Ağız Ve Diş Sağlığı(Dev Arşiv)

AFT (AGIZDA YARA)

En sik rastlanan tekrarlayici agiz yaralarindan birisi aft (aftöz ulser) dir|Aft nedir?|Aft dilde, yumuSak damakta, dudak ve yanaklarin iç kisimlarinda görulen kuçuk, yuzeysel ulserlerdir cok agrilidirlar ve 5-10 gun surerler|Nedenleri|Neden olabilecek etkenler arasinda stres, travma, asitli yiyecekler (domates, turunçgiller, vs) gibi lokal tahriS edici maddelere sayilabilir|Aft baSkasina bulaSir mi?|Hayir Bölgesel yayilimi veya bir baSkasina bulaSmasi söz konusu degildir|Tedavi|Tedavi direkt olarak az önce bahsedilen rahatsizlik verici durumlarin ortadan kaldirilmasi ve enfeksiyondan korunma ile olur|Kenacort-A orabase gibi haricen kullanilan bir kortikosteroid veya pyralvex solusyon gibi ilaçlar tedavide kullanilmaktadir Ayrica aSiri agri duyuluyorsa aft in uzerine kisa sure için (7-10 dakika) bir adet aspirin koymak (emmeyin veya yutmayin) faydali olacaktir Sik olarak meydana gelen veya uzun sureli devam eden aft durumunda bir hekime görunmeniz gerekir
(Lutfen Uçukla ilgili bilgileri de okuyun)

AĞIZ KURULUĞU

Dişhekimli inde bu hal için "xerostomia" terimi kullanılırTükürük bezlerinin tükrük salgılama fonksiyonlarının azalması sonucunda oluşur Tükürük salgısındaki azalma a ızda oldukça ciddi sorunların oluşmasına yol açabilmektedir

Sebepleri:

- Biyolojik yaşlılık: Bu etkili bir faktördür, tek başına etkili de ildir

- Sistemik hastalıklar: Romatizmal hastalıklar(Sjogren s sendromu), Ba ışklık sistemi hasarı (AIDS), Hormonal bozukluklar (Şeker hatalı ı), Nörolojik bozukluklar (Parkinson)

- Çi neme kabiliyetinin azalması: E er beslenme alışkanlıklarınızda sıvı ve yumuşak gıdalar a ırlıktaysa çi neme fonksiyonu azalır

- Tükrük bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması

- Radyoterapi (Radyasyon tükrük bezlerinde kalıcı hasar yapar

- İlaçlar (400 ün üstünde ilaç türü a ız kurulu u yapar: deconjestanlar, diüretikler, tansiyon ilaçları,antidepresanlar, antihistaminikler,)

- kafein ve alkol tüketimi

Belirtileri:

- dilde yanma hissi

- özellikle kuru yiyecekler için yeme zorlu u

- konuşma zorlu u

- sık susama

- protez kullanmada zorluk

- dudaklarda çatlaklar ve kuruluk

- tat bozuklu u

- kötü a ız kokusu

A ız kurulu u nelere yol açar?

- tükrü ün az olması ciddi problemleri de beraberinde getirebilir

- bakteri pla ı ve yiyecek artıkları kolayca birikir bu, dişeti hastalıkları ve çürü ü hızlandırır tükrü ün kendi başına yıkama-temizleme mekanizması diş yüzeylerini temiz tutmaya yardımcıdır

- tükrük çürükleri önler, diş yüzeyini temizler ve asitleri nötralize eder böylece çürük önlenir

A ız kurulu u nasıl kontrol altına alınır? nasıl tedavi edilir?

- sık sık yudum yudum su içilmeli gece yatarken yanında sıvı içecek, su bulundurulmalı

- şekersiz sakız çi nenmeli

- sigara,alkol,şekerli yiyeceklerden uzak durulmalı

- yaşanılan mekanın nemi ayarlanmalı

- gerekirse eczanelerden temin edilebilen yapay tükrük tabletleri kullanılmalı

- bakteri pla ı kontrol altına alınmalı

- floridli diş macunu, jel, gargara kullanılmalı


C vitamini kullanılmalı

- bileşiminde alkol ve sodyum lauryl sülfat bulunan a ız ve diş bakım ürünlerini kullanmamalı

AGIZ BOSLUGU

A ız boşlu u, sindirim sisteminin birinci bölümü olup dudaklar, yanaklar, sert ve yumuşak damakla dilin sınırladı ı bir boşluktur A ız boşlu unun giriş kapısı, dudakların çevreledi i açıklık (a ız), çıkış kapısı ise yuta a açılan, tepesinde küçük dil sallanan darlıktır A ız boşlu unun yüzeyi sümüksel bir gömlekle kaplanmıştır
Dişlerin görevi yiyecek maddelerini kesmek, parçalamak, ezmek ve ö ütmektir Dişlerin konuşmada da büyük rolleri vardır Bir diş kök, kron ve boyuncuk olmak üzere üç bölümden oluşmuştur Diş kronunun üzeri diş minesi adı verilen çok sert bir maddeyle kaplıdır Diş boyuncu u ile kökü de mineye göre daha sarımsı renkli ve kemi e benzer bir dokuyla kaplıdır Bu örtü seman tabakası adını alır Mine ve seman tabakalarının altında dişin esas yapısını oluşturan fildişi tabakası (dentin), dişin kron (taç) bölümünde içinde damar ve sinirlerin bulundu u ve diş özü adı verilen bir yapının yer aldı ı diş boşlu u, diş köklerinin ortasında çok ince bir diş kökü kanalı vardır Kan damarları ve sinirler, kök uçlarında bulunan diş ucu deli inden girerek diş boşlu una ulaşırlar Dişler köpekdişleri, azıdişleri ve kesiciler olmak üzere üç türdür Azıdişleri de büyük ve küçük azıdişleri olarak iki tiptir İnsanın a zında alt ve üstçenede 16 şar olmak üzere 32 adet diş vardır Üst ve altçenelerdeki dişler de sa lı sollu 8 er adettir Çocuk do duktan 6-7 ay sonra dişleri çıkmaya başlar ve iki yaşına kadar dişlenme tamamlanır Sütdişi adı verilen bu dişler geçicidir ve 20 tanedir Çocuklar bu dişleri ço unlukla yedi yaşına kadar taşırlar ve yedi yaşından itibaren bu dişler dip taraflarında bulunan asıl diş taslaklarının oluşmasıyla itilir ve atılır Sütdişlerinin dökülmesi genellikle 11 yaşına do ru tamamlanır Dökülme sırasında dökülen dişlerin yerine hem 20 diş, hem de bunlara ek olarak her çenede 4 er tane fazla diş çıkar Böylece 11-18 yaşlarındaki bir çocu un dişlerinin sayısı 28 i bulur Genel olarak 20 ya da daha sonraki yaşlarda alt ve üstçenenin en sonlarındaki akıldişi adı verilen 4 azıdişi daha çıkar ve böylece insan a zındaki dişlerinin sayısı 32 yi bulur

