Uşak Sivil Mimari Örnekleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-11-2012

Uşak Sivil Mimari Örnekleri

BEDESTEN

Evliya çelebi 300 sene evvel, 300 sene evvel ki uşak’ın hanlarını, hamamlarını yazdıktan sonra uşak bir kusur gibi, noksanlık gibi(amma bezanı yoktur) der Bu söz Uşak’lılara dokunmuş olmalı ki, her fırsatta Hacı Gedikoğlu, Hacı Mustafa Efendi Uşak’ın bu eksiğini gidermiş, çok güzel bir bedesten yapmaya geçmiştir Uapılmasına paşa hanından üç sene sonra (1901) yılında başlanan bu yapı paşa hanı’na nazire olacak şekilde mimari bir güzelliktedir

İki katlı,simetrik planlıdırEni 16mboyu 44m, alt ve ast kat yükseklikleri 55m olan yapının alt katında her iki giriş kapısı arasında uzun bir koridor bulunmaktadır Bu koridorun sağ ve solunda sıralanmış 21 adet dükkan bulunmaktadır

Altlı üstlü 30 kadar odası vardır Hep demir malzeme ve kireç harçlıdır Paşa hanı’nın bir Fransız, bedestenin de İtalyan bir mimar tarafından yapıldığı söylenir

Bedestenin dış cephesindeki süsleme taşları binanın ihtişamını okşar Bedestende paşahanı gibi şehre süs ve güzellik veren yapıt değerinde bir eserdir

Yapının çatısının yarısı camdır Bu nedenle üstün ışıklandırma özelliği vardır Onarımdan sonra önce manifaturacılar ve terziler çarşısı olan bu yapı günümüzde sarraflar ve kuyumcular çarşısı olmuştur

TARİHİ UŞAK EVLERİ

Uşak’taki tarihi evler çoğunlukla iki katlı olarak inşa edilmiştir Tek ya da üç katlı olanlarda vardır Zemin katlar tasarruflu bir düşünceyle günlük ve kışlık ihtiyaca göre düzenlenmiştir Birinci katlar esas ikamet bölümü olduğu için daha fazla önem kazanmış, evin ası planı da burada teşekkül etmiştir Üç katlı evlerde ise, genellikle yazlık olarak düşünülmüştür

Türk evleri için karakteristik diyebileceğimiz kat aralarındaki kışlık odalar bazı Uşak Evlerinde de bulunmaktadır Bunlar çoğunlukla kapısı merdiven sahanlığına açılan, ocaklı bir odadan ibaret mekanlar halindedir

Kullanılan inşa malzemesinin sağladığı imkanla, katlar arasında plan serbestliğine az da olsa rastlanır Ancak, çıkmaların dışında buna pek gefrek görülmediği; sağlamlık açısından mümkün olduğu kadar alt kattan yükselen beden duvarlarına uyulmak istendiği gözlenir

Uşak evlerinin planlanmasında haremlik-selamlık ayrımına rastlanmamıştır Ancak, söz konusu anlayış , erkeklerle kadınların ayrı oturmaları şeklinde uygulanmıştır

Tarihi uşak evlerinin en belirleyici özelliği ve merkezi sofa’lardır Uşak’taki tarihi evlerin hemen hemen hepsinde küçük bir avlu ve bahçesi vardır Evlerin avlu ve bahçeleri birbirinden farklılık gösterirler Ancak, çoğunun ortak özelliğ, içlerinde fırın, ocak ve ekmek evi gibi elemanlarının bulunması, ön avlularında kayrak taşlarıyla döşeli taşlık denilen bir kısmının yer almasıdır

İlimizde bu evlere Aybey, Işık ve Karaağaç Mahallerinde rastlamak mümkündür

08-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Uşak Sivil Mimari Örnekleri Uşak Sivil Mimari Örnekleri BEDESTEN Evliya çelebi 300 sene evvel, 300 sene evvel ki uşak’ın hanlarını, hamamlarını yazdıktan sonra uşak bir kusur gibi, noksanlık gibi(amma bezanı yoktur) der Bu söz Uşak’lılara dokunmuş olmalı ki, her fırsatta Hacı Gedikoğlu, Hacı Mustafa Efendi Uşak’ın bu eksiğini gidermiş, çok güzel bir bedesten yapmaya geçmiştir Uapılmasına paşa hanından üç sene sonra (1901) yılında başlanan bu yapı paşa hanı’na nazire olacak şekilde mimari bir güzelliktedir İki katlı,simetrik planlıdırEni 16mboyu 44m, alt ve ast kat yükseklikleri 55m olan yapının alt katında her iki giriş kapısı arasında uzun bir koridor bulunmaktadır Bu koridorun sağ ve solunda sıralanmış 21 adet dükkan bulunmaktadır Altlı üstlü 30 kadar odası vardır Hep demir malzeme ve kireç harçlıdır Paşa hanı’nın bir Fransız, bedestenin de İtalyan bir mimar tarafından yapıldığı söylenir Bedestenin dış cephesindeki süsleme taşları binanın ihtişamını okşar Bedestende paşahanı gibi şehre süs ve güzellik veren yapıt değerinde bir eserdir Yapının çatısının yarısı camdır Bu nedenle üstün ışıklandırma özelliği vardır Onarımdan sonra önce manifaturacılar ve terziler çarşısı olan bu yapı günümüzde sarraflar ve kuyumcular çarşısı olmuştur TARİHİ UŞAK EVLERİ Uşak’taki tarihi evler çoğunlukla iki katlı olarak inşa edilmiştir Tek ya da üç katlı olanlarda vardır Zemin katlar tasarruflu bir düşünceyle günlük ve kışlık ihtiyaca göre düzenlenmiştir Birinci katlar esas ikamet bölümü olduğu için daha fazla önem kazanmış, evin ası planı da burada teşekkül etmiştir Üç katlı evlerde ise, genellikle yazlık olarak düşünülmüştür Türk evleri için karakteristik diyebileceğimiz kat aralarındaki kışlık odalar bazı Uşak Evlerinde de bulunmaktadır Bunlar çoğunlukla kapısı merdiven sahanlığına açılan, ocaklı bir odadan ibaret mekanlar halindedir Kullanılan inşa malzemesinin sağladığı imkanla, katlar arasında plan serbestliğine az da olsa rastlanır Ancak, çıkmaların dışında buna pek gefrek görülmediği; sağlamlık açısından mümkün olduğu kadar alt kattan yükselen beden duvarlarına uyulmak istendiği gözlenir Uşak evlerinin planlanmasında haremlik-selamlık ayrımına rastlanmamıştır Ancak, söz konusu anlayış , erkeklerle kadınların ayrı oturmaları şeklinde uygulanmıştır Tarihi uşak evlerinin en belirleyici özelliği ve merkezi sofa’lardır Uşak’taki tarihi evlerin hemen hemen hepsinde küçük bir avlu ve bahçesi vardır Evlerin avlu ve bahçeleri birbirinden farklılık gösterirler Ancak, çoğunun ortak özelliğ, içlerinde fırın, ocak ve ekmek evi gibi elemanlarının bulunması, ön avlularında kayrak taşlarıyla döşeli taşlık denilen bir kısmının yer almasıdır İlimizde bu evlere Aybey, Işık ve Karaağaç Mahallerinde rastlamak mümkündür