08-14-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Midyat Evleri - Midyat Evleri Resimleri - Midyat Evleri Hakkında Bilgi
Midyat Evleri - Midyat Evleri Resimleri - Midyat Evleri Hakkında Bilgi
Midyat Evleri
Yaşam mekanları diğer ismiyle konutlar, insanların günlük hayatını yaşadığı yerler Konutlar insanların sosyo-kültürel değerlerini bir anlamda dışa vuran bir özelliğe sahiptirler
Bu yaşam mekanlarının kendisine has özellikleri bulunan Midyat evleri, bu evlerin en büyük özelliklerinden bir tanesi sevgiyi barışın, duyguların taşlara işlendiği özgün evler Burada evlerin mimari yapıları, sosyal yaşam tarzlarına özgü yapım şekilleri, figürleri, mekanların kullanış biçimleri, figürlerin anlamları ile Midyat has olan ceviz ağacından yapılan divan takımları ve özellikleri verilmiştir
Midyat evlerinde kullanılan malzeme taştır Ancak kullanılan bu taş normal taştan farklıdır Kalker taşı olarak adlandırılan açık renkli sarımsı yapıdadır Bu taşların en büyük özelliği çok kolay kesilebilmesinden dolayı rahat bir şekilde işlenebilir özellikte olması zengin süslemelerin elde edilmesini sağlamıştır
Kolay işlenen ve ocaktan çıkartılan bir süre sonra sertleşen (iklim şartlarına dayanıklık kazanan) bu kireçli oluşum Midyat yapılarının her devrinde aynı rahatlıkla kullanılmış ve halen kullanılmaktadır Bu evlerde herhangi bir sıva malzemesi kullanılmaz Belirli zaman dilimlerinde taşların temizlenmesi amacıyla, taş kırıntıları kum haline getirilerek ve bu kum ile duvarlar ovularak temizlenir Duvarların örülme işleminde ise kireç ile karıştırılan bu kumdan harç elde edilir Elde edilen bu harç ile duvar örülür Midyat’ta ahşap malzemenin kullanılmamış olması ağacın yokluğundan değil, Midyatlıların taşçı geleneğine sıkı sıkıya bağlı olmasından kaynaklanmaktadır Bu gelenek o kadar yerleşmiştir ki bugün bile beton yapılar yadırganmaktadır
Hiçbir evin gölgesi birbirinin üzerine düşmemektedir Güneş ışınlarının aksine düzenlenen daracık sokaklar iklim şartlarına göre yazın kavurucu sıcağında gölgede kalıp insanları sıcaktan korur Bu evlerde kullanılan taşlar sıcak ve soğukta daha fazla sertleşir Taşların özelliklerinden dolayı yazları serin kışları sıcak olur Kat tavanının meydana getirilişinde çapraz tonozlar kullanılır Tavanlar iki veya dört tonozlu şekilde olur Evler genellikle iki katlıdır Alt kat genellikle günümüzde kullanılmamakla beraber; ahır, at barınağı, kiler vb amaçlarla kullanılmıştır
Giriş kapısından alt katın avlusuna girilir Alt kattan üst kata kesme taştan yapılan bir merdiven ile çıkılır
Odalar avluya bakan revak eyvanın yanlarında sıralanmıştır Yazları kesme taş döşeli eyvanda oturulur, geceleri yatılır İklime bağlı olarak kapı ve pencereler küçük tutulmuştur
Mimari dehanın doruk noktasına ulaşan, bir oya gibi geometrik şekiller ve bitki desenleri ile işlenmiş ve bu şekilde adeta taşın dili meydana getirilmiştir
Bu durum ön yüzlerine oymalı taş sütunlar kemerli revaklarla devinimli bir görünüm kazandırılmıştır Sanatkarca işlenmiş taş süslemelerin başlıca motifleri, burma, lale, üzüm salkımları ve karanfildir
Midyat evleri kapı ve pencerelerinin etrafında oya gibi işlenen ve büyük bir ihtişam ile taşın dili ile insanların duyguları ortaya çıkarılmıştır Yeri geldiğinde pekmezini yaptığı üzüm salkımlarını, yeri geldiğinde etrafını süsleyen karanfil ve laleleri ile şanı belli beyaz güvercini taşa işlemiştir
Kapılar içerisinde dış kapı sade ve yalın bir şekilde genelde üst tarafı kemer şeklindedir
Odaların giriş kapıları daha süslü iç içe zengin motifler taşır Evlerin klasik şekli olan kemerli kapılardır Kapının üst tarafında çerçeve motifleri ve kapı kenar motifleri arasında yuvarlak bir çerçeve içerisinde, lale, karanfil ve farklı motifleri içeren armalar bulunur yada bu armalar içerisinde Hz Süleyman mührü bulunur
Kapı ve pencereler taş figürleri arasında nerede ise kaybolmuştur Ancak dış kapılar yapı üzerinde etki bırakmıştır Çok ağır bir şekilde yapılmış olup metal aksamlar ile ahşap bir arada kullanılmışlardır Kapılarda antik bir yapı vardır Ahşap olarak gürgen ve meşe kullanılmıştır
Midyat evlerindeki pencereler temel olarak iki şekilde yapılır
Birincisinde dikdörtgen ve üstü üçgen şeklindeki alınlık içerisinde kemerli bir şekilde yapılmaktadır
İkincisinde ise dikdörtgen pencereler üstlerinde kuşluk denilen küçük bir pencere ve çevresi çeşitli motifler ile süslü yumuşak hatlara sahip bir alınlık içerisinde oluşmaktadır
Pencereler iklim şartlarından dolayı küçük tutulmuştur Ancak alınlık ve süslemeler ile bir ağırlık kazandırılmıştır
Midyat evlerindeki pencerelerin en büyük özelliği pencerenin geometrik şekli ile süslemeli alınlık arasında geometrik zıtlıktan oluşan bir uyum vardır
Midyat evlerindeki dış cephe özelliklerinden bir taneside her cephede farklı pencereler ve süslemeler yer almaktadır
Yumuşak hatlara sahip pencerelerde cephe keskin süslemeler ile süslenmiştir Ayrıca tavan yüksekliğindenitibaren cephede hareketlilik oluşturan süslemeler yapılmaktadır
Midyat’taki evlerin başka bir özelliği de, mimari yapılarda Hırist Süryani imzası vardır Bunun en canlı örneği Mardin merkezdeki evlerin hepsi güneye bakacak şekilde inşa edilmiş olup güney (kıble) cephesinde mihrabı andıran bir niş olduğunu belirtmiştik
Ancak Midyat evleri güneyin dışında başka yönlere de bakmaktadır Evlerdeki mihrap şekli Hıristiyanların kıblesi doğu cephesinde bulunmaktadır
Midyat evlerinde ayrıca küçükte olsa taş konsollar ile bir balkon oluşturulmuştur
|
|
|