Dil, üzeri epitel dokuyla kaplı, kastan yapılmış ve a ız boşlu unda ön bölümü serbest olan tat alma organıdır Dilin ucu, kenarları ve arka bölümleri tada karşı en duyarlı olan bölgelerdir Dilin üst yüzeyi ipliksi memecikler adı verilen birçok kabarcıklarla örtülmüştür İpliksi memecikler arasında şapkalı mantar görünümünde olan mantarsı tat memecikleri, dilin dip tarafında ise 8-12 daha büyükçe çanaksı tat memecikleri bulunmaktadır İpliksi memecikler dokunum, mantarsı memecikler tat duyusu görevini yaparlar Çanaksı tat memecikleri ise, en önemli tat alma yapıları olan çok küçük ve yuvarlak tat keseciklerini taşırlar Tat keseciklerinin uçlarında tat duyusu hücreleriyle destek hücreleri yer almıştır Tat hücreleri sinirlerle beyine ba lantılıdır Tat hücrelerinde olan uyartı sinirlerle beyine ulaşır ve orada tat duyusu halinde algılanır

Tükürük, yapısındaki pityalin enzimi aracılı ıyla nişastayı şeker ve suya yıkarak maltoza (arpa şekeri) dönüştüren bir salgıdır Tükürük, kulak, çene ve dilaltı tükürük bezleri tarafından salgılanır Tükürük salgısı bu bezlerin kanalları ile a ız boşlu una verilir Tükürük bezlerinin en büyü ü olan parotis (kulak altı tükürük bezi) salgısını, son ikinci azıdişin karşısına açılan küçük bir kanalla a ız boşlu una verir Çene ve dilaltı tükürük bezlerinin salgıları ise küçük kanallarla dil altına dökülür Tükürük salgısı, a ız içi ve yemek borusunun iç yüzeylerini kayganlaştırıp yutmayı kolaylaştırır

Yutma, yutkunma hareketiyle oluşan bir işlemdir Yutma sırasında soluk alışverişi durur, genzin yuta a açılan bölümü yumuşak damak tarafından kapanır Gırtlak yutma sırasında yukarı kalkar ve gırtlak üzerinde bulunan gırtlak kapa ı dilin köküne dayanır Kapa ın bu şekilde ileri itilmesi sonucu soluk borusuna giden gırtlak yolu kapanmış olur

AGIZDA KOTU KOKU

A ızda kötü koku (HALİTOZİS); kişinin yediklerine (sarımsak, so an, baharat gibi), içtiklerine (rakı, şarap, sigara, bira gibi) veya aldı ı ilaçlara ba lı olarak gelişebilir Hastalı ından dolayı sadece sıvı tüketenlerde mekanik olarak besinlerin temizlenmesi mümkün olmayaca ından a ız kokusu olabilir
Bazı psikiyatrik rahatsızlıklarda da kişi her şeyin kötü koktu unu sanır (dysosmia)

A ız boşlu undan kaynaklanan kötü kokular
- Kötü a ız hijyeni : Dişler arasında kalmış olan besin artıkları, çürük dişler, temiz tutulmayan protezler, paslı dil
- Piyore :
- A ız içi iltihapları : aftlarda, a ız içi yaralarında (özellikle vincent stomatiti), agranülostoz hastalı ında ve akut lösemiye ba lı gelişen a ız içi iltihaplarında
- Bazı tonsillitler (bademcik iltihabı)
- Bazı kanserler : dil, bademcik, damak, a ız tabanı, arka duvar (farinks) kanserleri ülserleşince fena kokuya neden olurlar

A ız arka duvarından (farinks) kaynaklanan kötü kokular
- Burnun iç yüzeyini döşeyen derinin hastalıkları
- Burun orta duvarında iltihabi harabiyet : sifilise ba lı olabilir
- Sinüzitler : özellikle kronikleşmiş maksiller sinüzütler
- Nazofarinks kanseri
- Burun polipleri, e rilik (septum deviasyonu) :
- Adenoid hiperplazi : küçük çocuklarda sık rastlanır, burunla a ız arka duvarının kesişim yerindeki lenf dü ümlerinin büyümesidir
- Nazofaringeal kist (Thornwaldt kisti): enfekte olursa koku yapar
- Burunda yabancı cisim : özellikle küçük çocuk, akıl hastaları ve ileri yaştakilerde göz ardı edilmemelidir

Bronş ve Akci er Hastalıklarından kaynaklanan kötü kokular
- Bronşektazi
- Akci er absesi ve özellikle gangreni (tüm odada duyulur)
- Üzerine enfeksiyon binmiş verem (tüberküloz) kaviteleri
- Bronş kanserinin ileri aşaması
- Bronşlara açılan abse veya ampiyem

Sindirim Sistemi Hastalıklarından kaynaklanan kötü kokular
- yemek borusu kanseri
- yemek borusu darlı ı, mide ilk bölümünde genişleme bozuklu u
- yemek borusu ve a ız arka duvarında keseler (divertiküller)
- diyafragma fıtıkları
- mide kanseri

Di er Hastalıklarından kaynaklanan kötü kokular
- Asidozis : şeker hastalı ı ve di er bazı hastalıklarda görülebilen ve komaya kadar gidebilen acil durumlar Aseton (ekşi elma) kokusu
- Üremi : böbrek yetmezli ine ba lı gelişen bir durum Amonyak kokusu
- Karaci er yetmezli inde : fare idrarı kokusu
- Alkol koması

YUKARIDA SIRALANA NEDENLERİN HİÇ BİRİ SAPTANAMADIĞI HALDE YİNE DE AĞZI KÖTÜ KOKAN KİŞİLER BULUNABİLİR DİŞ DOKTORU, KBB UZMANI, GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI, GASTROENTEROLOJİ UZMANI TARAFINDAN İNCELENMEDEN KESİN TANI KONMAMALIDIR

AGIZICI ILTIHABI (STOMATIT)

A ıziçinin tipik iltihapları a ızdaki nedenlerden kaynaklanıyorsa birincil, başka hastalıklardan kaynaklanıyorsa ikincil olarak nitelenir
Yunanca da stoma "a ız", itis "iltihap" demektir Stomatit geniş anlamıyla a ız içindeki bütün iltihapları içerir Dar anlamıyla ise gerçek a ız boşlu u mukozasıyla sınırlı olarak kullanılır İltihap dildeyse glossit, dişeti mukozasındaysa jinjivit adını alır A ız mukozası do rudan do ruya a ızdaki nedenlerle kolayca hastalanır Ayrıca bazı genel hastalıkların da ilk belirtileri a ızda ortaya çıkar Bu nedenle a ız içi iltihapları birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır, îlki başka hastalıklara ba lı olmadan gelişir, ikincil olanlar başka organların hastalanmasından sonra ortaya çıkar

A ıziçi iltihabının başlıca türleri arasında a ız nezlesi ile eksüdalı, ülserli, kangrenli, kanamalı ve aftlı iltihaplar sayılabilir

A ız Nezlesi

En sık görülen ve en az zararlı türdür A ızdaki yerleşik bakteri florasının, genel ve yerel çeşitli durumlara ba lı olarak hastalık yapabilme yetene i kazanmasından kaynaklanır Her yaşta görülebilir Özellikle iyi beslenmeyen çocuklarda, diş çıkaran bebeklerde ve kızamık, kızıl, suçiçe i, kızamıkçık gibi döküntülü hastalıklar sırasında ortaya çıkar Erişkinlerde başlıca nedenleri diş taşlan ve uygun olmayan diş protezlerinin kullanılmasıdır Sindirim bozuklukları, yüksek ateş, örseleyici yiyecekler, çok sıcak içecekler ve sigara da a ızda bu tip iltihap yapabilir A ız nezlesinin sık rastlanan bir başka nedeni vitamin eksikli idir Artık iskorbüt ve beriberi gibi a ır vitamin yetmezliklerinden kaynaklanan hastalıklar dengeli beslenme bilinci ve olanaklarının bulundu u ülkelerin gündeminden çıkmıştır Ama yetersiz ve dengesiz beslenmeye ya da vücuttaki işlev bozukluklarına ba lı olarak gizli vitamin eksikli i hastalıktarı görülmektedir

