Çöte Köyü Hakkında Bilgi Yıldızeli Sivas

Sivas İli Köyleri - Yıldızeli Çöte Köyü - Çöte Köyü Hakkında Bilgiler - Çöte Köyü Resimleri



Çöte, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir köydür

HARPUT (ELAZIĞ) BÖLÜMÜ

Soyumuz, Oğuz Han‘dan gelmektedir Atamız Oğuz Han‘ın “Gün Han, Ay Han, Yıldız Han, Gök Han, Dağ Han, Deniz Han” adlarında 6 (altı) tane oğlu vardır Oğuz Han’ın her oğlunun da dört tane oğlu vardır İşte Atamız Oğuz Han’ın altı oğlundan olan 24 tane torunu, bugünkü “24 Oğuz Boyu“nu meydana getirmiştir Bütün dünyaya yayılan Oğuzlar, bu 24 boya dayanmaktadır

Bugün; Türkiye, Balkanlar, Âzerbaycan, İran, Irak ve Türkmenistanda yaşayan Türklerin ataları olan büyük bir Türk boyu Oğuzlara, Türkmenler de denir Çötelilerde, Oguz Türkleri Bozok Boyundandır

1515 Mısır Seferinden dönen, YAVUZ SULTAN SELİM HAN HARPUT (ELAZIĞ) yöresini SAFEVİ'lerden alarak TÜRK topraklarına katmış: Çöteli Ailesi; Büyük Selçuklu Devleti zamanınında Türkmenistan'dan gelerek önce Van İline bağlı Çatak İlçesine yerleşmişler Daha sonraki yıllarda Çataktan göç ederek Erzurum'a bağlı Çadeli Beldesine yerleşmişlerdir 14 yy başlarında ERZURUM ili ÇADELİ beldesinden göç ederek HARPUT'A (ELAZIĞ) gelen Kökleri TÜRKMENİSTAN olan büyük bir Ailenin fertleri Çöteliler, HARPUT BEYLERİ olan KEŞŞAFOGULLARI (Saray Beyleri) tarafından şimdiki Çöteli Köyü mevkiine yerleştirilmişler ve bu mevki Çöteli Köyü olarak anılmıştır 1518 Yılı HARPUT KÖYLERİ listesinde Çöteli Köyü 40 sırada yer almaktadır Daha sonraki yıllarda Çötelizadeler HARPUT'A yerleşmiş ve 150 yılı aşkın süre OSMANLI BEYLİĞİ yapmışlardır Aile fertlerinden; Vezir ünvanı ile (1832) Çötelizade İbrahim Paşa, (1832-1833) Çötelizade İshak Paşa ve (?) Çötelizade Süleyman Paşa Diyarbakır İli Eyalet Valiliği, Çötelizade İbrahim Paşa ve Çötelizade İshak Paşa aynı zamanda Maden-i Hümayun Eminliği, Çötelizade Asim Bey (1908-1912) İkinci Meşrutiyet'te Elazığ Millet Vekilliği,Mamuratül-Aziz Vilayeti ilk Belediye Başkanı (İshak Bey oğlu) Çötelizade Mehmet Bey(1920-l925) (Rıza Bey oğlu) Çötelizade Mehmet Bey Elazığ Belediye Başkanlığı, (1920- 1931) Muhiddin Çöteli Bey Cumhuriyet döneminde üç devre Elazığ Millet Vekilliği yapmıştır Çötelizade İbrahim Paşa'nın oğlu Hasan Bey Kapucu başı Amcazadesi Miralay Ömer Bey 1846 yılında Alay komutanı iken alayı Şama naklinde istifasını vermiş ve Harput’ta yaşamış Muhiddin Çöteli Bey'in torunu Zülfü Çöteli İstanbul il Jandarma