Mardin'in Örf Ve Adetleri Nasıldır?

MARDİN ÖRF VE ADETLERİ

DÜĞÜN

Mardin'de gerek Hıristiyanların gerekse Müslümanların düğünlerinde benzer bir çok özellik göze çarpar Çok uzun bir süredir beraber yaşayan bu insanların birbirlerinden etkilenmeleri neticesinde benzer gelenek katmanları oluşmuşturEvlilik çağına gelen delikanlıyı evlendirmeye karar veren ailesi, ona uygun bir eş bulabilme arayışına çıkar Gelin adayında genellikle şu hususlar aranır:

Kızın ailesinin kendilerine denk olması şarttır Kızın bir evi idare edecek nitelikte çalışkan, görgülü, namuslu, büyüklerine saygılı ve sevgi yüklü olması gereklidir Kızla oğlanın daha önce görüşüp tanışması, evlilik öncesi arkadaşlık veya evlilik hususunda anlaşması söz konusu değildir Eskiden sevilen kızın damdan gözetlenmesi zekice davranan erkeklere has bir davranıştıKesinlikle geleneksel evliliklerde boşanma alternatifi söz konusu değildir Evlilik kutsallığı ile iyi ve kötü günde sevinci ve kederiyle ta mezara kadar eşlerin birlikteliklerinin sürebileceği bir kurumdur Evliliğe bu nazarla bakılarak gerekli girişimler başlatılır

Oğlan evi, kız evlerini ziyaret ederek uygun bir aday arar Bu olaya "dünür gezme", gidenlere de görücü denir Bazen de kız arama olayı bahar aylarına rastlar Aileler mesire yerlerine topluca giderek uygun aday arayışını sürdürürler Kız arama olayı hamamda da olabilmektedir Bazen de mahalle mahalle dolaşan bohçacı sıfatıyla satış yapan bayan tellallar devreye girer Genellikle bu sıfatı taşıyan bayana, ziyaret ettiği evlerde edindiği bilgilere istinaden oğlan tarafı uygun gördüğü nitelikleri sıralayarak adaylardan bahsetmesini ister Aracı olarak da kullanılan bu tellalların bir zamanlar yöremizde çok önemli bir işlevi olduğu günümüze kadar anlatılır Her durumda beğenilen ve oğullarına alınması kararlaştırılan kızın ailesinden istenmesine gidilmeden önce, kız tarafının evliliğe sıcak bakıp bakmadığı durumunu öğrenmek üzere hatırı sayılır, her iki aileyi tanıyan orta yaşta bir kadın kız evine gönderilir Bu kadın uygun bir zemin hazırlayarak kızın sözlü olup olmadığını öğrenir Oğlan tarafının isteğini iletip, üç gün sonra gelmek üzere kız evinden ayrılır"Her şeyde bir hayır vardır "Kısmetse olur" "iyi düşünün" "Her iki taraf mutlu olacaksa inşallah olur, mutlu olmayacaksa Allah esirgesin" dilekleri sıralanır

Kız tarafı oğlanda genellikle şu sorulara cevap arar: Denk bir aileye mensup mudur? Geliri normal bir hayat tarzı için yeterli midir? Kumar ve içkiye düşkün müdür? Aşırı kıskanç, müsrif midir? Kaynana olacak annesi, görümce olacak kız kardeşlerinin durumları nasıldır?Bu arada oğlan tarafı gelecek haberi canla başla bekler Kız evine aracı kadın bir daha gönderilerek ( üç gün sonra ) haber alınır Haber olumlu ise oğlanın babası hatırı sayılır birkaç dost ve iki garantör aile ile kız evine gider Kız ailesi gelenlere ikramlarını sunarken bu arada kızlarını da konuklara göstermiş olur Kızdan birkaç kez su istenir, bu sayede oğlan kızı daha yakından görür Eğer oğlan, kızı beğenirse işaretleşmeler başlar Ve devreye garantör aileler girer

Kız tarafı oğlanı soruşturmak için 15 gün mühlet ister Kız tarafı evet cevabını verecekse defter yazılır Bu defter 15 gün sonra gelen aracı kadına verilir Eğer kız tarafı kızlarım vermek istemiyorsa defteri yüksek tutar Oğlan tarafı defteri alıp enine boyuna inceler ve yapabileceklerini bir taslak halinde çıkararak deftere işleyerek geri gönderir Yeni bir süreç böylece başlatılmış olur, eğer anlaşılırsa kızın da rı*zası alınarak yeni bir sürece girilmiş olur

MARDİN'DE BAYRAMLAR:

Mardin'de, Mardin'i iliklerine kadar yaşamış, bilinçaltına çocukluğunun bayram coşkusunu kazımış olan bir şairin duygularına ortak olmakla; çeşitli inançların zevk ve kültürlerin barışık bir yaşam tarzı sergilediği Yukarı Mezopotamya'nın bu şirin kentinde Mardin'de bayram coşkusu mitolojik, mistik, gizemli diyarlarda tarihle kaynaşık bir bütünsellik çizer

Geçmişte bir çok uygarlığa beşiklik yapmış Mardin, tüm bunların yanında çok çeşitli inançlara, tapınmalara, ayinlere, kurbanlara taş mimarisinin dünya üzerindeki mükemmel örneklerinin sergilendiği bir açık hava müzesi olarak şahit olmuştur

Mardin din ayırımı konusunu ayak bağı yapmadan asırlar öncesinden çözmüştür Ezan seslerinin çan sesleriyle barışık ve kaynaşık aksettiği; çeşitli dinlere mensup insanların gönül rahatlığıyla inançlarını yaşadığı bir hoşgörü merkezidir Mardin'in inanç tünelinde putperestlerden Yezidilere; Yahudilerden Hıristiyanlara ve İslam inancına kadar uzanan ve her karesi sevgi ve kardeşlikle işlenen motifler görülür

Mardin'de bayramlar çok önemli gelenek silsilesi etrafında sürüp gider Buralarda aslolan ölülere hürmet, büyüklere saygı, ananelere mutlak bağlılık ve barışıklığın, kardeşliğin derin bir vecd ile kutlanmış olmasıdırHıristiyan ve Müslüman inancının bayramlara verdiği özel önemi tüm içtenliği ve bağlılığıyla kutlayan Mardinliler'in Hıristiyanlarla kurdukları kardeşlik bağları her iki kültürün bayramlarında da pekiştirdikleri çok önemli hasletleridir