A ız nezlesi genellikle a ız boşlu unda kırmızılıkla ortaya çıkar Ço u kez dil ve dudaklarda yaygın ve tekdüze kızarıklıklar görülür Hasta a zında kuruma ve yanma duyar Yutma ve çi neme hareketleri güçleşir Bu tip a ıziçi iltihapları, mikrop öldürücü gargaralar kullanılarak tedavi edilebilir Ayrıca a rı ve yanma duyumunu ortadan kaldıran hafif uyuşturucu ve mikrop öldürücü ilaçlar yararlı olabilir İltihap vitamin eksikli ine ba lıysa tedavi eksik olan vitaminlerin karşılanmasına dayanır

Eksüdalı A ıziçi İltihabı

Mukozada üstü beyaz renkli a ır bir iltihaplanma biçiminde ortaya çıkar Genellikle ülserli stomatitin başlangıcıdır Başlıca nedenleri a ız nezlesininkiyle aynıdır Bazı meslek hastalıkları ve kimyasal maddelerin yol açtı ı kronik zehirlenmeler de a ızda bu tip iltihaba neden olur Bunların başında gelen kurşun ve cıva zehirlenmeleri özellikle dişeti ve bazen dil iltihabına yol açar A ızdaki iltihaplanma bütün vücudu etkileyen hastalıkla birlikte tedavi edilir

Ülserli a ıziçi iltihabı

A ız nezlesinden de, eksüdalı a ıziçi iltihabından da a ırdır Genellikle salgın biçiminde ortaya çıkar ve a ız boşlu unun temizli ine özen gösterilmemesi durumunda kolayca bulaşır, iltihap dişetlerinde başlar Daha sonra bütün a za yayılır Diş köklerine, hatta dudaklara da yayılan sarımsı bir eksüdaya ve a rılı şişkinli e neden olur Ülserli a ıziçi iltihabı Fusobacterium ve spiroketlerin etken oldu u Vincent anjini gibi yutak enfeksiyonlarına ba lı olarak ortaya çıkabilir İlk şişkinlik evresinin ardından çok yavaş iyileşen ülser ve yaraların belirdi i bu tip a ıziçi iltihabında mikrop öldürücü gargaralar yeterli de ildir Ayrıca antibiyotik ve sülfamitlere dayanan genel bir tedavi uygulanır; bazı olgularda kortizon da gerekebilir

Kangrenli A ıziçi İltihabı

Ülserli tipin son evresidir Organizmanın aşırı ölçüde güçten düştü ü durumlarda görülür ve doku ölümüne yol açar

Kanamalı A ıziçi İltihabı

Kanamalarla ortaya çıkan a ız mukozası iltihabıdır Genellikle a ızdaki belirli bir nedenden kaynaklanmaz Pıhtılaşma bozuklukları, karaci er ve kalp-damar hastalıkları, zehirlenmeler ve vitamin yetmezlikleri (niyasin ve C vitamini eksikli i) gibi genel hastalıkların bir belirtisidir Akut lösemi, B12 vitamini eksikli ine ba lı kansızlık, tifo, sıtma gibi hastalıklar sırasında da sık görülür Tedavi genel hastalı a ba lı olarak yürütülür

Aftlı A ıziçi İltihabı

Ço u kez virüslerden kaynaklanır Genellikle sütçocuklannda, gebe kadınlarda ve sindirim bozuklu u çekenlerde görülür Bazı insanlarda ceviz, badem, çilek gibi belirli besinlerin yenmesiyle aftlı oluşumların yinelendi i göz önüne alınırsa bu hastalı ın alerjik bir boyutu da oldu u söylenebilir

Hastalık titreme ve ateş yükselmesiyle birden ortaya çıkar Daha sonra a ız boşlu unda çok a rılı ülserlere dönüşen sıvı dolu kabarcıklar görülür Hastalık hızlı gidişlidir ve 1-2 haftada iyileşir Gargara biçiminde bölgesel tedavinin yanı sıra antibiyotikler ve kortizonla genel tedavi uygulanır

Kronik bakteri ve mantar enfeksiyonlarına ba lı a ıziçi iltihabı

Actinomyces a ız boşlu unda iltihaba yol açan önemli bir bakteri grubudur Bu bakteriler a ızdaki kemik ve kas dokusuna yerleşir Oluşturdukları fistüllerden çıkan irin çok miktarda tipik tanecikler içerir Bu bakterilerin giriş yollan genellikle diş çürükleridir

Oldukça sık rastlanan pamukçuk a ızda mantarlara ba lı bir iltihaptır A ız boşlu u mukozasında Candida albicans türü mikroskopik bir mantarın gelişmesiyle oluşur Dişetlerini, dili, yanak iç yüzeylerini ve bademcikleri kaplayabilen kesilmiş süte benzer A ızda birbirleriyle birleşmeye e ilimli beyaz alanlar ortaya çıkar Kolayca kaldırılabilen bu oluşumların altında kırmızı bir yüzey görülür Pamukçuk daha çok yenido anlarda görülür Yerel olarak uygulanan mantar öldürücü ilaçlar ve metilen mavisiyle kolayca tedavi edilebilir Ama bu hastalık zayıf düşmüş ve organizmanın savunma yetenekleri azalmış yaşlılarda da ortaya çıkabilir Bu durumda enfeksiyon derindeki dokulara, yani solunum ve sindirim mukozalanna yayılabilir

İkincil A ıziçi İltihapları

Genel bir hastalı a ba lı olarak ortaya çıkar Kızıl, kızamık, kızamıkçık ve suçiçe i gibi döküntülü hastalıklar, iskorbüt ve hemofili gibi kanamalı hastalıklar, lösemi, agranülositoz ve B12 vitamini eksikli ine ba lı kansızlık gibi kan hastalıkları, cıva, bizmut, kurşun, gümüş, bakır gibi kimyasal madde zehirlenmesine ba lı çeşitli meslek hastalıkları sırasında görülür

Özgül mikropların neden oldu u başlıca a ıziçi iltihapları şunlardır: Frengide birinci evre lezyonu, ikinci evreye özgü kabartı ya da kızarıklıklar ve üçüncü evreye özgü göm (yumuşak şişkinlikler) ve ülserler biçiminde iltihaplar (frengi stomatiti); veremde ülserler ve çatlaklarla birlikte görülen iltihaplar (verem stomatiti); cüzamda zamanla ülserleşen derin dü ümcük oluşumlan (cüzam stomatiti); belso uklu unda hastalık etkeni olan gonokoklara ba lı iltihaplar; difteri, yılancık ve impetigo etkenlerine ba lı a ıziçi iltihapları