alay komutanı iken emekli olmuş(İshak bey oğlu) Belediye Başkanı Çötelizade Ahmet beyin oğlu Saim Beğ Ceza evi müdürlüğü yapmış Çötelizade İbrahim Paşa ve İshak Paşa Diyarbakır Valisi olduklarında Diyarbakır'a gitmeyip,Eyaleti Harput'tan İdare etmişler ve Harput’un Eyalet olmasınada katkıda bulunmuşlar İshak paşa, İbrahim paşanın kardeşi oğlu ve damadıdır1925 yılında Çötelizade Asim Bey'e Elazığ Valiliği teklif edilmiş,affını talep etmişÇÖTELİLER: Harput ve Elazığın kalkınmasında Büyük hızmetleri olmuşOzamanlar, bu gibi şehirler, Valilerin Umeray-ıBeldeden tayin ettikleri kişiler vasıtasıyla idare edilirmiş bununla beraber işbu tayin olunan beylerin hanki kariyede otururlar ise orası, Merkezi hükümet ilan edilirmiş Çöteli zadeler'de beynel-Ümeradan oldukları için zamanın, Valisi Reşit Mehmet paşa (1934) Harput gelişmeye müsayit olmadğı için ve Çötelizadeler'de ağvat mezrasında oturduklarından dolayı Kanun, gereyi Şimdiki Elazığ'da Yerleşmeye karar verilmiş, Çöteli zade İBRAHİM PAŞA Konağı valilik emrine verilerek, Hükümet burada idame edilmiş (1638) IV Murat bağdat seferine giderken yurtbaşında konaklamış ve Yavuz Sultan selim han(1514) iran seferine ğiderken Çötelizade'ler yurtlarını açmış ve asker temin edilmiş, Orduya büyük hızmetlerde bulunulmuş Beylerin asli görevlerinden biride orduya asker yetiştirmek, onların yiyecek ve giyeceklerini temin etmek TARABULUSGARP Emiri, Şeyh Ahmedi Sunusinin 1921 yılında Hacca gitmek üzere, Elazığ'a geldigindeÇötelizade Asim Beğin Konagında, misafir olarak ağırlanmıştır Çötelizadeler çok merhametli İnsan sever, halkına her konuda yardımcı olurlardı ve kimseye zülumları olmamış, ellerinde olanı fakir fukarayla paylaşır, Konak larının bir bölümü gece gündüz, halka açık kasaba ve köylerden gelenler, konaklarda yiyecek ve yatacak ihtiyaçlarını temin eder,Şehirde işleri görüldükten sora evlerine dönerlerdi Elazığ halkı hala çötelilerden övgüyle bahseder ve memnuniyetlerini belirtırler Çöteliler, eğitimede önem vermişlerdir; Harput'ta, bulunan on iki medreseden dokuzunu, Çöteli ler yaptırmışlardır: KURŞUNLU MEDRESESİ" 1795 tarihinde Çötelizade Hacı Memi Ağa tarafından yaptırılan bu medrese Kurşunlu Cami içerisinde bulunmaktadır Yaklaşık 60 öğrencinin öğrenim gördüğü medrese Harput'un önemli eğitim kurumlarından birisidir "ÇÖTELİZADE AAHMET AĞA MEDRESESİ" Ağa Mahallesinde olup Harput eşrafından Çötelizade El-Hac Ahmet Ağa b Hacı Muhammet Ağa