Rize Çayeli İlçesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-10-2012

Çayeli Genel Bilgi

Çayeli kıyı şeridi ve hemen arkasında yükselen denize paralel Doğu Karadeniz Dağları arasında yer almaktadır Büyük bölümü Doğu Karadeniz Dağlarının yüksek kesimini oluşturan Rize Dağları ile engebelenmiştir Bu dağların 1500 m yüksekliğinde platolar yer alır Hazende Platosu belli başlı platosudur

Tekfur Tepesi’nden (3354 m) kaynaklanan Büyük Dere ilçe topraklarını suladıktan sonra Karadeniz’e dökülür İl merkezine 18 km uzaklıktadır Yüzölçümü 473 km2 olup, toplam nüfusu 56203’tür

İlçede Karadeniz iklimi hüküm sürmekte olup, her mevsim yağışlıdır İlçe orman bakımından çok zengin olup, bu ormanlarda kızılağaç, gürgen, meşe, kestane, ladin, köknar ağaçları bulunmaktadır
İlçe ekonomisinin temelini çay üretimi oluşturur Ekilebilir alanların az oluşundan ötürü tarım üretimi kısıtlıdır Buna rağmen mısır, yem bitkisi ve fındık üretilir Kıyı şeridinde meyvecilik, özellikle armut yetiştiriciliği yapılır Dağ köylerinde büyük ve küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır

İlçe, Miletoslu denizciler tarafından kurulmuş (MÖ650-550) bir koloni yerleşimidir MÖ606 yılında bölgeye kısa bir süre de olsa Medler hakim olmuştur MÖ547 yılından sonra Anadolu’nun büyük bir bölümü ile birlikte Rize ve çevresi Perslerin yönetimi altına girmiştir MÖ334’te Büyük İskender Pers egemenliğine son vermiştir MÖ301-MS117 arasında Perslerin Pont Satraplığının devamı olan Pontus Devleti buraya egemen olmuştur MÖ63’te Roma İmparatoru Pompeius’un Pontus Kralı Mithridates’i yenmesinden sonra bölge Roma İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir Romanın ikiye ayrılmasından sonra Rize ve yöresi Bizans topraklarının içerisinde kalmıştır
Bu dönem içerisinde Rize ve çevresi de Trabzon devletinin sınırları içerisinde kalmıştır

Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Rize ve çevresi Selçukluların kontrolüne girmişse de daha sonra Trabzon Rum Devleti buraya yeniden hakim olmuştur Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de Trabzon’u ele geçirmesi ile birlikte Osmanlı topraklarına katmıştır

Osmanlı döneminde 1622’de Abaza korsanların saldırısına uğrayarak yağmalanmıştır XIXyüzyılda Trabzon vilayetinin Lazistan Sancağının Rize Kazasına bağlı bir nahiye idi IDünya Savaşı sırasında Rus işgaline uğramış, 1918’de de bu işgalden kurtarılmıştır Cumhuriyet döneminde Merkez ilçeye bağlı bir bucak iken 1944’te ilçe konumuna getirilmiştir

İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; bulunmaktadır Ayrıca, Ağaran ve Çataldere Şelaleleri ilçenin doğal güzellikleridir

08-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Rize Çayeli İlçesi Çayeli Genel Bilgi Çayeli kıyı şeridi ve hemen arkasında yükselen denize paralel Doğu Karadeniz Dağları arasında yer almaktadır Büyük bölümü Doğu Karadeniz Dağlarının yüksek kesimini oluşturan Rize Dağları ile engebelenmiştir Bu dağların 1500 m yüksekliğinde platolar yer alır Hazende Platosu belli başlı platosudur Tekfur Tepesi’nden (3354 m) kaynaklanan Büyük Dere ilçe topraklarını suladıktan sonra Karadeniz’e dökülür İl merkezine 18 km uzaklıktadır Yüzölçümü 473 km2 olup, toplam nüfusu 56203’tür İlçede Karadeniz iklimi hüküm sürmekte olup, her mevsim yağışlıdır İlçe orman bakımından çok zengin olup, bu ormanlarda kızılağaç, gürgen, meşe, kestane, ladin, köknar ağaçları bulunmaktadır İlçe ekonomisinin temelini çay üretimi oluşturur Ekilebilir alanların az oluşundan ötürü tarım üretimi kısıtlıdır Buna rağmen mısır, yem bitkisi ve fındık üretilir Kıyı şeridinde meyvecilik, özellikle armut yetiştiriciliği yapılır Dağ köylerinde büyük ve küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır İlçe, Miletoslu denizciler tarafından kurulmuş (MÖ650-550) bir koloni yerleşimidir MÖ606 yılında bölgeye kısa bir süre de olsa Medler hakim olmuştur MÖ547 yılından sonra Anadolu’nun büyük bir bölümü ile birlikte Rize ve çevresi Perslerin yönetimi altına girmiştir MÖ334’te Büyük İskender Pers egemenliğine son vermiştir MÖ301-MS117 arasında Perslerin Pont Satraplığının devamı olan Pontus Devleti buraya egemen olmuştur MÖ63’te Roma İmparatoru Pompeius’un Pontus Kralı Mithridates’i yenmesinden sonra bölge Roma İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir Romanın ikiye ayrılmasından sonra Rize ve yöresi Bizans topraklarının içerisinde kalmıştır Bu dönem içerisinde Rize ve çevresi de Trabzon devletinin sınırları içerisinde kalmıştır Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Rize ve çevresi Selçukluların kontrolüne girmişse de daha sonra Trabzon Rum Devleti buraya yeniden hakim olmuştur Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de Trabzon’u ele geçirmesi ile birlikte Osmanlı topraklarına katmıştır Osmanlı döneminde 1622’de Abaza korsanların saldırısına uğrayarak yağmalanmıştır XIXyüzyılda Trabzon vilayetinin Lazistan Sancağının Rize Kazasına bağlı bir nahiye idi IDünya Savaşı sırasında Rus işgaline uğramış, 1918’de de bu işgalden kurtarılmıştır Cumhuriyet döneminde Merkez ilçeye bağlı bir bucak iken 1944’te ilçe konumuna getirilmiştir İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; bulunmaktadır Ayrıca, Ağaran ve Çataldere Şelaleleri ilçenin doğal güzellikleridir