DIS APSESI


Bazı kişiler diş çürümesini ciddi bir sa lık sorunu olarak görmezler Ancak, zamanında ve do ru şekilde müdahale edilmedi inde, daha çok sorun yaratan bir hastalı a yol açabilir Çürüme, bakterinin, dişin özünü enfekte etmesine izin verir Enfeksiyon köke ve çevre kemi e yayılır Bu apse olarak bilinir E er enfeksiyon kemi e ulaşırsa, diş kaybedilebilir Enfekte diş kökü ve şişmiş doku a rıya neden olabilir E er kök ölürse, a rı yok olacak, ancak yavaş yavaş da bitişik kemi e zarar verecektir Enfeksiyonun bir bölümü olarak oluşan irin, çene boyunca bir kanalı aşındırabilir ve diş eti üzerinde bir şişme ya da içi irinle dolu bir deri lezyonuna yol açabilir

Belirtiler


- Dişte sürekli ya da zonklama şeklinde a rı;


- Sıcak ya da so uk yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet;


- çi nerken a rı;


- Boyunda şişmiş lenf dü ümleri


- Ateş ve genel kırıklık


Teşhis


E er dişinizde sürekli ve zonklama tarzında bir a rı varsa, çi nerken a rı duyuyorsanız ya da sıcak ya da so uk yiyecek ve içeceklere karşı hassassanız apseli bir dişiniz olabilir Hafif ateş, boyunda şişmiş lenf dü ümleri olabilir ve genel olarak kendinizi iyi hissetmezsiniz


Sızlayan dişin yanındaki diş eti üzerinde oluşan şişme bir noktada patlayabilir ve patlarken a zınızda kötü tat ve koku bırakan yo un bir sıvı çıkarabilir Aynı anda, a rı büyük bir olasılıkla geçecektir E er bu semptomlardan herhangi birini yaşarsanız, derhal dişçinize başvurun Dişçiniz dişinizi muayene eder ve ne yapılması gerekti ine karar verir


Tedavi


Diş hekiminize gitmeden önce, aspirin ya da başka bir a rı giderici alarak apse a rısını geçirmeye çalışabilirsiniz Yalnız, aspirini do rudan dişinizin ya da çevre dokunun üzerine uygulamayın A zınızı saat başı ılık, tuzlu suyla çalkalamak yatıştırıcı olabilir ancak tedavi edici de ildir


Geçmişte, apseli bir dişe yapılan tek tedavi, dişin çekilmesiydi Belirli koşullar altında diş çekimi yine de uygun olabilir Ancak, günümüzde diş hekimleri genellikle apseli dişleri iyileştirmektedirler


İlk adım olarak, dişçiniz büyük bir olasılıkla enfeksiyonu gidermek için bir antibiyotik tedavisi uygulayacak böylece enfeksiyonun vücudunuzun di er bölümlerine yayılmasını önleyecektir Rahatlamanız için ayrıca reçeteye a rı giderici ilaçlar yazabilir


Dişinizi kurtarmak için diş hekiminiz, o bölgeyi uyuşturabilir ve daha sonra o dişin diş özü yuvasına bir delik açabilir Bu basıncı azaltacaktır Diş özü yuvası temizlenir, dezenfekte edilir ve hareket etmeyecek şekilde bir maddeyle doldurulur Apseli diş temizlendikten sonra e er şişme devam ediyorsa, dişçiniz aktinomikoz adı verilen bir hastalık olup olmadı ını anlamak için özel bir kültür yapmayı isteyebilir


Bir sonraki adımda diş hekimi diş içine geçici bir dolgu koyacaktır Enfeksiyon temizlendikten sonra (genellikle birkaç hafta içinde), dişinize kalıcı dolgu yapılır


Diş hekimi büyük bir olasılıkla sizi birkaç ay içinde tekrar görmek isteyecektir Tekrar gördü ünde ise apsenin bıraktı ı boşlukta kemik ve dokunun büyüyüp büyümedi ini saptamak için dişin röntgeni çekilecektir E er boşluk sa lıklı görünüyorsa, tedavi biter Enfeksiyon devam ederse, ek tedaviler gereklidir ve diş hekimi sizi hastalıklı dokunun (zaman zaman kökün ucunu da içeren bir küçük kısım) ortadan kaldırılması için ameliyat edecek olan bir uzmana gönderebilir

DIS CURUMESI VE FLOR

Bundan on, yirmi sene önce, bilim adamları floru eksik içme suyuna flor ekleyerek, bu suyu içen çocuk ve ergenlerde çürük sayısının azaldı ını buldular Günümüzde, bilim adamlarının delili ise kesin: içme suyuna ve diş macununa flor eklenmesi, özellikle çocuklar arasında çürükleri önlüyor Özellikle çocukluk dönemi başlangıcında flor almak dişlerin gelişimine yarar sa lar Flor, mine yapısı içine girer ve sürekli koruma sa lar
Siz ve aileniz her zaman flor içeren diş macunu ile dişlerinizi fırçalamalısmız

Çocuklara cazip kılmak için özel olarak tatlandırılmış olanlar da dahil çeşitli florlu diş macunları vardır

Flor kullanımının sonuçları öyle etkileyicidir ki, günümüzde sadece diş macunları de il bazı içme suyu kaynaklan da florid içerir Flor ucuz, güvenilir ve etkilidir Yine de, insanların çok azı florlu su içmektedir E er çocu unuz varsa ve içme suyu şebekesi böyle bir işlem görmemişse, okullarınızda içme suyu için florlama isteyin Buna ek olarak, florlu su içemeyen her yaştaki kişi, diş hekimi ya da doktor reçetesiyle elde edebilece i flor damlaları ya da tabletleri kullanarak yarar sa layabilir

Büyük yaştaki çocuklar, ergenler ve erişkinler diş çürümesine en duyarlı olanlardır Bunlar için, diş hekimi tarafından uygulanacak flor tedavisi kadar, florlu a ız çalkalama sulan (diş suyu) da yararlı olabilir

DIS CURUMESININ ONLENMESI

Başarılı bir diş çürümesini önleme planı üç aşama içerir: Dişinize iyi bakmanız, do ru diyet ve çocukların durumunda ve tüm dişlere florid uygulanması Böyle bir plan, günlük temelde, baştan sona tam bir fırçalama ve diş ipiyle diş aralarını temizlemeyi, kontroller için diş hekimine düzenli olarak gitmeyi, diyetinizde aldı ınız şeker ve karbonhidratı denetlemeyi ve çürü ü önlemek için florid kullanımını içerir İdeal bir dünyada herkes her ö ün ve atıştırmadan sonra dişlerini fırçalamalıdır Daha gerçekçi bir hedef ise dişleri bir sabah ve bir gece yatmadan önce olmak üzere günde en az iki kez fırçalamak ve en az bir kez diş ipiyle diş aralarını temizlemektir çürüme süreci ço u kez, gece a zınız tükürük yoklu undan kurudu unda ve diliniz a zınızı temizleme hareketleri yapma konusunda hareketsiz kaldı ında başlar Gece yatmadan önce dişlerinizi fırçalamanız ve diş aralarını temizlemeniz çok önemlidir, çünkü aksi halde çürümeye neden olabilecek yiyecek ve bakteriler dişlerin çevresinde birikir
Di er bir yöntem, atıştırmalardan sonra a zınızı su ile çalkalamaktırYaşam boyu sürecek iyi alışkanlıkların kazanılması erken yaşlarda olur çocuklarınıza tam takım dişleri olmadan önce fırçalama alışkanlı ını kazandırın Benzer şekilde, çocu unuzun diş hekimi de diş ipiyle dişlerin arasını do ru olarak temizlemeyi size ve çocu unuza gösterecektir