tarafından 1807 yılında kurulmuştur Kurucusuna ait olan çeşitli işletmeler ve gayri menkullerden elde edilen gelir kurduğu vakıf aracılığıyla bu medreseye aktarılmaktadır "HACI İBRAHİM PAŞA MEDRESESİ" 1832 yılında bir müddet Diyarbakır valiliği yapan ancak aynı yıl vefat eden Çötelizade İbrahim Paşa Tarafından 1830 yılında yaptırılmıştır Medrese içerisinde kütüphane, dersane ve hücre olarak toplam 17 oda mevcut olup, İbrahim Paşa kendisine ait işletme ve gayrimenkullerinin gelirini bu medreseye vakfetmiştir 1301 tarihli salnamede bu medresede öğrenim gören 60 öğrenci olduğu belirtilmektedir Müderrisliğini Beyzade Hazretleri Ali Rıza Efendi yapmıştır "SARAHATUN MEDRESESİ" 1830 tarihinde Çötelizade Ahmet Ağa b Mehmet Ağa tarafından giderleri kendi işletme ve mülklerinden karşılanmak üzere Sarahatun Camisinin bitişiğinde inşaa edilmiştir Bir dersane ve altı hücreden oluşmaktadır 1301 tarihli salnamede 50 öğrenci olduğu belirtilmektedir "ÇÖTELİZADE İSMAİL AĞA MEDRESESİ" Kurşunlu Cami civarinda bir dersane ve beş odadan oluşan bu medrese Çötelizade İsmail Ağa tarafından 1828 tarihinde kurulmuştur İsmail Ağa kendisine ait 20'ye yakın dükkanın gelirini bu medreseye bağışlamıştır Bu medreselerin haricinde vakfiyesini bulamadığımız ancak çeşitli kaynaklarda isimleri geçen medreselerde mevcuttur bunları ise sadece isimleri ve öğrenci sayıları itibariyle veriyoruz "TEVFİKİYE MEDRESESİ" Dağ Kapı civarında kurulu olan bu medresenin 20 öğrencisi olup bir müderris görev yapmaktaydı Çötelizade Hacı İsmail Bey tarafından yaptırılmıştır "SÜLEYMAN PAŞA MEDRESESİ" Çötelizade Süleyman Paşa tarafından kurulmuştur bu medresede 50 kadar öğrenci eğitim görmekteydi "İSHAK PAŞA MEDRESESİ" Eski Diyarbakır valisi ve Madeni Hümayun Emini olan (1832-1833) Çötelizade İshak Paşa tarafından yaptırılmıştır Bu medresede 30 kadar öğrenci öğrenim görmektedir "HATUNİYE MEDRESESİ" Çötelizade İsmail Bey ve Çötelizade Ömer Ağa tarafından yaptırılmıştırÇötelizade Kamil Paşa Kütüp hanesi ve Çötelizade İbrahim Paşa kütüp hanesi kitapları kaybolmuş İstanbul Arkoloji müzesi ve Kütüphanesine sorulmuşMedreselerin bir bölümünün vakfiyeleri bulunamadığı için kayda alınmamıştırEVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİNDE,HARPUT'U anlatırken HARPUT halkının TÜRKMEN olduğunu ifade ediyor Takriben Ailenin % 90'ı Üversite mezunu olup çeşitli kademelerde görev almışlardırKaynak Kişi: Oktay ÇÖTELİ Çötelilerin kurdukları köyler

