İzmir Yedi Uyurlar Mağarası (Selçuk)

İZMİR Yedi Uyurlar Mağarası (Selçuk) Resimleri ve tarihi


Yedi Uyurlar yüzyıllar boyunca Anadolu’da yaşayan ve din kitaplarına da girmiş bir öyküdür Yedi Uyurlarla ilgili Selçuk’taki mağaranın yanı sıra Anadolu’da, Diyarbakır Lice ilçesine 15 km uzaklıktaki İnceburun Dağları’nda da aynı isimli bir mağara bulunmaktadır Bunun yanı sıra Yedi Uyurların Afşin-Elbistan, Eskişehir ve Tarsus’ta da makamları vardır

Yedi Uyurlar tarihi çağlarda yaşamış, Yamliha, Mekselina, Meslina, Mernuş, Debernuş, Saznuş ve çoban Kefeştatyus isimli yedi gencin başından geçen mucizevî bir olaydır Bu olay kutsal kitaplarda ve tarihi kaynaklarda da yer almış, çeşitli el yazmalarına da konu olmuştur Yedi Uyurlar mucizesi Kuran’ın 110 ayetten meydana gelen Kehf Suresinde (18sure) 8 ile 25 ayetleri arasında anlatılmıştır

Yedi Uyurlar öyküsüne göre, çok tanrılı dinin hüküm sürdüğü kentte yedi genç adam Hıristiyanlığa ve tek tanrıya inanmışlardı O sırada yöreyi yöneten kral zalim olduğu kadar koyu bir pagan idi Tebaasının tüm dinsel özgürlüğünü sıkı kontrol altına almıştı Bu baskıdan kurtulmak için çare arayan gençler bir mağaraya sığınmışlardır Bu olay aynı zamanda da Taberi’nin yazmış olduğu Tafsir-ül Menakip Tercümetu’l Mevait isimli eserinde de anlatılmıştır:

“Efsus, Dekianus’un darül mülkü olup, ahalisini putperestliğe teklif edip itaat eden, halâs etmeyen katlolurdu Kişizadelerden hüdaperest genç altı kimse ile bir güşede bu cabbaranın fitnesinden halas için dua ile meşgul idiler Bu hallerinde iken Dekiyanus’a haber verilip anleri ihsar ve tehdidi besiar eyledi Anler tariki tevhitte sebat gösterüp şirki kabul etmediler Dekianus anlerin cemi mâlini ahs ile siz civanlarsınız, size 2-3 gün mühlet veririm, halas vaktinizi fikredin deyup kendisi bir gayri şehre gitti Ol civanlar fırsatı ganimet bilup, ba’delmüşavere firara karar kıldılar Yolda giderken bir çobana rast gelup, anların dinine muvafakat eyledi Çobanın kelbi Kıtmir dahi bunlara tabi olup, akeplerince giderdi Her ne kadar menettilerse mümkün olmayup ahirkâr Haktaâla ol kelbe lisan kerem edüp benden korkmayın ben Allahu teâla’nın ve sizin dostunuzum Siz uykuda iken ben size pâsbanlık ederim dedi Dağa yakın geldiler çoban bunlara ben bu dağda bir mağara bilirim, ol mağarada gizlenmek mümkündür deyu ittifakla ol mağaraya müteveccih oldular ve girdiler”

Gençler bu olayın ardından orada uykuya daldılar ve 309 yıl uyudular Bu bölüm Kuran’da da anlatılmıştır:

”Baksaydın güneşin mağaranın sağından doğarak solundan battığını, onların da mağaranın içinde olduğunu görürdün Bu Allah’ın mucizelerindendir Onları mağarada uykuya daldırdık ve yıllarca hiçbir şey hissetmediler Uyanık sanırdın onları Oysa uyuyorlardı Sağa sola döndürdük onları köpekleri de uzatmıştı kollarını eşiğe Görseydin eğer içine bir ürküntü dolarak geri döner, hemen kaçardın”

Bu olay sırasında Pagan kral gençlerin peşini bırakmamış, askerleri mağarayı bulmuşsa da içeriye girmeleri mümkün olmamıştır Bunun üzerine kral gençleri açlık ve susuzluğa mahkûm ederek mağaranın ağzını bir duvar ile ördürmüştür Aradan yıllar geçmiş bu olay unutulmuş Bazı hayvan sahipleri mağaranın ağzındaki duvarı yıkarak içerisini ağıl olarak kullanmışlardır Ancak içeride uyuyanları görememişlerdir

Uyandıktan sonra birbirlerine içeride ne kadar uyuduklarını sormuşlar bir veya yarım gün uyuduklarını sanmışlardır Karınları acıkmış, içlerinden birisinin çarşıya giderek yiyecek almasını istemişlerdir Bu gençlerden Yemliha gümüş bir sikke ile kente gitmiş, ekmek almak üzere fırına girmiş Elindeki parayı fırıncıya verince fırıncı paranın geçerli olmayıp, çok eski yıllara ait olduğunu görünce, ondan şüphelenmiş ve ihbar etmiş Genç, dönemin kralının huzuruna çıkarılmıştır Ancak Hıristiyanlık kabul edilmiş paganlık sona ermiştir Gencin söylediklerine önce inanmak istememişler, sonra da bir mucize ile karşı karşıya olduklarını anlamışlardır Bunun üzerine devrin Başpiskoposu bu gençle konuşmuş ve genç mağaraya geri dönmüştür Arkadaşlarına 300 yıldan fazla uyuduklarını anlatmış Sonra tekrar uyumuşlar ve bir daha da uyanmamışlardır Bu olaydan sonra gençlerin ebedi uykularına yattıkları bu yere bir kilise yapılmıştır

Günümüzde yedi gencin mezarı Efes antik kentinin dışında Vedius Gymnasium’un yanından doğuya doğru sapan yolun sonundadır Bu mezarları Avusturya Arkeoloji Enstitüsü ekibi 1927–1928 yıllarında ortaya çıkarmıştır Burada yedi mezardan daha çok mezarla karşılaşılmıştır Mezarların bazıları mahzen mezar (kripta), bazısı mezar odası, bazısı da colonbariumları andıran bölmeler halindedir Yapımlarında bazılarında kayalar oyulmuş, bazılarında moloz taş ve tuğlalar kullanılmıştır

Günümüzde bazıları yıkık bazıları harap olan bu mezarların ve şapelin duvarlarında freskolar bulunmaktadır Bezemelerde Helenistik Çağ süsleme sanatının unsurları, daha geç devirde kullanılan çiçek bezemeleri ve girlantlar görülmektedir Büyük olasılıkla bu resimler MÖ V-IV Yüzyılları yansıtmaktadır