Aldı ınız şeker ve Karbonhidrat Miktarını Denetleyin

Şekerin, diş çürümesine katkısı oldu u düşüncesi yeni de ildir Ancak mayalı karbonhidratlar da buna neden olur Mayalı karbonhidratlar şeker ve ço unlukla pişirilmiş nişastayı içerir

Karbonhidratlar, sa lıklı bir diyetin önemli bir bölümü olduklarından, karbonhidratı kesmeyin Bunun yerine, diş çürümesini önlemek için aşa ıdaki ipuçları yararlı olabilir Bu, hiçbir zaman kendinizin ve çocu unuzun dondurma, kek, turta ya da şeker yemesine izin vermeyin demek de ildir Yedi iniz şeker miktarı, nasıl ve ne zaman yendi inden daha az önemlidir ö ünler arasında yenilen tatlılar ö ünde yenenlere nazaran daha çok zarar verir

Aşa ıdaki önerileri, sizin ve çocu unuzun yeme alışkanlıkları haline getirmeye çalışın:

1 Atıştırmalık yapışkan yiyeceklerden uzak durun şeker, şeker kaplı fındık-fıstık, yapış-kan kuru tahıl, hamur ekmek, kuru üzüm, kurutulmuş meyva gibi yiyecekler dişlerinize yapışır Kuru üzüm ve kurutulmuş meyve yemeye son vermeyin Bunun yerine, bunları yedikten sonra 20 dakika içinde dişlerinizi fırçalayın (bakteri, diş çürümesine neden olan asidi bu süreden sonra üretmeye başlar) ya da a zınızı su ile çalkalayın

2 Atıştırdı ınız yiyecekleri dikkatle seçin Diş çürümesine neden olan yiyecekleri ö ün aralarında yemek, aynı yiyecekleri ö ünde yemekten daha zararlıdır Gün boyunca azar azar atıştırmak bakterinin dişiniz üzerinde sürekli asit bulundurmasına izin verir Sürekli şekerli içecekler içmeyin ya da şeker, şekerle tatlandırılmış nefes açıcı, öksürük tabletleri ya da sakız yemeyin ve çi nemeyin

Bebekler dahi diş çürümesi riski taşırlar Biberonla (süt ya da meyva suyu) uykuya yatırılan bebekler, diş çürümesi riskine maruz kalırlar Hem süt hem meyva suyu şeker içerir Bebe inizin yatışması için biberona gereksinimi varsa biberonu su ile doldurun

Yakın zamanlarda yapılan araştırmalar, karbonhidratlarla birlikte alındı ında bazı yiyeceklerin diş üzerindeki şekerin etkisini nötralize etti ini ileri sürmektedirler Ö ünlerde, genellikle çeşitli yiyecek bileşimleri olur Bu bileşimler, bakterilerin etkisini de iştirebilir ve diş çürümesini azaltma potansiyeline sahiptirler

Floridin Önemi

Belediye suyunun optimum düzeyde florid içerdi i yerlerde yaşayan kişilerde hemen hemen hiç diş çürümesi olmadı ı ortaya çıkarılmıştır Bazı yerlerde, içme suyundaki do al florid içeri i o kadar yüksektir ki dişler üzerinde kahverengi lekeler oluşur Floridin do ru miktarda kullanılmasıyla bu kozmetik risk giderilir, Floridin, su kaynaklarına da eklense, do al olarak oluşsa da herhangi bir sa lık riski içerdi inin bir delili yoktur

Florid, özellikle dişleri gelişmekte olan çocuklar için yararlıdır Florid mineli yapıyla birleşir ve sürekli bir koruma sa lar

Amerika Birleşik Devletlerinde birçok belediye, içme suyu tesislerine az miktarlarda florid eklemektedir Bu yaklaşım hem güvenli hem de ekonomiktir içme suyunuzu floridleme hakkında bilgi alabilirsinizDoktorunuz size reçeteyle florid tabletleri yazabilir

Diş çürümesine karşı en hassas olanlar çocuklar, ergenlik ça ındakiler ve yaşlılardır Bunlar için, florid içeren diş macunları dahil olmak üzere florid uygulaması istenir Ayrıca, floridli a ız çalkalama suları da etkili olabilir Ayrıca, birçok diş hekimi çocukların dişierine,düzenli check-uplarının bir bölümü olarak florid uygularlar

Florid, dişlerinizin pürüzsüz, çi nemeyen yüzeylerindeki oyukları önlemenin en etkili yöntemidir Sonuç olarak, oyukların ço u çi neyen yüzeylerde meydana gelir Bunun nedeni, arka dişlerinizin (premolar ve molar) bir diş fırçası olmadan temizlenmesi imkansız olan yarık ve oyuklar içermesidir

Diş Koruyucuları (Sealant)

İyi bir a ız hijyeninin yanında, arka dişlerin çi neyen yüzeylerinin çürümesini önlemenin en iyi ve tek yöntemi diş koruyucularının kullanılmasıdır Sealantlar ço unlukla saydam ya da beyaz olan plastik benzeri ince bir kaplama sa larlar Uygulama a rısız ve kolaydır İlk önce, dişçiniz azı dişlerinin çi neyen yüzeylerini temizler Sonra, bu yüzeyler ayrı parçaların birbirine yapışmasının önlenmesi için hafif bir asitle yakılır Dişler iyice yıkanır ve kurutulur Daha sonra, dişçiniz aynı tırna a oje sürer gibi dişinize kaplamayı sürer Kaplama daha sonra sertleşir, çukur ve yarıklarda pla ın oluşumunu önler

Her ne kadar çeşitli koşullar etkinliklerini azaltsalar da diş koruyucuları 10 yıl dayanır Diş hekimine düzenli giderek, bu koruyucuların ömrünü uzatmak için gerekli önlemleri alabilirsiniz koruyucu kaplama düşerse, bunun yerine yenisi konabilir; zarar görürse, hiç kaplama yapılmamış dişten daha fazla çürük riskine maruz kalmaz

Sealant koruması çocuklar için en uygundur 6 yaş civarında, kalıcı azı dişleri ilk çıkmaya başladı ında uygulanmalıdır Yine, 11-13 yaşları civarında kalıcı ikinci azı dişleri çıktı ında uygulanmalıdır

Bakımevlerinde yaşayan sakat, yaşlı insanlar ve diş çürümesi olasılı ı yüksek olan kişiler de sealantlardan yararlanabilir

DIS CURUMESININ TEDAVISI

Oyukların (çürükler) ço unun farkına bir diş muayenesi sırasında varılır, çünkü çürümenin erken evreleri a rısızdır Diş çürümesini erken saptamak ve tedavi etmek a rıyı, masrafı önler ve en önemlisi size dişinizi kazandırır
Bir oyuk keşfedilir keşfedilmez, durum daha a rısız gibidir, çünkü dişin dış bölümleri, diş minesi ve dentin a rıya karşı diş özüne nazaran daha az hassastırlar Çürü ünüz olup olmadı ını saptamanın bir yolu diş röntgeni çekmektir Dişçiniz, diş öykünüz ve dişlerinizin durumu temelinde röntgenin gerekli olup olmadı ını ya da kaç röntgen çekilmesi gerekti ine karar verecektir

