Mardinin Tarihte Aldığı İsimler

Mardin, tarihin beşiğine tutulan en anlamlı mercek

Tarihte Mardin için birçok isim kullanılmıştır Bunlar: Erdobe, Tidu, Merdin, Merdo, Merdi, Merda, Merde, Kartal Yuvası, Kuşlar Yuvası, Maridin ve Mardin

Mardin adı hakkında pek çeşitli söylenceler vardır JADupre ve JVon Hammer Mardin kelimesinin savaşçı bir kavim olan Mardeler’le ilgili olduğunu, Mardeler’in İran hükümdarlarından Ardeşir(226-241) tarafından buraya yerleştirildiklerini anlatır Şehir ve kavim isimleri arasındaki benzerlik, Mazıdağı yöresinde oturan Yezidilerin şeytana tapmaları, eski bir İran ananesinin devamı olarak şerre(kötülüğe) ibadet eden Mardeler’in bu bölgeye yerleştirildiklerinin delilidir CRitter her ne kadar bu ifadeyi naklederse de bu ifadeye şüpheli bakar

Çoğu kaynaklarda Mardin’in gerçek adı “Merdin” diye geçer Zira halkın çoğu da bugün böyle demektedir Bu ad “Kaleler” anlamına gelir Şehirde bir çok kalenin varlığı, şehrin bu şekilde isimlendirilmesini sağlamıştır Mardin’in kale kavramlarıyla adının bu kadar sık geçmesinin en önemli nedeni de birbirini koruyup kollayan doğal savunma ve gözetleme faaliyetlerini icra eden korunaklı yapıların varlığındandır Bunlardan bir kaçı: Mardin Kalesi(Kuşlar Yuvası, Kartal Kalesi veya Kartal Yuvası), Eskikale Köyünde bulunan Kalat’ül Mara, Deyrü’zzafaran Manastırının kuzeydoğusundaki Arur Kalesi ve Erdemeşt Kalesi’dir

Arap Tarihçilerinden Vakidi ise, Mardin adının Mate Dinden geldiğini ifade eder Din isminde Mardin Kalesinde yaşayan ünlü bir rahip, kale komutanı ile dost olur Komutanla dostlukları uzun sürmeyen rahip, Heraklüs tarafından gönderilen bir kumandan tarafından öldürülür Kaleye Din öldü anlamına gelen “Mate Din” adı verilmiştir Vakidi’nin bir başka rivayetine göre, İran Hükümdarlarından birinin Mardin ismindeki hasta oğlunun hava değişimi için geldiği bölgede iyleşmesi nedeniyle Mardin isminin bölgeye verildiğini ifade etmektedir Bilgilere göre şehrin isminin doğrusuna en yakın rivayet budur Süryaniler’in elde mevcut el yazma kaynaklarında da bunlara yakın söylemler mevcuttur

VIIyüzyılda İmparator Maoricius(1582-602) devrinin tarihçileri: Theophilaktas, Simotkattes, Procopius ve aynı devir coğrafyacısı Georgius Cyprius başta olmak üzere Mardin adının tarihteki gelişimi için benzer ifadeler kullanmışlardır Bunların dışında Ermenice kaynaklarda şehrin isminin Merdin, Süryanice kaynaklarında Merdo, Merdi, Marda ve Mardin okunuşlarına rastlanıldığı, Süryani imla farklarının bu kelimenin belirli belirsiz ve çoğul şekillerindeki ayrılıklarından doğduğu ifade edilmektedir Arap kaynaklarında ise şehir Maridin olarak anılır