Ailede Varsa Tedbir Gerek

Ailesinde alzheimer olanlar için risk iki-üç kat fazla Bu kişiler, daha genç yaşlarda beslenmelerine dikkat ederek, kolesterollerini dengeleyerek, beyinlerini çalıştırarak alzheimer'den uzak durabilir

Alzheimer hastalığını tamamen iyileştiren bir tedavi yok Ancak ilaçlarla hastalığın belirtilerini gidermek ve ilerleyişini yavaşlatmak mümkün Hastalıktan korunmak için de beyni aktif tutup zihni çalıştırmak gerekiyor İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi ve Alzheimer Derneği Başkanı Prof Dr Murat Emre, özellikle yakın akrabalarında alzheimer görülenlerin merak ettiği soruları yanıtladı:

Alzheimer genetik mi?

Bu hastaların genetiğinde iki ayrı bilgi var Biri ailevi alzheimer hastalığı Yüzde 5-10 civarında bir sıklığa sahip bu hastalık yürüme bozuklukları ve sara krizleri gibi değişik belirtilerle seyreder Normalde alzheimer hastalığı 65 yaşın altında nadiren başlar

Oysa ailevi alzheimer hastalığı sıklıkla 50'li, bazen 40'lı, hatta 30'lu yaşlarda bile ortaya çıkabilir Bunun dışında bir de ailevi risk dediğimiz bir durum var Birinci derece akrabalarda alzheimer hastalığı olan birinin riski diğerlerine göre iki-üç kat daha fazladır

Bu kişiler önceden nasıl önlem alabilirler?

Maalesef bu işin sihirli bir formülü yok Alzheimerde bazı riskler var Mesela biliyoruz ki, yüksek eğitim, zihnin aktif tutulması alzheimere karşı korur Ancak kolesterol, yüksek tansiyon, sigara, doymuş yağlardan fazla beslenmek riski artırır

İşte saydığımız faktörleri bilip buna göre bir yaşam tarzı planlamak gerekir

Yapılacak çok şey var

Alzheimer tedavi edilebilir mi?

Henüz bu hastalığı tamamen iyileştiren bir tedavi yok Ama hangi hastalık olursa olsun "Bir şey yapamayız" demek doğru olmaz Her hastalıkta, hastaya ve ailesine yardım edebilmek için yapabileceğimiz şeyler vardır Bu yardımın ille de ilaç ve cerrahi olması gerekmiyor Yol göstermek, hastalığın niteliğini anlatmak, bunlarla şöyle başa çıkabilirsiniz demek bile o hastaya yardımdır Alzheimeri durdurup geriye döndürmek mümkün değil Ancak elimizdeki yöntemlerle hasta ve hasta yakınlarına yardımcı olabiliriz

Peki bu yöntemler neler?

Hastalık tam olarak iyileştirilemese de son yıllarda geliştirilen ilaçlarla hastalığın belirtilerini kısmen de olsa gidermek ve ilerleyişini yavaşlatmak mümkün Alzheimer hastalığı beyinde bazı kimyasal değişikliklere yol açar

İşte son 10 yıldır piyasada bu maddelerin miktarını düzenleyen ilaçlar var Bunlar hastayı eski haline döndürecek mucizevi ilaçlar olmasa da belli bir düzelme sağlıyorlar Örneğin tedaviye başladıktan sonra hastanın belleği, dikkati daha iyi oluyor Hastaların yüzde 50-60'ında olumsuz gidişatının durduğunu fark edebiliyorsunuz Tedavide yararlandığımız bir başka grup ilaçlar da alzheimer'e özgü olmayan, doğrudan doğruya hastalığın belirtilerini ortadan kaldıran ilaçlar Örneğin, hayalleri, hezeyanı, agresyonu olanlarda anti-depresanlar, uyku bozukluğu olanlarda da uyku verici ilaçlar kullanıyoruz

Bunlar hastanın ailesini de çok rahatlatıyor Tedavide bir de ilaç dışı yaklaşımlar var Eğer hasta ve yakınlarına doğru davranmayı öğretirseniz, ilaç vermeye gerek bile kalmaz