Dişinizde çok ciddi bir çürük varsa, modern dişçilik, tedavi sürecinin rahatsızlı ını gidermek için donanmıştır ve genellikle diş dolgusu (onarılma) ya da kanal tedavisi (dişin hastalıklı bölümünün alındı ı ve etkilenmemiş kök ve dişlerin yerinde bırakıldı ı) gibi işlemlerle diş kurtarılabilir

Diş Dolguları

Ço u kez, belirtileri fark etmişsinizdir ancak düzenli muayeneniz için dişçinize gitti inizde, dişçiniz çürü ü bulur Ancak, bazı durumlarda tatlı, çok sıcak ya da çok so uk bir şey yedi inizde dişinizde hafif bir a rı hissedebilirsiniz Bu, diş çürümesinin en erken belirtisidir E er, tatlı, sıcak ya da so uk yiyecekler yerken keskin bir a rı duyuyorsanız, bu daha ciddi bir çürümenin işaretidir Bu durumların her birinde, çürüme süreci, dişin çürüyen kısmı temizlenerek (oyularak) ve bunun yerine dolgu konularak durdurulabilir

E er çürüme yaygınlaşmış ise ya da siz özellikle çok hassassanız, a rıyı kesmek için lokal anestezi (diş etlerine yapılan i ne yoluyla) uygulanabilir Duruma göre bazı diş hekimleri rahatsızlık ve endişeyi azaltmak için diazot monoksit verebilirler E er, ilaçla tedavi görüyor iseniz, herhangi bir anestezik almadan önce bunu mutlaka diş hekiminize söyleyinçünkü, birlikte alınan belirli ilaçlar ve anestezikler ters reaksiyonlar do urabilir

Etkilenmiş bölüm bir kez temizlendi inde, dişçiniz artık dişinizi iyileştirmeye hazırlanacaktır Kullanılan dolgu tipi dişin konumuna ve işlevine ba lıdır çi neme işlevinin ço unu yapan azı dişleri daha fazla basınca maruz kalırlar ve ön dişlerden daha dayanıklı bir maddeye gereksinimleri vardır Buna ek olarak, e er mümkünse ön dişdeki bir dolgu, dişin kendi rengiyle uyumlu olmalıdır

Bazen, çürüme yaygın oldu unda, dişinizin tedaviye reaksiyonu ve hassasiyetinin gözlemlenmesini sa lamak için geçici bir dolgu yapılabilir Birkaç hafta sonra, ters belirti ya da şikayetler yoksa, dişçiniz dolguyu çıkarır ve yerine kalıcı dolguyu koyar

En yaygın onancı malzeme gümüş amalgamdır ve arka dişlerde kullanılır Bu tür dolgular aslında civa, gümüş ve di er metal alaşımlarıdır Standart alaşıma yakın bir zamanda eklenen bakır, günümüzün gümüş dolgularını birkaç yıl öncekinden daha dayanıklı bir hale getirmiştir

Daha pahalı bir onarım olan altın dolgu, daha fazla kuvvet ve destek gerekti inde amalgamın yerine kullanılır Böyle bir dolgu kararmaz

Ön dişlerdeki dolguların mümkün oldu u kadar görünmemesi gerekmektedir Porselen sementin bir biçimi olan ve diş minesine benzeyen asit silisit tuzu, yakın geçmişe kadar standart bir seçimdi Artık, daha sıklıkla plastik reçine kullanılmaktadır Her iki biçim de doldurulan dişin rengiyle uyum sa layacak biçimde renklendirilebilir Gelecekte, bileşik malzemeler azı dişleri ve köpek dişlerinin çi neme yüzeylerinde kullanılabilecek kadar güçlü yapılabilir

Ara sıra, ön dişlerdeki küçük oyuklar için onarım malzemesi olarak altın kaplama kullanılmaktadır Porselen ya da plastik bileşik malzemelerden daha pahalı ancak daha dayanıklıdır

E er dişiniz, birkaç dolguyu ya da bir büyük dolguyu kırma tehlikesi olmadan destekleyemeyecek kadar çürümüşse, dişçiniz çürü ü temizleyebilir, boşlu u sement ya da amalgama doldurabilir ve bir porselen kaplama, metal bir kron ya da bir birleşik metal ve porselen kron ile doldurabilir Kalıp genellikle dişinize göre yapılır ve kron laboratuvarda imal edilir Daha sonra bu kron yerine oturtulur, şekil verilir ve son olarak dişinizden geriye kalan parça üzerine yapıştırılır

Kanal (diş kökü kanalı) Tedavisi

E er şiddetli biçimde çürümüş bir dişiniz varsa ya da kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya gelecek kadar iltihaplanmışsa, diş hekiminiz ya da endodontist bir kanal tedavisi uygulayabilir Bu işlem, sinir ve damar dokusunun (diş özü), kökten ve diş özü yuvasından ve ilişkili herhangi bir çürümüş diş yapısından temizlenmesini içerir Kök ve dişin temelinin yerinde kalmasına izin verir

Kanal tedavisi, bir muayenehane işlemidir ve lokal anestezi gerektirir Bu çok aşamalı işlemde, diş özü temizlenir, yaratılan oyuk sterilize edilir ve hareketsiz bir malzeme (guttapercha) ve sement ile doldurulur Diş yapısı artık öncekinden daha kolay kınlabiıir bir yapıdadır Bu nedenle, genellikle kron gibi kalıcı bir onarım gerektirir

DIS FIRCASI SECIMI

Dişlerinizin ve diş etlerinizin temizli i için en iyi diş fırçası yumuşak, ucu yuvarlatılmış ya da parlatılmış kılları olanlardır Sıkı ya da sert diş fırçaları diş eti dokularınızı zedeleyebilir
Diş fırçasının büyüklü ü ve biçimi, her dişe ulaşabilecek şekilde olmalıdır Çocuklar ve erişkenler için çeşitli büyüklükte diş fırçaları oldu u gibi, çeşitli kıl şekilleri olan diş fırçaları da bulunmaktadır Unutmayın, diş fırçasındaki kılların yalnızca uç kısımları temizlik işlemi yapar, bu nedenle diş fırçasını büyük bir kuvvetle bastırmaya gerek yoktur

Diş fırçanızı her 3-4 ayda bir ya da fırçanın kılları büküldüyse daha önce yenileyin Böylece, her zaman, dişlerinizin ve diş etlerinizin yüzeyinden pla ı (bakteri ve şeker) daha iyi temizleyen kılları olan bir diş fırçası kullanıyor olursunuz Dışa do ru e ilen kıllar, diş fırçanızı yenileme zamanının çoktan geçti ine işaret eder

Sizin ve aileniz için en uygun diş fırçasının hangisi oldu u konusunda şüpheleriniz varsa, diş hekiminizden size uygun diş fırçasını önermesini rica edin