1-Çöteli köyü-Elazığ 2-Çöteli köyü Fatsa- Ordu 3-Eski çöte köyü-Kalecik- Ankara 4- Yeni çöte köyü-Çubuk- Ankara 5 Çöte köyü Yıldızeli- Sivas 6-Güneytepe köyü- Keban- Elazığ 7-Elmapınarı(Agınsı) Elazığ 8- Bağlarca(Nekerek) Elazığ 9- Degirmenönü(Zerteriç) Elazığ 10- Ağa Köy- Erzurum 11- Topkıran köyü- Keban- Elazığ 12- Arındık Köyü- Elazğ 13- Yukarıçat- Erzurum 14- Bardakçı- çat- Erzurum



ERZURUM BÖLÜMÜ Büyük Selçuklu Devleti zamanında Türkmenistan’dan gelerek önce şimdiki Van İline bağlı Çatak İlçesine yerleşmişlerDaha sonraki yıllarda Çatak’tan göç ederek Erzurum’a bağlı eski adıyla Çadeli Beldesi şimdiki adıyla Çat İlçesine bağlı Ağaköy’ü kurmuşÇadeli ve çevresinin Türkleşmesine büyük katkıda bulunmuşlardır Çevrede ÇÖTELİ (ÇÖTOĞLU) Beyleri olarak nam salmışlarÇötoğlu ailesi yapmış olduğu imar ve kültür hizmetleri ve misafir perverlikleri ile yöre halkının gönlüne taht kurmuşlardırBaşta Erzurum olmak üzere ÇÖTELİ vbadıyla birçok yerleşim yeri kurmuşlardırÇötoğlu Mustafa Ağa Erzurum yolu üzerinde bulunan Ağaköy - Karaşeyh Köyleri arasındaki çay üzerine ve Ağaköy – Şeyhhasan Köyleri arasındaki Sarp Çayı üzerine köprü yaparak yörenin imarına katkıda bulunmuşBu köprüler Cumhuriyet Döneminde yol güzergahının değişmesiyle işlerliğini kaybederek yıkılmışlardırYine Ağaköy’de vakıf eliyle yaptırılan Karsu Çeşmesi mevcut olup halen kaynak suyu olarak faydalanılmaktadır Çötoğlu Ailesine mensup olanlar tarafından yaptırılan Konak Odalarında uzun kış gecelerinde her gün bir cüz Hatm-ı Şerif okunur geriye kalan sürede ise köyün sosyal sorunları ele alınarak çareler üretilirdiYine bahsedilen konaklarda her türlü sohbet yanında Türk Kültürünün bir parçası olan seyirlik oyunlar oynanır ve zorlu kış geceleri eğlenceli hale getirilirdiBütün bunların yanında evlerden bağımsız olarak yapılan Konak Odaları yolcuların karşılıksız olarak yeme, içme ve barınma ihtiyacını karşılayarak bir nevi kervansaray vazifesi ifa etmişlerdir Yine Çötoğlu Ailesi Ağaköy’de yapmış oldukları Camii ve Medresenin ihtiyaçları için çayırlar vakfetmişlerAğaköy Medresesinde yetişen alimler Erzurum yöresinin ilim ve kültür hayatına büyük katkılarda bulunmuşlardır Çötoğlu Ağagil tarafından Gürcoğlu ve Aralık Çayırları,Çötoğlu Kadirağagil tarafından Kaldırım Çayırı,Çötoğlu Süleymanağagil tarfından Kalecik Çayırı ve Çötoğlu İzzetgil tarafından Hünkar Çayırlarını vakfetmişlerdirBu vakıflardan elde edilen gelirler günümüzde de cami,medrese ve imamların ihtiyacı için kullanılmaktadır Ağaköy’deki Çötoğulları:Çöteli,Çötoğlu,Çim en ve Kaya soy isimlerini kullanmaktadırlarBu soyadını taşıyanlar,Ağaköy,Çat Merkez,Erzurum Merkez, Tekman İlçesi,Erzurum Merkez köyleri ve İstanbul ve Bursa gibi illerde yaşamaktadırlar Daha önceki tarihlerde aynı aileden olan Coduroğulları Erzurum İli Horasan İlçesi Harran Köyüne, Polat soy adıyla Erzurum İli Karayazı İlçesine yerleşmişlerdir Ailanin bir koluda Harput(Elazığ) a Göç etmişlerdirERZURUM, MEHMET ÇÖTELİ

