Antalya Dergâhları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-11-2012

Akşabe Sultan Dergâhı (Alanya)

Alanya Kale Camisi’nin ve İçkale’nin yakınında bulunan Akşabe Sultan Dergâhını kitabesinden öğrenildiğine göre IAlaaddin Keykubat Akşabe Sultan adına 1230 yılında yaptırmıştır

Dik bir arazide yer alan dergâh, dikdörtgen planlı olup iki bölümden meydana gelmiştir Dregâhın ön kısmında büyük bir kemerle dışarı açılan kubbeli eyvan ve bunun kuzeyinde de beşik tonozla örtülü dar bir kısım bulunmaktadır Dergahın ikinci bölümünün önü diğerine göre daha büyük olup, kare planlı ve üzeri kubbelidir Büyük olasılıkla bu bölüm türbeye ayrılmıştır Dergahın giriş kapısı ile kuzeydeki eyvanın büyük kemerinde tuğla kullanılmış, diğer kısımlarda moloz taştan yapılmıştır

İkinci bölümün kapısı üzerinde mermer üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır:

“Allah bilir gaybını
Semaların ve arzın (Kur’anın 18/11ayeti)
Kim Allah’a ve ahiret gününe inanırsa Allah’ın mescitlerini imar eder (Kur’anın 18/9ayeti)
Sultanı azam Ala ud-dünya ved-din devrinde
Aciz köle Allah’ın rahmetine muhtaç akşabe
628 ( 1230 )”

Bu kitabenin birinci satırı diğerlerinden taşı ve yazısı bakımından farklılık göstermektedir Bu da bu kitabenin buraya sonradan yerleştirildiğini göstermektedir Ayrıca kitabenin üst kısmında eksiklikler vardır

Akşabe Sultan Dergâhı’nın üzeri kiremit kaplı kubbedir Dergahın 3-4 metre ilerisinde de ayrı olarak yapılmış moloz taş kaideli silindirik tuğla gövdeli bir minare kalıntısı bulunmaktadır Minarenin üzerinde sırlı tuğla ve çini parçalarına rastlanmıştır

Sitti Zeynep Dergâhı (Alanya)

Alanya’nın kale kapısına çıkan yolun üzerindedir Kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanamamıştır Bununla beraber yapı malzemesinden XIVyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Bu dergâhın eski bir mağaranın bulunduğu yerde yapılmış, türbe ve zaviyeden oluşan küçük bir dergâhtır Kırma taştan yapılmış olan dergâhın girişinin yarısı tonoz, yarısı da küçük kubbe ile örtülmüştür Düzensiz bir plan gösteren bu bölümden dar bir kapı ile tonozlu odalara geçilmektedir Girişe göre soldaki tonozlu odadan diğer bölümlerden çok daha büyük olan arkadaki türbeye geçilmektedir Bu türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür Türbe kenarından sonra da üzeri tonozlu küçük bir bölüm daha bulunmaktadır Türbe içerisindeki sandukanın Sitti Zeynep hatun’a ait olduğu ileri sürülmektedir

Evliya çelebi bu dergâhın Bektaşi tekkesi olduğunu Seyahatnamesi’nde belirtmiştir

Ali baba Abdal Musa Dergâhı (Elmalı)

Elmalı’nın Tekke Köyü’nde bulunan Abdal Musa Dergâhının ne zaman yapıldığı konusunda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır Dergâh üzerindeki iki kitabeden biri 1835, biri de 1910 tarihlidir Bunlar onarım kitabeleridir Ayrıca bu dergâh 1968 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce onarılmıştır Bununla beraber bu dergâhın ilk defa XIIIyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Dergâhın yanında Horasan erenlerinden Abdal Musa’nın türbesi bulunmaktadır

08-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Antalya Dergâhları Akşabe Sultan Dergâhı (Alanya) Alanya Kale Camisi’nin ve İçkale’nin yakınında bulunan Akşabe Sultan Dergâhını kitabesinden öğrenildiğine göre IAlaaddin Keykubat Akşabe Sultan adına 1230 yılında yaptırmıştır Dik bir arazide yer alan dergâh, dikdörtgen planlı olup iki bölümden meydana gelmiştir Dregâhın ön kısmında büyük bir kemerle dışarı açılan kubbeli eyvan ve bunun kuzeyinde de beşik tonozla örtülü dar bir kısım bulunmaktadır Dergahın ikinci bölümünün önü diğerine göre daha büyük olup, kare planlı ve üzeri kubbelidir Büyük olasılıkla bu bölüm türbeye ayrılmıştır Dergahın giriş kapısı ile kuzeydeki eyvanın büyük kemerinde tuğla kullanılmış, diğer kısımlarda moloz taştan yapılmıştır İkinci bölümün kapısı üzerinde mermer üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır: “Allah bilir gaybını Semaların ve arzın (Kur’anın 18/11ayeti) Kim Allah’a ve ahiret gününe inanırsa Allah’ın mescitlerini imar eder (Kur’anın 18/9ayeti) Sultanı azam Ala ud-dünya ved-din devrinde Aciz köle Allah’ın rahmetine muhtaç akşabe 628 ( 1230 )” Bu kitabenin birinci satırı diğerlerinden taşı ve yazısı bakımından farklılık göstermektedir Bu da bu kitabenin buraya sonradan yerleştirildiğini göstermektedir Ayrıca kitabenin üst kısmında eksiklikler vardır Akşabe Sultan Dergâhı’nın üzeri kiremit kaplı kubbedir Dergahın 3-4 metre ilerisinde de ayrı olarak yapılmış moloz taş kaideli silindirik tuğla gövdeli bir minare kalıntısı bulunmaktadır Minarenin üzerinde sırlı tuğla ve çini parçalarına rastlanmıştır Sitti Zeynep Dergâhı (Alanya) Alanya’nın kale kapısına çıkan yolun üzerindedir Kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanamamıştır Bununla beraber yapı malzemesinden XIVyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır Bu dergâhın eski bir mağaranın bulunduğu yerde yapılmış, türbe ve zaviyeden oluşan küçük bir dergâhtır Kırma taştan yapılmış olan dergâhın girişinin yarısı tonoz, yarısı da küçük kubbe ile örtülmüştür Düzensiz bir plan gösteren bu bölümden dar bir kapı ile tonozlu odalara geçilmektedir Girişe göre soldaki tonozlu odadan diğer bölümlerden çok daha büyük olan arkadaki türbeye geçilmektedir Bu türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür Türbe kenarından sonra da üzeri tonozlu küçük bir bölüm daha bulunmaktadır Türbe içerisindeki sandukanın Sitti Zeynep hatun’a ait olduğu ileri sürülmektedir Evliya çelebi bu dergâhın Bektaşi tekkesi olduğunu Seyahatnamesi’nde belirtmiştir Ali baba Abdal Musa Dergâhı (Elmalı) Elmalı’nın Tekke Köyü’nde bulunan Abdal Musa Dergâhının ne zaman yapıldığı konusunda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır Dergâh üzerindeki iki kitabeden biri 1835, biri de 1910 tarihlidir Bunlar onarım kitabeleridir Ayrıca bu dergâh 1968 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce onarılmıştır Bununla beraber bu dergâhın ilk defa XIIIyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır Dergâhın yanında Horasan erenlerinden Abdal Musa’nın türbesi bulunmaktadır