DIS HEKIMLERI VE UZMANLIK ALANLARI

Tüm olası sa lık sorunlarıyla baş edebilen tek bir hekim olmadı ı gibi, diş hekimlerinin de çeşitli uzmanlık alanları vardır Diş hekiminiz çeşitli alanlarda özel uzmanlı a sahip olabilir, ancak onun e itimi dışında olan belirli sorunlar için, o konunun uzmanı olarak bilinen başka bir diş hekimine baş vurabilirsiniz Bu uzmanlar:
Dişleri destekleyen ve çevreleyen (diş etleri ve kemik) doku hastalıklarını teşhis ve tedavi eden periodontistler;

Çocukların do umundan bulu ça ına kadar olan tedavisinde uzmanlaşmış olan pediyatrik diş hekimleri;

Dişlerin ve çenelerin yerinden çıkma ya da yer de iştirmesini teşhis eden ve bunları düzelten ortodontistler;

Diş özü ve çevre dokuların hastalık ve yaralanmalarını teşhis ve tedavi eden endodontistler;

Dişleri çeken ve yaralanmaları, hastalıkları, çene, yüz ve a ız kusurlarını teşhis ve tedavi eden a ız, üstçene ve yüz cerrahları; ve Diş kronları, köprüler (sabit kısmi takma diş) dahil olmak üzere hasarlı ve kayıp dişlerin yerine yapaylarını yapan ve takan prostodonti uzmanları

DIS RONTGENLERI

Hemen hemen hepimiz diş röntgeni çektirmişizdir Tıbbın di er alanlarında da oldu u gibi bu röntgenler, hastalık ya da yaranın teşhis edilmesinde kullanılır Röntgenler ço unlukla, diş çürükleri, periodontal hastalıktan dolayı kemi in zarar görmesi, diş apseleri, sıkışmış dişler, çene kemi inde ve dişte kırılma ile dişler ve çene kemi indeki di er bozukluklarının varlı ını ve boyutunu teşhis etmekte yararlıdır
Çürüklere gelince, röntgen özellikle, çürük, dişlerin ya da diş eti çizgisinin arkasına gizlendi inde, diş minesi sa lıklı gibi dursa da dişteki gösterebilir Diş hekiminiz, bir sorun oldu undan şüphelenirse, dişinizin bir röntgenini çekebilir

Diş röntgeni çekmek için kullanılan radyasyon miktarı son derece azdır, işlem ise çok basittir

Çürüklerin saptanması için, diş hekimlerinin ço u, aynı röntgen yöntemini kullanırlar A zınızın içine, dişin yanındı küçük bir film yerleştirilir Siz filmi, filmi sara n ka ıdı aşa ı do ru ısırarak yerinde tutarsınız Bu arada, röntgen aleti sorunlu dişi hedefler ve röntgen çekilir Birkaç dakika süren filmin hanyosundan sonra, diş hekiminiz yapılması gerekenleri belirleyebilir

Özellikle dişlerin tümünün röntgeni, düzenli muayenenin bir parçası olarak de il, yalnızca teşhis amaçlı çekilmelidir Hiç kimse, gerekti inden fazla radyasyon almamalıdır Özel bir amaç için gerekmedikçe, tüm a zın röntgeni, her beş yılda bir kezden fazla çekilmemelidir Diş hekiminiz size, çektirmeniz gereken do ru röntgeni önerecektir

Fazla radyasyona karşı bir önlem olarak, diş hekiminiz size, gö üsten baca a do ru ön tarafınızı kaplayan bir kurşun önlük giydirebilir Herkes bu önlü ü giymelidir, ancak bu önlü ü giymek özellikle hamile kadınlar ve emziren anneler için önemlidir

DIS TASI (TARTAR)

Diş hekiminizin kalkülüs olarak adlandırdı ı diş taşı yani tartar, tükürii ünüzdeki minerallerin ve plakların bir ürünüdür Taş, diş eti iltihabı ve periodontit gibi diş eti hastalıklarının başlıca nedenidir
Taş, özellikle diş eti çizgisinin altında oluştu unda en büyük surunu yaratır Taş kireçli ve serttir; temizlenmesi ise güçtür Düzenli diş kontrollerinin bir bölümü dişlerinizin ve taşların temizlenmesini içerir Bu temizleme işlemi, özellikle diş eti çizgisinin altındaki taşlar için gratuar ve küret adı verilen aletlerle dişi kazıyarak yapılır, işlem, rahatsız edicidir ve diş etlerinizi kanatır Di er bir yöntem ise, taşlan temizlemeye yardımcı "lan bir titreşim aleti kullanmaktır

Şu günlerde, tartar karşı diş macunları için fazlaca reklam yapılmaktadır Bu diş macunlarının, diş etinin üstündeki dişler üzerinde taş birikmesini azalttı ı, iîncak diş eti çizgisinin altındaki taşlar için çoK az etkisi oldu u ya da hiç olmadı ı bulunmuştur Ne yazık ki, diş kaybıyla sonuçlanabilen bir diş eti hastalı ı olan periodontite yol açan da, diş etinin altında oluşan taşlardır (tartardır) Tartar kontrollü diş macunlarının estetik bir görünüme etkisi olabilir ve diş hekiminize gitti inizde dişlerinizin daha iyi temizlenmesine yardımcı olabilir, ancak gerçek, zararlı taşların oluşmasını önlemekteki yararı çok azdır

Ayrıca, sigara içmiminin neden oldu u diş lekelerini temizlemek için tasarlanmış özel diş macunları da bulunmaktadır Biz bu diş macunlarını Önermiyoru2: Diş etleri zaten çekilmiş olan kişiler, diş eti çizjgisi altındaki daha yumuşak tabakaların maruz kalaca ı bu tür diş macunlarından zarar görebilirler Bu tür diş macunları, aynı zamanda dişlerinizin sıcak ya da so uk yiyeceklere karşı daha da hassaslaşmasına neden olabilir

Bazı tartara karşı diş macunları üzerinde bulunan uzman kuruluşların onayı, anti-tartar nitelik için de il, diş macununun içerdi i flor için verilmiş bir onaydır

DISLERIMIZ CURUYOR

A ız bakımının ve sa lıklı dişlere sahip olmanın temelini oluşturan, diş fırçalamak gibi basit ve sadece birkaç dakika alan bir işlemi niçin yapmıyoruz?
Toplum olarak, a ız bakım ve diş sa lı ına yeterli özeni göstermedi imiz bir gerçek

