliğe “ihşane”, içli köfte yapımında kullanılır

Ayrıca acı kahve içme ve ikram etme geleneği Güneydoğu Anadolu illerinin bazılarında gelenek halindedir Çoğu kez mevlüt, doğum, tebrik ve yaş günlerinde ikram edilir

Şanlıurfa Ünlü Yemekleri:

Urfalılar asırlardan bu yana damak zevkinin en güzel örneklerini veren zengin çeşitte yemeklerle beslenmesini bilmişlerdir Yöre yemeklerinin lezzetleri yanında besin değerleri de çok yüksektir Yemek yapma becerisinin yanında yaptıkları yemekleri misafirleriyle paylaşmak geleneği bütün Anadolu insanına mahsus bir özelliktir Ancak Urfalıların misafir sevme özelliğinin, hiç bir öğün misafirsiz yemeğe oturmayan Hz İbrahim (AS)’dan geldiği söylenmektedir “Halil İbrahim Sofrası” herkesce bilinen bir deyimdir Urfalılar bugün de misafir ağırlamak ve onlara çeşitli yemekler ikram etmekten büyük zevk duymaktadırlar Toplu yemek yemenin verdiği hazzı tatmış bu insanlar, yaptıkları her türlü toplantıyı başta “Çiğköfte” olmak üzere zengin yemek çeşitleriyle süslemişlerdir

Urfa’da yemek yer sofrasında yenir Sofrada “Besmele” ile önce büyükler yemeğe başlar, küçükler onları takip eder Oburluk hiç bir zaman benimsenmeyen bir davranıştır Yemek yeme sırasında konuşulmaz, kaşık sesi duyulmaz Sofrada misafirin ulaşamadığı yemekler misafire ikram edilir, ısrarda bulunulur Ev sahibi sofraya oturmaz, hizmet eder, misafir çok ısrar ederse sofraya oturur Erkek misafirler ayrı, kadın misafirler ayrı sofralara otururlar ve böylece herkesin daha rahat etmesi sağlanmış olur Yemeğin sonunda “sofra duası” okunarak kalkılır

Çorbalar: Ayran çorbası, hamurlu, pıt pıt, sarı şorba

Yemekler: Çağala aşı, pakla aşı, hıttı bastırması, soğan tavası, su kabağı, bütün balcan, sarımsak aşı, kaburga, isot çömleği, bamya çömleği, acır annaziği, sac kavurması, tatlı bamya, erik tavası, lolaz dürmüğü, saca basma, döğmeç, ekmek aşı, kenger aşı, semsek, has (marul) dolması, mimbar, acır bastırması, soğan tavası, ağzı açık, ağzı yumuk, pendirli ekmek, elma aşı, masluka, lebeni, boranı

Pilavlar: Kuzu içi, duvaklı pilav, üzlemeli pilav, meyhane pilavı, firikli pilav, ciğerli bulgur pilavı, baklalı bulgur pilavı, mığrıbi pilav

Köfteler: Basma köftesi, aya köftesi, lıklıkı köfte, dolmalı köfte, köfteli erik, tiritli köfte, yuvalak, kıyma, yumurtalı köfte, mercimekli köfte, firenkil köfte, yağlı köfte, etli köfte (çiğköfte)

Kebaplar: Kıyma kebabı, patatesli kebap, haş haş kebabı, kemeli kebap, tike kebabı, kazan kebabı, tepsi kebabı, kemeli tas kebabı, balcanlı kebap, soğanlı kebap, müftehi tas kebabı, frenkli (domatesli) kebap, ciğer kebabı

Salata ve Cacıklar: Kemeli cacık, bostana, zeytun bostanası, koruk salatası, pencer cacığı

Tatlılar: Peynirli kadayıf, katmer, daş ekmeği, aşır aşı, palıza, fakir şıllığı, şıllık, haside, küncülü akıt, kuymak, zingil, zerde, kadı beyni, pendirli helva, un bulamacı, palıza

Urfa Mutfağının En Önemli Menüsü:

Çiğ Köfte: Çiğköftenin en önemli ve hazırlanması çok zahmetli olan baş malzemesi “kuru isot” denilen kırmızı pul biberdir Hemen hemen her Urfalı aile, senede 200 – 400 kğ kırmızı taze biberi ayıklayıp özel metotlarla kurutup döverek kuru isot haline getirir Kuru isot, sadece çiğköfte de değil, köftenin diğer çeşitlerinde, lahmacunda ve diğer yemeklerde bolca kullanılır

Çiğköftenin Doğuş Öyküsü: Hz İbrahim döneminde yaşayan bir Urfalı avcı, avladığı ceylanı eve getirerek hanımından yemek yapmasını ister Hanımı evde odun bulunmadığını söyler Çevrede toplanacak bir tek dal dahi kalmamıştır Zira Nemrut, Hz İbrahim’i ateşe atmak için yakacak ne varsa toplattırmıştır Avcı, hanımından bir çare bulmasını ister Bunun üzerine kadın, ceylanın budundan bir miktar yağsız et çıkararak bir taş üzerinde başka bir taşla ezmeye başlar Sonra ezilmiş eti bulgur, biber tuzla karıştırarak yoğurur Yeşil soğan, maydanoz ekler Böylece Urfa’nın o leziz ve tadına doyum olmaz çiğköftesi meydana gelir Hz İbrahim’in ateşe atıldığı günden bir hatıra da bu yemek kalır

