Kibirlenmek Üç Çeşittir

Sual: Kibir kaç çeşittir?
CEVAP
Kibir, kendini başkasından üstün görmektir Yapıldığı yerlere göre üçe ayrılır:
1- ü teâlâya karşı kibirdir:
Kibrin en kötüsü budur Nemrud, Firavun böyle idi İlahlık iddiasında bulundular Bazı dinsizler de imanı, ibadeti, namaz kılmayı aşağılık, gericilik sanarak kibirlenirler ü teâlâ buyuruyor ki:
(Büyüklenerek bana ibadet etmeyenler alçalmış olarak Cehenneme girecektir) [Mümin 60]

2- Peygamberlere karşı kibirdir:
Bazıları, Peygamberleri kendileri gibi bir insan gördükleri için, kibirlenerek onlara uymayı kabul etmediler Mesela Peygamber efendimiz için dediler ki:
(Bu da sizin gibi bir insan Kendiniz gibi bir insana itaat ederseniz, hüsrana uğrarsınız) [Müminun 33, 34]

3- İnsanlara karşı kibirdir:
Herhangi bir hususta kendini başkasından üstün gören kibirlidir

Şam Ordusu kumandanı Ebu Ubeyde bin Cerrah hazretleri büyük bir kalabalıkla Hazret-i Ömer’i karşıladı Hazret-i Ömer kölesi ile nöbetleşe deveye bindiğinden, Halife devesinden indi Yerine kölesi bindi Devenin yularından tuttu Ayakkabılarını çıkarıp deredeki sudan geçti Bunu gören kumandan dedi ki:

— Efendim, bütün Şamlılar, bilhassa Rumlar, müslümanların halifesini görmek için toplandılar Size bakıyorlar Bu yaptığınızı nasıl izah edebiliriz?

Hazret-i Ömer buyurdu ki:
— Ya Eba Ubeyde! Senin bu sözünü işitenler, insanın şerefini, vasıtaya binerek gitmekte ve süslü elbise giymekte sanacaklar Biz daha önce zelil ve hakir bir kavimdik ü teâlâ, bizleri müslümanlıkla şereflendirdi Bundan başka şeref ararsak, ü teâlâ bizi zelil eder, her şeyden aşağı eder

Kibir ve tevazu
Aklı olan, kendini ve Rabbini tanıyan, hiç kibredebilir mi? İnsan aşağılığını, acizliğini, Rabbine karşı her an izhar etmek mecburiyetindedir Bunun için her an her yerde aczini göstermesi, tevazu üzere bulunması gerekir Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
( rızası için tevazu edeni, [kendini, Müslümanlardan üstün görmeyeni] ü teâlâ yükseltir) [Bezzar]

Ehl-i sünnet âlimleri buyuruyorlar ki:
ü teâlâ ilim gibi, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsan buyurmuştur Fakat yalnız üç sıfatı kendine mahsustur Bu üç sıfattan hiçbir mahlukuna vermemiştir Bu üç sıfatı, kibriya, gani olmak ve yaratmak sıfatlarıdır Kibriya, büyüklük, üstünlük demektir Gani olmak, başkalarına muhtaç olmamak, her şey Ona muhtaç olmak demektir İnsan ise ihtiyaç sahibidir yaratıcıdır, insan ise yaratıktır, fanidir

Bunun için kibirlenmek, ü teâlânın sıfatına, hakkına tecavüz etmek olur Kula kibirlenmek yakışmaz En büyük günahtır Hadis-i kudside buyuruldu ki:
(Azamet ve kibriya bana mahsustur Bu iki sıfatta, bana ortak olmak isteyenlere, çok acı azap ederim) [Müslim]

Tevazu sahibi olabilmek için dünyaya niçin geldiğini, nereye gideceğini bilmek gerekir İnsan, hiç yok idi Önce bir şey yapamayan, hareket edemeyen bebek oldu Şimdi de, her an hasta olmak, ölmek korkusundadır Nihayet ölecek, çürüyecek ve toprak olacaktır Dünya zindanında, her an, ne zaman azaba götürüleceğini beklemektedir Ölecek, leş olacak, böceklere yem olacak, kabir azabı çekecek, sonra diriltilip kıyamet sıkıntılarını çekecektir Cehennemde sonsuz yanmak korkusu içinde yaşayan kimseye tekebbür mü yakışır, tevazu mu?
Kibir ne kadar kötü ise, tevazu da o kadar iyidir Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
( için affedenin şerefi artar, tevazu eden de yücelir) [Müslim]

(Kişi kibirlenince, iki melek, "Ya Rabbi bunu alçalt!" derler Tevazu ederse, "Ya Rabbi bunu yükselt!" derler) [Beyheki]