SİVAS, K, MARAŞ, KAYSERİ BÖLÜMÜ

Cadoğlu:16 yüzyılda Erzurum İli Çadeli Beldesinden gelern Mustafa Ağa önce Gemerek Burhan Köyü civarlarına,daha sonraları ise Karaağıl(Beştepe) Çamurlu-Kasımbeyli yöresine yerleşmiştirMustafa Ağa’nın Erzurumda kalan iki kardeşinden birinin soyu Çöteli Beyleri olarak Erzurum’un Çat İlçesinde yaşamaya devam etmiş, Çötelilerin diğer bir koluda Harput'ta(ELAZIĞ) Osmanlı beyligi yapmışlardır diğeri ise Coduroğulları olarak Horasan İlçesi Harran Köyüne yerleşmişlerdirMustafa Ağa’nın oğullarından Hacı Osman Ağa’nın olan Cadoğlu’nun asıl adı Ahmat’tir17 yüzyılda Sivas,Maraş,Kayseri hükmün sürmüş Beyliğini ilan ederek yöre halkına ve kalkınmasına sonsuz katkıda bulunmuştur 'Hak yemedik, hak dağıttık; zulme karşı saç ağarttık' diyen Cadoğlu yörenin kervanlarına ve İpek yoluna sahip çıkmış, koruması altına almıştırOsmanlı Ordusunun doğu seferlerinde kendi yurtlarını açarak konaklama ve dinlenme ihtiyaçlarını gidermiştir Cadoğlu'ndan önce gayrimüslim yerleşim yeri olan Gemerek, Cadoğlu'ndan sonra Müslümanların yerleşimine açılmıştır Cadoğlu ordunun ve halkın ağaç ve yakacak ihtiyaçlarını da kendi kereste hanelerinden temin etmiştir Yaşadığı dönemde Bağdat taraflarına sık gitmiş, Padişah davetiyle bir kez de İstanbul'a at sürmüştür Dönemin Maraş Valisi Cadoğlu'nu sık sık ziyaret edenler arasında olmuştur Cadoğlu'nun bir sefere çıkmadan ya da çağrılmadan önce yöre bey ve ileri gelenlerle yaptığı toplantılara 'Köz başı' toplantıları denmekteydi Bu toplantılarda yörenin ve halkın sorunları tartışılır, ilgili kararlar alınırdı Bunun içindir ki Cadoğlu közü sözü günümüze kadar söylenegelmiştir Devlete ve yöreye bir çok fayda sağlayan Cadoğlu 17 asır sonlarına doğru vefat etmiş, beş oğlu onun geleneklerini bir müddet daha sürdürmüştür Çöte Köyleri:Ankara ili Kalecik ilçesine bağlı bir köy (Yeniçöte) Ankara ili Çubuk ilçesine bağlı bir köy (Eskiçöte) Eski ve Büyük bir aile: Erzurum’un Çadeli beldesinden gelen bu aile Çöteli adı ile anılmıştırErzurum’da iskan tutmuşlardırBüyük bir Türkmen ailesidir Anadolu’da bir çok köy ve soyadı olarak yayılmıştır Çöteli Köyü Fatsa Ordu: Köklü ve Büyük bir aile Erzurum’un Çadeli beldesinden gelen bu aile Çöteli adı ile anılmıştırErzurum’dan dağılmışlar Türkmen olup Anadolu’da bir çok köy ve soyadı iskan tutmuşlardır Çöte Köyü Yıldızeli Sivas,Balıkesir ve Bartın vbBölgelere dağılmışlardır SİVAS ALİ ÇATAK

Kültür

Çöte halkının %10'u yüksek okul, %50'si ilkokul, %20'si ortaokul mezunudur % 10´luk diğer kesim, ya bir okulu bitirememiş ya da okur yazar değildir

Köyün gelenek ve görenekleri hakkında bilgi yoktur

Köyün en tanınmış yemekleri; bulgur kıymadan yapılan köfte ve patates hamurdan sıkma mantısı, bulgur pilavı, mercimek, helle'dir

Köy düğünleri davul zurna eşliğinde 4 gün sürer:

1 gün, dualarla Türk bayrağı göndere çekilir, düğün başlar Halaylar çekilir, kahve içilir, köy içi tebrikler kabul edilir,
2 gün, yemek hazırlığı başlar Komşular düğün evine gıda yardımı yaparlar Halaylar, köy oyunları gün boyu devam eder Akşam, genç bayanlar gelin evinde, genç beyler sağdıç evinde toplanır Orta oyunları oynanır, fıkra hikâye söylenir ve gönüllerince eğlenirler
3 gün, damat hamama götürülür Genelde Sulusaray Kaplıcası'na giderler Dönüşte, damat, sağdıç eşliğinde köy sokaklarında davul zurnayla gezdirilir Hazırlanan yemekler servis yapılır Yemek sonrası tebrikler kabul edilir, hediyeler verilir
4 gün, konvoyla gelin alınır, damat evine getirilir, yemekle düğün biter

