Sinop Türbeleri

Sinop Türbeleri


Tayboğa Türbesi (Seyyit Bilal Türbesi) (Merkez)
Ancak bunun doğruluğu kesinlik kazanamamıştır Türbeye yanlış olarak Bilali Habeşi Türbesi denilmişse de bunun gerçekle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır


Türbeye Kırım Savaş Şehitliği ile Cezayirli Ali Paşa Camisi’nin içerisinden girilmektedir Bu türbe Selçuklu Komutanı Tayboğa’ya (Tayyubi) aittir Tayboğa’nın oğlu Beklemiş tarafından 1280 yılında yaptırılmıştır Değişik zamanlarda onarım görmüş ve özelliğinden kısmen uzaklaşmıştır


Cezayirli Ali Paşa Camisi’nin sol tarafında bulunan ve camiden içerisine girilen türbe, kesme ve moloz taştan 850x1085 m ölçüsünde yapılmıştır Türbe içerisinde üç sanduka bulunmaktadır Bu sandukalardan birisinin Seyyit Bilal’e ait olduğu söylenmektedir Diğer mermer sandukanın iki yanında kitabeler bulunmaktadır


Kitabe:


“Ey Tanrım, bu türbenin sahibi Yaş Beyi diye anılan Hoca Ebu Bekir oğlu Oğul Beyoğlu İlbaşmış’ın oğlu Emir Tayboğa’yı mağfiretine mazhar et Rahmetli Tayboğa’nın oğlu Emir Beygelmiş h697 (1297) yılı Recep ayı tarihinde bu makamın imarını emretti”


“Dünyasında insanın artırdığı, eksiklikten başka bir şey değildir: Öz bayırdan gayri, kazancı da hüsraban ibarettir Elde edilen her sene, kökü olmayan bir taddır Çünkü manası, hakikatte yokturlar Ey çabalaya çabalaya dünya yıkıntılığını onaran, Tanrı hakkı için söyle, ömür yıkıntılığı için bayındırlık var mıdır Dünyadan ve onun süsünden el çek Önünde sonunda duruluğu bulanıklıktır Kavuşma ise ayrılmadır”


Türbedeki diğer sandukaların kime ait oldukları tespit edilememiştir Büyük olasılıkla bunlar aynı aileye mensup kişilere aittir



Gazi Çelebi Türbesi (Merkez)


Sinop il merkezinde bulunan Gazi Çelebi Türbesi büyük dedesi Muinüddin Süleyman Pervane’nin yaptırmış olduğu medresenin sağ tarafında, küçük bir bahçe içerisinde bulunmaktadır Buraya medreseden küçük bir kapı ile girilmektedir


Muinüddin Süleyman Pervane’nin 1277’de Abaka Han tarafından idam edilmesinden sonra Gazi Çelebi Pervane oğullarının son hükümdarı olarak burada bir devlet kurmuştur


Mezarın bulunduğu kısmın ilk yapılışında üzerinin kapalı olduğu duvardaki izlerden anlaşılmaktadır Gazi Çelebi’nin mezar taşı Selçuklu üslubunda yapılmış uzun bir mermer sandukadır Sandukanın baş ve ayak taşlarında Gazi Çelebi ile babasının isimleri ve ölüm tarihleri yazılıdır


Sandukanın kitabesi:


“Bu kabir, yedi yüz yirmi iki yılında ölen Mesut Çelebi oğlu, Gazi Çelebinindir Allah, Makamını hoş etsin”


Sandukanın baş ve ayak taşlarında dualar yazılıdır



İsfendiyaroğulları Türbesi (Merkez)


Sinop il merkezinde, Alâeddin Cami avlusunun kuzeyinde bulunan İsfendiyaroğulları Türbesini, kaynaklardan öğrenildiğine göre Sultan İsfendiyar Bey 1439 yılında yaptırmıştır Türbenin üzerinde yapım kitabesi bulunmamaktadır Yalnızca giriş kapısı üzerinde sülüs yazı ile “Herkes ölümü tatacaktır, en son bize geri döndürüleceksiniz” ayeti yazılıdır


Türbe içerisinde İsfendiyaoğlu ailesinden irili ufaklı on sanduka bulunmaktadır Bunlardan altı sandukanın üzerinde kitabeler bulunmaktadır Bu sandukalar İbrahim Bey’in annesine (1445), İbrahim Bin İsfendiyar Bey’e (1443), İsfendiyar Bey’in kızı Sait Baht Hatun’a (1459), İsfendiyar Bey’in oğlu Yahya’ya, Celalettin Kötürüm Bayezit’a (1459), Şücaettin Süleyman Paşa’nın oğlu İbrahim Bey’e aittir


