İzmir Sözlü Tarih

İZMİR Sözlü Tarih

AMAZON EFSANESİ:Bir zamanlar, Anadolu’yu kasıp kavuran, baskınlar yapan, şehirleri yağma ederek tüm erkekleri kılıçtan geçiren bir "Amazonlar Çetesi" varmış Bunlar, erkeklerin egemenliğinden kurtulmak için, onlara isyan eden savaşçı kadınlarmış Dal gibi vücutlu Amazonlar, atlara çıplak biner, oklarının yaylarını daha iyi çekebilmek için sağ göğüslerini kestirirlermiş! Bundan dolayı, kendilerine "memesiz" anlamına gelen Amazon adı verilmiş

Esir ettikleri erkekleri köle gibi, ağır hizmetlerde kullanır, bir süre sonra da zevk için öldürürlermiş İşte böyle bir Amazonlar Çetesi, bir gün Ege sahillerinde dört nala at koştururken İzmir körfezi kıyılarına gelmiş ve burayı çok beğenerek bir şehir kurmaya karar vermişler
Başkanlarının adı Zmirna olduğu için, yeni kurdukları şehre de Zmirna adını vermişler Zmirna, zamanla "İzmir" olmuş Mitoloji, İzmir adını bu efsaneye bağlar Bazıları da İzmir adını, Kral babasına aşık olan, bu yüzden de ilâhlar tarafından Mersin ağacı şekline getirilen "Zmirna= Smirna" adlı genç ve güzel bir kızın hayat hikâyesiyle birleştirir Her iki efsanede de, İzmir’in eski adının "Smirna" olduğu üzerinde karar kılınır

Yedi Uyurlar Söylencesi

Anadolu’nun birçok yerinde anlatılan söylence İzmir yöresinde de yaygındırYapılan bir kısım araştırmalar Yedi Uyurlar gömütünün Efeste olduğu kanısını güçlendirmektedirSelçuk (Ayasuluğ) halkı arasında söylenen Yedi Uyurlar Söylencesi’nde Efes yer adlarının geçmesi bunun bir kanıtı olarak nitelenir

Olay Kur’an da da anlatıldığı gibi yeni ortay çıkan Hristiyanlık’ı benimsedikleri için İmparatorun zulmünden kaçan yedi geçn ve köpekleri Kıtmir,bir mağaraya sığınırlarİmparator Decius(249-251)döneminde mağaraya girip dertin bir uykuya dalan bu yedi kişi ikiyüz yıl burada uyurlarİmparator llTeodisus dönmeinde uyandıklarında Hristiyanlık resmi din olarak benimsenmiştir

Yedi uyurlar söylencesi’nin Selçukta anlatılan biçimi şöyledirDakyanus adlı bir oduncu günün birinde yazılı bir taş bulurMeraklanıp okuma yazma bilen birine bunu okutmak isterBaşvurduğu kasaba bakkalı,önce yazılanları açıklamak istemezTaşı bulduğu yeri göstermesini ,tüm malını mülkünü kendisine vereceğini söylerDakyanus ısrar edince ,taşı bulduğu yeri kazınca üç küp altın bulacağını,zenginleşip kral olacağını hatta Tanrı’lığını ilan edeceğini açıklarsöylediklerinin tümü gerçekleşirüç küp altını bulan oduncu parasının bir bölümüyle halka yardım ettiğinden kral seçilirZamanla öyle zengin ve güçlü kral olurki büyüklenmeye ,kendini Tanrı yerine koymaya başlarZamanla vezirelerine de kendini Tanrı saymaları yönünde baskı yaparVezirler karşı çıkınca onları kovaronun zulmünden korkan altı vezir,kent dışına kaçarlarşimdiki Kızlar cimnazı’nda (Kızıl Gedik) bir çobanla köpeğine rastlarlarÇoban da onlara katılır ve birilkte günümüzde ki Yedi Uyurlar Mağarı’na sığınırlarBurada derin bir uykuya dalarlarUyandıklarında açıkmışlardırKente ekmek almaya gönderdikleri arkadaşları eski paralarla alışveri,ş yapmaya kalkınca kralın huzuruna çıkarılırBaşlarından geçenelri anlatırKral mağarayı görmek isterAma mağaranın kapısı Tanrı’nın buyruğuyla kapanır ve birdaha hiç açılmaz