Dişlerimizi neden çürüklere teslim ediyoruz? Yapılan tüketici araştırmalarına göre, tüketicilerin yüzde 50si zaman bulamadı ı için dişlerini düzenli olarak fırçalamadı ını belirtmiş Yüzde 29unun nedeni tembellik, kalan yüzde 21lik kısım ise çeşitli nedenlerle dişlerinin günlük bakımını yapmıyor Bu nedenler arasında diş macununun tadını sevmemek, gerek görmemek, dikkatsizlik, unutkanlık ve hatta diş macunu ve fırçası gibi diş bakım malzemelerine sahip olmamak da bulunuyor Son grup ankete katılanların yüzde 1ini oluşturuyor DİŞ MACUNU TÜKETİMİ Ülkemizde diş macunu tüketimi kişi başına yılda 60 ile 70 gr arasında de işiyor Bu rakam İngilterede 350 gr, İtalyada 270gr, İspanyada 250gr ve Amerikada ise 650gr Yine İngilterede 24, İspanyada 25 olan kişi başına yıllık diş fırçası kullanımı ülkemizde 3 kişiye 1 fırça olup oldukça düşüktür Türkiyede nüfusun yüzde 40ı dişlerini ara sıra, yüzde 26sı günde 2-3 kez fırçalıyor Nüfusun yüzde 10u dişhekimine hiç gitmemiş, yüzde 43ü ise son bir yıldır dişhekimine gitmemiş Gelişmiş ülkelerde nüfusun dişhekimini ziyaret etme aralı ı ise yılda 2 Türkiyede diş macunu pazarı büyüklü ü 2001 yılı rakamlarıyla 48,1 milyon dolar ve yaklaşık 3,800 ton Diş fırçası pazarı ise 17,3 milyon adet ve 23 milyon dolar Diş macunlarında pazarı İpana, Colgate, Signal, Sanino, ve Sensodyne paylaşıyor Diş fırçalarında ise Oral B, Colgate, Signal, İpana, Banat, ve Vepa markalarını bulmak mümkün HERKESİN BEKLENTİSİNİ KARŞILAYACAK BİR DİŞ MACUNU VAR! Diş macunları özelliklerine göre çok büyük bir çeşitlilik gösteriyor Diş macunları, formülleri ve etkileri ile birbirinden ayrılıyor Dişleri beyazlatan, diş çürümelerine karşı koruyan, a ızda uzun süre ferahlık sa layan veya uzun süreli tam koruma sa layan diş macunları farklı beklentilere sesleniyor

DISLERINIZIN BAKIMI

Dişleriniz sahip oldu unuz en de erli organlarınızdan biridir Kökleri, güçlü kaslarla çalışan çeneye gömülü olan dişleriniz, sindirimi kolaylaştırmak için yiyeceklerinizi çi nememizi sa lar
Dişlerin elbette estetik bir boyutu da vardır Ço unlukla, karşımızdaki kişide ilk farketti imiz şey o kişinin gülüşüdür

Temiz ve sa lıklı görünen dişler, genel sa lı ın bir işaretidir Geçmişte, sa lıklı bir gülüş sadece gençlere aitti, çünkü yakın bir geçmişe kadar birçok kişi orta yaşa geldi inde dişlerini kaybediyordu Ancak günümüzde, diş bakımı, iyi beslenme ve ev hijyeni (temizli i), dişlerimize tüm yaşamımız boyunca sahip olmamıza olanak sa lamıştır

Sa lıklı dişler elde etmek için yaşam boyu sürecek iyi bir diş hijyeni programı gereklidir (erken yaşta başlanılan ve sonraki yıllarda ısrarlı bir şekilde uygulanan bir program) Bu program, şeker ve karbonhidratların etkilerini azaltmak, için diyetinizde bazı de işiklikler yapmanızı da gerektirir

Çocukların ve erişkinlerin ço unda, başlıca sorun diş çürü üdür Diş çürümesine esas nedeni bakteriler ve karbonhidratlardır Bakteriler, dişlerinizin üzerinde ince, hatta görünmez bir tabaka halinde bulunurlar Tükürü ünüzdeki enzimler, a zınızda nişastayı şekere çevirir Bakteriler ise şekeri, dişlerinizi çürüten bir asite dönüştürürler

Çocu unuza, erken yaştan başlayarak düzenli bir diş fırçalama ve diş aralarını temizleme programı uygulatmaya başlayın Diş çürükleri, çocu unuzun ilk (bebek) dişleri patlamaya başlar başlamaz oluşmaya başlayabilir

Hiç bir zaman bebe inizin elinde meyve suyu ya da süt içeren bir biberonla uyumasına izin vermeyin Bu içeceklerin içindeki şeker çürümeyi artırır E er bebe iniz uyuma esnasında biberonla yatıştırılmaya gereksinim duyuyorsa, biberonu suyla doldurun

Yeni yürümeye başlayan bebe inize günde iki kez dişlerini fırçalamasını ö retin Siz de ona iyi bir örnek oluşturarak bu alışkanlı ı kuvvetlendirin Çocuklarınızın dişlerini florlu diş macunuyla fırçaladı ından emin olun ve 3 yaşından geç olmamak kaydıyla düzenli diş kontrollerine başlayın

Erişkinlerde, diş kaybının başlıca nedeni çürüklerdir Buna ek olarak, ilerlemiş periodontal hastalık da, diş kaybına yol açabilir (bkz A ız ve Diş Bozuklukları)

Periodontal hastalık, dişleri destekleyen diş eti ve di er dokuların enfeksiyonudur Diş eti iltihabının (jinjivit eriodontal hastalı ın hafif şekli) ortaya çıkma oranı tüm yaş gruplarında yüksektir ( 45 yaş ve üzeri erişkinlerde bu oranın % 80 in üzerinde oldu u rapor edilmiştir) Periodontitin (hastalı ın daha ciddi şekli) ortaya çıkma oranı ise yaşa ba lıdır ve yaş ilerledikçe artar 45 yaş ve üzeri kişilerin % 50 sine yakın bir oranının bundan etkilendi i düşünülmektedir

İleri periodontit, dişlerin salanmasına ve sonuç olarak da kaybına yol açar Ancak, do ru, günlük bir bakımla diş eti hastalıklarını önleyebilirsiniz

Diş eti hastalıklarının en sık görünen belirtisi, özellikle fırçalama ve diş aralarının temizli i sırasında kolayca kanayan, şişmiş diş etleridir Di er belirtiler ise, kötü kokan nefes, yumuşak ya da hassas diş etleri, diş eti çizgisinde (diş etinin diş çevresinde bir kuşak oluşturdu u yer) iltihap, diş etinin aşa ı çekilerek büzülmesi, sallanan diş, diş hizasının bozulması ve ısırmadaki de işikliklerdir

Diş çürümesi gibi, periodontal hastalı ın da nedeni plaklardır (yiyecek artıklarının diş çevresinde oluşturdu u tabaka) Plak, diş yüzeyinde toplanmış olan bakteri ve şekerleri içerir Plak, sürekli olarak a zınızda oluşur ve dişlerinizin yüzeyinde toplanır Plak, diş eti çizgileriniz boyunca biriktikçe, diş etlerinizi hassaslaştırarak ve kanar hale getirerek diş etlerinizi rahatsız eder Bu durum, dişeti iltihabı olarak adlandırılır (bkzDiş Etleri iltihabı) E er hergün dişlerinizi fırçalayarak ve diş aralarını temizleyerek pla ı kaldırmazsanız, birikmeye devam eder ve taş (tartar) olarak bilinen kireçlenmiş birikmeleri oluşturmak üzere tükürü ünüzdeki minerallerle birleşir

Plak, taşın üzerinde biriktikçe, diş etleri yavaş yavaş dişlerden ayrılır ve diş kovuklarının bakteri ve zaman zaman da irinle dolmasına neden olur Hastalık tedavi edilmedi inde, dişleri destekleyen kemi e geçer ve zarar verir Sonuçta, tedavi edilmedi inde, sa lıklı olan çürümemiş diş gevşer ve kaybedilebilir

Plak ve taşı kontrol etmenin en iyi yöntemi dişlerin her yerini düzenli olarak (günde en az iki kez) fırçalamak ve günde en az bir kez diş aralarını temizlemektir Diş çürümesiyle birlikte, özellikle ö ün aralarında yedi iniz şeker miktarını sınırlayın