Gaziantep Ünlü Yemekleri

Türk ve dünya mutfakları arasında ayrıcalıklı bir yere sahiptir Nine’ den toruna bir miras titizliği ile öğretilen yemeklerin ve tatlıların yapımında kullanılan malzemelerin seçimindeki titizlik, hazırlama ve pişirmede gösterilen beceri, yemeklerin yapımında kullanılan ve yemeklerde değişik tat ve lezzet veren baharatlar, salçalar, soslar ve karışımlar, Gaziantep yemekleri ve tatlılarının şöhrete kavuşmasına ve aranılan damak tadı olmasına neden olmuştur
Gaziantep yemeklerinin tüm yemek pişirme teknikleri cömertçe kullanılmıştır (haşlama, ızgara, tava, sote, kavurma, tencere yemeği, fırın yemekleri vb) Ayrıca yörede yetişen tüm meyve ve sebzeler Gaziantep mutfağında hak ettiği yeri almıştır Gaziantep yemeklerinin başlıcaları şunlardır

Köfteler: İçli Köfte, Çiğ Köfte, Ekşili Ufak Köfte, Malhıtalı (Mercimekli)Köfte, Yoğurtlu Ufak Köfte, Akıtmalı Köfte , Yağlı Köfte, İç Katması (Kısır)

Kebaplar: Kuşbaşı Kebabı , Kıyma Kebabı,Patlıcan Kebabı,Soğan Kebabı, Simit Kebabı, Yoğurtlu Kebap, Sebzeli Kebap, Yeni Dünya Kebabı

Çorbalar: Dövmeli alaca çorba, Yoğurtlu dövme çorbası, Tarhana çorbası, Beyran çorbası

Ev Yemekleri: Yoğurtlu soğan yahnisi, Patlıcan musakka, Pirpirim aşı, Börk aşı, Mıcırık aşı, Doğrama, Kabaklama, Boranı ve Sarımsaklı bakla, yuvarlama

Tavalar-Kavurmalar-Kızartmalar: Saçma tavası, Sarımsak tavası, Domates tavası, Bakla ve Fasulye tavaları, Et kavurması (Topaç), Ciğer kavurması, Et kızartması

Dolmalar-Sarmalar : Karışık dolma, Patlıcan dolması, Biber dolması,Kabak dolması, Firikli acur dolması, Zeytin yağlı patlıcan ve Biber dolması, Mumbar Dolması, Bulgurlu Yaprak Sarması, Pirinçli ve Zeytinyağlı Yaprak Sarması, Lahana Sarması, Pancar Sarması

Pilavlar: Özbek Pilavı, Havuç Aşı, Etli Dövme Pilavı, Firik Pilavı, İç Pilav, Mercimekli Pilav , Çağla Aşı , Kömeç (Buğulama)Aşı

Hamur İşleri : Lahmacun (Gaziantep Usulü), Peynirli Pide, Pişi Böreği, Yeşil Zeytin Böreği, Peynir, Çökelek ve Lor Semseği

Piyazlar- Salatalar ve Cacıklar: Maş Piyazı, Fasulye Piyazı, Loğlaz Piyazı, Patates Piyazı, Yeşil Zeytin Piyazı, Çoban Salatası, Domates Salatası, Koruk Salatası ve Salatalık Cacığı

Tatlılar ve Pastalar: Baklava, Kurabiye, Burma Kadayıf, Fıstıklı Kadayıf, Aşure, Zerde, Sütlaç, Bastık, Nişe Helvası, İrmik Helvası, Kuymak , Kaygana, Şıllık (akıtma), Kerebiç, Mayanalı Kahke, Hedik

Bazı Özel Kahvaltılıklar: Katmer, Kaymak, Muhammara, Yeşil Zeytin Ekşileme, Tarhana Eritmesi

Diyarbakır Ünlü Yemekleri

Diyarbakır’da yemekler genellikle bol acılı ve yağlıdır Yöremizde geleneksel yemek çeşitlerinde etin özgün bir yeri vardır Anadolu’nun çoğu yerinde olduğu gibi yiyecekler kurutularak kışın saklanıp çeşitli yemekler yapılır

Kışın saklanan yiyeceklerden peynir ve çeşitleri, üzümden yapılan pestil, pekmez etten ise kavurma , sucuk gibi yiyecekler vardır Diyarbakır bölge mutfağının merkezidir

Meftuneler : Patlıcan Meftunesi, Kabak Meftunesi, Kenger Meftunesi

Dolmalar: Etli eşkili dolma(Sumaklı), Etsiz zeytinyağlı dolma, Kibe Mumbar

Zahire Yemekleri: Bulgur Pilavı, Belluh, İçli Köfte, Lapa, Hıllorik, Pıçık, Sığma, Lebeni (ayranlı çorba), Duzaklı Pilav, Kibe Kudur, Keşkek, Habenisk

Kırsalda Yenen Yemekler: Sörün, Mallez, Mastav