Sonradan mağarnın yerinibir sığırtmaç bulurYedi Uyurlar’ın kaç yıl uyuduklarınıda her yıl tüy değiştiren köpeğin üst üste duran tüylerinden anlaşılır


Gelin taşı söylencesi

Bergama dikili arasında kaynarca denilen büyük bir bataklık vardırİçinde yer yer su kaynakları fıkırdar

Söylenceye göre burası zengin bir ülkedirAma insanları töre tanımaz olmuşturBir ermiş çıkagelirHalka öğütler verir,doğru yola çağırırAldıran olmazermiş te biri altın biri gümüş dolu iki kuyu arasında aç ve susuz hapsedilirHaline acıyan bir genç kız ona su ve yiyecek getirir

Günün birinde kızın düğünü olur Kırk gün kırk gece süren düğünden sonra gelin ata biner ,alay yola çıkargelenek gereği gelin , ermişin hapsedildiği kuyular çevresinde üç kez dönecek ,kuyunun suyunda üç kez içecektirKız tam suyu içerken ermişi görürErmiş arkalarına bakmadan kendisini izlemelerini söylerKoşarak bir tepeye tırmanırlar

Gelinle gelenlerden biri duyduğu acı çığlıklara dayanamaz,döner bakar ki tüm ülke sular altında evleri sular kara bir çamur kaplamışKorkuyla haykırınca öbürleride döner bakar ve hepsi taş kesilir

Kurtarmak istediği kızın taş kesilmesine üzülen ermiş doruğa tırmanır ve oracıkta ölürO zamandan beri de tepeye "Dede Tepesi"eteklerindeki sıra sıra taşlarada "Gelin taşı"denir


Üç kardeş kanı söylencesi

Bergama’nın Kaplan Köyü’nden Dikili’ye inerken Büveller Köyü başında "üç kardeş kanı" denilen yerde bir tepecik üstünde insan biçiminde üç kaya vardırBu kayalar boğazı kesilmiş kanları akan insanlara benzemektedirbuna ilişkin söylence şöyledir

Yörede yiğit mi yiğit üç kadeş vardırGünün birinde Midilli Adası’ndan bir düşman saldırısı olurÜç kardeş savaşarak düşmanın saldırısını durdururO sırada Kralın askerleri de yetişirDüşman denize dökülürÜç kardeşin savaşta gösterdikleri yararlılık dillere destan olurKal bundan hoşlanmazHalkın böylesine sevdiği bu üç kardeşin ,günün birinde yerine göz dikebileceğinden korkarÖldürülmesine karar verirÜç kardeş saygıyla kralın önünde eğilince üçününde başı vurulurOldukları yerde öylece taş kesilirlerBoyunlarından akan kanlar taşlara da bulaşır

Bu kayalara günümüzde üç kardeş kanı denmektedir

Lokman Dede söylencesi

Lokman Dede Bergama’da yaşayan bir ermiş kişidirBergamalılar’ın kimi zaman Lokman dede kimi zaman da Kaf Dede’ye yordukları bir yağmur söylencesi vardırSöylence ye göre:

Bergama da kuraklık vardırÜrünler susuzluktan kavrulmuş ,hayvanlar perişan olmuşturGünün birinde Lokman Lokman Dede’ye giderler ve :"Dede senin duan kabul olur,gökyüzü kurudu,ekinler kavruldu,perişanızhimmet et de aracı olHak yağmur versin" derlerDede cevap vermezHali vakti yerinde olanların biraz zeytinyağı göndermesini ister Biriken yağları "yağ,yağ "diyerek yoksullara dağıtmaya başlarO yağ dedikçe yağmur boşalırBu kez ortalığı sel basarBergamalılar "Dur de şu mübareğe" diye yakarmaay başlarDede bu kez heybesine kuruyemiş doldururNerede çocuk görse "yağma,yağma" diyerek onlara kuruyemiş dağıtırO "yağma" dedikçe sular çekilir,ortalık günlük güneşlik olur