Türbe kesme taştan, 2000x2000 m ölçüsünde kare planlı bir alan içerisinde 1625x820 m ölçüsündedir Türbenin üzeri tromplu dıştan yüksek kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür Türbede bezeme unsuru olmamakla beraber, sandukaların baş ve ayak taşları bitkisel bezemeli taş oyma olarak Türk mezar mimarisinin en güzel eserleri arasındadır



Sultan Hatun Türbesi (Merkez)


Sinop il merkezinde, Hükümet Konağı’nın arkasında bulunan bu türbe halk arasında Aynalı Kadın Türbesi olarak da tanınmaktadır Vakıf kayıtlarına ise, Sultan Hatun Türbesi olarak kaydedilmiştir Türbenin giriş kapısı üzerindeki kitabede Orhan Bey’in oğlu Süleyman Paşa’nın kızı Sultan Hatun için 1391 yılında yaptırıldığı yazılıdır


Türbe kesme taştan 850x850 m ölçüsünde kare planlı olup, üzeri ahşap kırma çatı ile örtülüdür Türbe kapısı doğu kenarında olup mihrap tarafında da bir pencere bulunmaktadır Türbe içerisinde iki taş sanduka bulunmaktadır Ancak bu sandukaların kitabeleri kırıldığından sandukaların kime ait oldukları da kesinlik kazanamamıştır




Hatunlar Türbesi (Merkez)


Sinop il merkezinde, Cezayirli Ali Paşa Camisi’nin kuzey batısında bulunan bu türbede iki sanduka bulunmaktadır Sandukaların Celalüddin Bayezit’ın oğlu İskender Bey’in eşi ile İskender Bey’in kızı Ture Hatun’a ait oldukları sanılmaktadır Ancak sandukaların baş taşları kısmen kırık olduğundan sülüs yazılı kitabenin bazı satırlar okunamamıştır Bunların üzerindeki tarihlere dayanılarak türbenin 1424 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır


Türbe kesme taştan 630x500 m ölçüsünde dikdörtgen planlıdır Üzeri tromplu bir kubbe ile örtülmüştür



Devlet Hatun Türbesi (Merkez)


Sinop il merkezi dışında bulunan bu türbe içerisindeki sandukanın kitabesine dayanılarak 1458 yılında ölen Devlet Hatun’a ait olduğu sanılmaktadır


Türbe, bahçe içerisinde moloz taşlarla örülmüş bir mezar konumundadır



Çeçe Sultan Türbesi (Gerze)


Sinop ili Gerze ilçesi, Çeçe Köyü’nde bulunan bu türbede sekiz mezar bulunmaktadır Bunlardan sekiz küçük mezarın Çeçe Sultan’ın kızlarına ait olduğu söylenmektedir Diğer iki büyük mezar ise Çeçe Sultan ile Çeçe Sultan’ın oğluna aittir Türbenin giriş kapısının kuzey duvarına bitişik olan mezarın da Çeçe Sultan’ın sancaktarına ait olduğu söylenmektedir


Çeçe Sultan Seyit Abdullah’ın oğlu olup, asıl ismi Seyyid Muhammed’dir Aynı zamanda bu kişinin HzMuhammed’in soyundan geldiği ve 12 imamdan Musa Kasım’ın torunu olduğu da rivayet edilmektedir Çeçe Sultan Malazgirt Savaşı’na (1071) katılmış, Anadolu’nun Türkleşmesinde de büyük yararlılıkları olmuştur



Yağbasan Türbesi (Durağan)


Sinop ili Durağan ilçesi Yağbasan Köyü Alan Mahallesi’nde bulunan bu türbenin kitabesinde Süleyman, Polat, Kutluşah ve Emir-Ül Kebir Hasan Bey’in isimleri geçmektedir Kitabesinden öğrenildiğine göre türbe 1395 yılında yapılmıştır


Türbe kare kaideli olup, üzeri kubbe ile örtülüdür Duvarlar moloz taş ve kireç harçla yapılmıştır Doğu yönünde küçük bir kapısı bulunmaktadır Günümüzde kubbenin üzeri yıkılmış ve harap bir durumdadır