Özenli ve sürekli bakım

Alzheimer, hasta yakınlarına nasıl bir sorumluluk yükler? Hem ileri yaşlarda ortaya çıkan hem de ilerleyici bir hastalık olması nedeniyle özenli ve sürekli bakım yapılmayı gerektirir Zaman içinde hastanın yatağa bağımlı hale gelmesiyle sonuçlanan bu hastalık, ev içindeki düzenin, iş saatlerinin ve sosyal ilişkilerin tekrar ayarlanması konusunda hasta yakınlarına önemli bir sorumluluk ve bakım yükü getirir

Bu durum, giderek artan gözetim zorunluluğuyla birlikte, hasta yakınları için hem sosyal, hem de ekonomik açıdan çok yıpratıcı olabilir Hasta bakımı bedensel ve ruhsal yorgunluğa neden olabilir Ayrıca, bu hastaların eskisine göre çok değişmiş olmaları, artık sevgi ve ilgiye gerek duymadıkları anl***** gelmez Bakımı üstlenen kişilere düşen en önemli görev, hastayı sevgi ve ilgiden yoksun bırakmamaktır İyi bakım, ev içindeki huzurun korunmasını, tehlikelerin önüne geçilmesini ve hastanın ruh sağlığını koruyacaktır Bu nedenle, alzheimer hastalığıyla mücadele etmenin en iyi yöntemi, hastalığı tanımak ve birlikte yaşamayı öğrenmektir

Hastalarda ortaya çıkan davranış değişiklikleriyle nasıl başa çıkılabilir?

Alzheimer hastası hiç neden yokken, saldırganca davranabilir Bu durumda alınmamak, aslında öfkesinin size olmadığını, kendisini tüketen kafa karışıklığı ve sıkıntı hislerine tepki vermenin tek yolunun bu olduğunu unutmamak gerekir Hastanın dikkatini başka şeylere çekmek de işe yarayabilir Örneğin televizyona, ellerini kullanabileceği bir işe yönlendirmek yarar sağlayabilir

Hastayı azarlamamak gerekir Kontrolünüzü kaybettiğinizde de kendinizi suçlu hissetmeyin Son zamanlarda yaşam biçiminde neyin değiştiğini bulmaya çalışın Bu, rahatsızlığın gerçek nedenini ortaya çıkarabilir Bazen basit bir baş ağrısı bile hastayı huzursuz, huysuz yapmaya yetebilir

Alzheimer'den korunma

Zihninizi aktif tutun: Bulmaca çözmek, hikâye yazmak, satranç oynamak, okumak Önemli olan beyni aktif tutmak, bu nedenle yaratıcı aktivitelerle ilgilenin

Hayvansal yağlardan uzak durun: Sağlıklı beslenin Bunun için tereyağı, iç yağı gibi hayvansal yağlar yerine zeytinyağı, ayçiçek, mısırözü, soya gibi bitkisel yağları tercih edin Protein kaynaklarından et, tavuk, balık, yumurtanın daha düşük yağ içeren türlerini tüketin Örneğin yağı alınmış süt, yoğurt derisinden ayrılmış tavuk göğsü Beslenmenizde sebze ve meyveye mutlaka yer verin Egzersiz yapın: Egzersiz endorfin hormonunun salgılamasını artırarak insanı mutlu kılar, kasların daha düzgün çalışmasını sağlar Sadece alzheimer'den değil kalp-damar hastalıklarından da sizi korur

İdeal egzersiz, düzenli yürüyüş İmkânı olanlar için yüzme çok iyi bir yöntem Ayrıca fizyoterapistlerin kontrolünde ağırlık çalışmaları da hem kas gücünün korunması hem de kemiklerin korunması için çok yararlı

Kolesterole dikkat: Yapılan çalışmalar yüksek tansiyon ve kolesterolün alzheimer hastalığı riskini artırdığını gösteriyor Sağlıklı kolesterol değerleri için toplam kolesterolünüz 200 'ün altında, kötü kolesterolünüz 130'un altında, iyi kolesterolünüz de 50'nin üstünde olmalı

Sigarayı bırakın: Alzheimer riskini artırdığı için sigaradan uzak durun