Köyde kullanılan bazı sözcüklerin anlamları:

* Ureluğun: önceki gün,
* Bıldır: geçen yıl,
* Culuh: hindi,
* Alençe: eğlence,
* Malamat: rezil,
* Goya: güya,
* Ellaham: her halde,
* Nahat: ne zaman?
* Bayahtan: biraz önce,
* Bennem: bilmiyorum,
* Gayım: sağlam,
* Pürçakli: havuç,
* Pinnik: kümes,
* Essahmı: gerçek mi?
* Tikan: dükkân,
* Daarmen: değirmen,
* Maytap: komik,
* Alayı: hepsi,
* Keşik: sıra,
* Aalen: bekle,
* Gop: koş,
* İşlik: gömlek,
* Aari: eğri

Coğrafya

Sivas ilinin, batı kesimindeki en son köyü olup, Sivas iline 115 Km, Yıldızeli ilçesine 63 Km uzaklıktadır Tokat iline 80 Km, Yeşilyurt ilçesine 18 Km mesafededir Köyün batısında Yozgat, Akdağmadeni ilçesi, Paşabey ve Kılışlı köyü; güneybatısında Tokat, Sulusaray ilçesi ve Ilıca köyü bulunmaktadır Güneydoğusunda Yıldızeli, Akkoca köyü bulunmaktadır Köyün güney ve kuzey dağları, meşe ormanlarıyla çevrilidir Germuan çayı (ırmak) köy içinden geçerek, Çekerek ırmağına karışmaktadır Köy, Sivas - Ankara hızlı tren güzergâhı projesi kapsamındadır

İklim

Karasal iklimi hakim olmakla beraber Karadeniz iklimi de görülmektedir Bu nedenle çok çeşit sebze meyve yetiştirilmektedir

Nüfus

Köyün nufusu tam olarak bilimekle birlikte 1000 ile 1500 arası olduğu tahmin edilmektedir Köy nüfusu kısmen, ağırlıklı olarak İstanbul - Sultanbeyli ilçesi, kısmen diğer ilçelerde olmak üzere, Ankara, Bursa, İzmir, Tekirdağ illerinde ve bir kısmı da yurt dışında yaşamaktadırlar

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı olup tarım ürünleri çeşitlidir Genellikle buğday, arpa, çavdar (çok az), lahana, elma, soğan, şekerpancarı ve silajlık mısır yetiştirilir

Muhtarlık

Köyde çok çekişmeli bir muhtarlık seçimi olmuştur Halkının güvenin tekrar kazanarak ezici bir üstünlükle Hüseyin AYDEMİR tekrar muhtarlık seçimini kazanmıştır

Altyapı bilgileri

Köyde, 1967 yılında ilkokul yapılmış olup, bilgisayarlı eğitime geçilmiştir Okulun 123 ögrencisi vardır Bu öğrencilerin bir kısmı çevre köylerden taşımalı eğitim sisteminden yararlanıp burada eğitimlerini sürdürmektedir

Köyün içme suyu şebekesi yetersiz olup hala düzenli bir sistem kurulamamıştır kanalizasyon sistemi kurulmuştur ve alt yapı sorunu yoktur PTT santralı vardır Sağlık ocağı, sağlık evi ve sağlık personeli (Ebe) olup 24 saat köy halkına ve çevre köylere sağlık konusunda yardım yapmaktadır Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup ulaşım sorunu yoktur Köy, Ankara-Sivas arası hızlı tren projesi güzergahında yer almaktadır Köyde hizmetlerin yürütülmesinde 2 katlı köy konağı vardır Alt kat düğün salonu olmak üzere, diğer katlar muhtarlık ve lojman olarak kullanılmaktadır





Kaynak : Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kaynak : Yerel Net


Köyünüze Ait Bilgi ve Resimleri Bu Konu Altında Paylaşabilirsiniz