İyi Bir Annenin Özellikleri

Bismillahirrahmanirrahim



1 Kaf, Ha,Ya, Ayn, Sad


2 Bu, Rabbinin Zekeriyya kuluna olan rahmetini, bir anıştır


3 Bir zaman, Rabbine gizli bir seste yalvarmıştı


4 Demişti ki: "Ey Rabbim, gerçek şu ki, benim kemik (im) gevşedi, baş (ım) bembeyaz alev aldı (Saçlarım ağardı)

ve sana (ettiğim) dua ile ise hiçbir zaman mutsuz olmadım ey Rabbim!


5 Ben bu halimle, arkamdan yerime geçecek olan akrabalardan endişeliyim Karımda kısır bulunuyor, onun için bana bir dost ver!


6 ki, hem benim mirasçım, hem de Ya'kub ailesinin mirasçısı olsun Hem de hoşnutluğuna onu kavuştur Rabbim!


7 Allah: "Ey Zekeriyya, haberin olsun, Biz sana Yahya adında ve bundan önce kendisine hiçbir adaş yapmadığımız bir oğul müjdeliyoruz dedi (Meryem 2–7)

İyi Bir Annenin Çocuğu Üzerindeki Etkisi:

İyi bir annenin çocuğu üzerinde büyük ölçülerde tesir ettiğinde şüphe yoktur

Çocuk yetişkin bir birey olduğu zaman bile, annenin eylem ve sözleri hala çocuk üzerinde büyük bir etkiye sahiptir

Birçok insan annelerinin manevi makamlara yükselmelerinde ve tekâmül göstermelerindeki rollerini vurgulamış, bunu yadsımamışlardır


Büyük şia hakimi Şeyh Murteza ENSARİ annesinin vefatı üzerine şiddetli şekilde ağlamıştı

Öğrencilerinden birisi “ alim birisine annesinin ölümü için bu derece ıstırap çekip, gözyaşı dökmek yakışır mı?” diyerek kınar

Şeyh ise öğrencisine cevaben;

“Öyle görünüyor ki sen annenin Allah katında yüce dereceler getiren razılık makamından bihabersin

Annem bana uygun terbiyeyi verip, benim için pek çok zorluğa göğüs gerip, bu merhaleye gelmeme yardımcı olmuştur

Bana verdiği terbiyeyle tekamülümün yolunu açmış, ilimde yüksek mertebelere gelmemi sağlamıştır ” buyuruyor



Nechul Belaganın derleyicisi Seyyid Razi annesi öldüğünde çokça yas tuttu


Onun için yazdığı şiirde şöyle diyordu;


Ah Anneciğim!

Kederli gözlerimden dökülen yakıcı gözyaşı damlacıklarım belki kalbimdeki hüzün dağını eritir, yok eder ümidiyle, ayrılığından ağlıyor, göz yaşı döküyorum


Ah Anneciğim!

Sen yabancı ellerde mahpus olduğunda salıverilmen için sahip olduğum her şeyi feda edebileceğim kıymetli bir mücevher ve paha biçilmez bir inci gibisin

Fakat eyvah, eyvah ki, ölüm seni elimden aldı ve ölümcül pençelerden geriye senden hiçbir şey kalmadı bana


Ah Anneciğim!

Dünyadaki tüm anneler senin gibi erdemli, fazilet sahibi olsaydılar;

gerçekten çocuklar babalarının varlığını arzulamazlardı


Ah Anneciğim!

Her şey şahit ki sen şerefli ve yüce bir kadınsın çünkü sen toluma terbiyeli ve erdemli çocuklar kazandırdın…



(Matem toplantısından bir alıntı)

İyi Bir Annenin Vasıfları:

İyi bir annenin ilk etapta göze çarpan, seçkin bazı vasıfları vardır

Bunların inanan her insanda olması güzeldir fakat annelerin bu özellikleri çocukları üzerinde de tesir edeceğinden dolayı, bu özelliklerin onlarda bulunması çok daha önemlidir

Zira anneler çocukları üzerinde büyük bir tesir gücüne sahiptir


Bir bebek dünyaya geldiğinde dış dünya hakkında hiçbir görüşü, deneyimi yokken; hayata, dış dünyaya bakış açısı büyük ölçüde annesi vasıtasıyla şekillenecektir

Davranışı, tavırları, ister dini yönlü olsun ister farklı yönlerdeki düşünce yapısı, olaylara bakış açısı, hayatında hedeflediği şeyler annesinden aldıkları ile şekillenecek, gelişecektir

Birey er-geç olgunlaşacak, kendine özgü düşünceleri olsa bile yolun başında kendisine verilenler kafasının içinde sürekli ve sağlam bir biçimde yer edecektir


Vasıflarıyla anne çocukları için örnek alınacak birisi olmalıdır

Anne çocuk için çocukluk dönemi boyunca dikkate alıp, sözünü dinlediği, söyledikleri karşısında ihtiram gösterdiği en önemli şahıs konumundadır Annenin alışkanlıkları, tavır ve davranışları çocuk için bir model haline gelecektir


Çocuk annesinde neyi gözlemlerse; ister bu annenin en göze çarpan alışkınlıkları olsun, ister görgü ve terbiyesi, akrabalık ilişkileri hatta ve hatta parayı harcama şekli bile çocuğun karakteri üzerine etkiyecektir

Bir anne çocuğu için yüz tane öğretmenden daha etkilidir

Annenin duygusal anlamda güçlü ve zayıf olması çocuk için bir örnek teşkil edip, yıllarca onun davranışlarının uygun olup olmadığını bilip bilmemesine rağmen takipçisi olacaktır


Bazı insanlar annelerinin yolunun yanlış olduklarını bildikleri yerlerde bile yaşamlarında onların izlerinden gittiklerini söylerler

Bu çoğunlukla farkında olunmayan bir etki gibidir, bu etkide kişinin farkında olmaksızın hayatında o insanın yolundan gitmesini sağlar

Bu tür annelerin çocukları için ileriye dönük iyi bir örnek olmaları açısından önemli bir sorumlulukları vardır


Bu çok zor ve hatta imkansız bir işmiş gibi gözükebilir

Birçok anne sürekli haşır neşir oldukları aileleri içinde bile istisnasız mükemmele yakın bir şekilde hareket etmenin büyük bir yük olduğunu düşünürler

Fakat bu anneler için iyi bir nefis tezkiytesi imkanını sunmaktadır da

Anne çocuğu için kendi alışkanlıklarını adım adım düzelttikçe, bu gerçek bir inkılaba, kemale doğru ilerlemeye öncülük edecektir

İslam annelerden imkansız olanı gerçekleştirmelerini istemiyor, istediği davranış açısından uygun hareket edebilen, çocukları için örnek bir model olma gönüllülüğüdür


İyi bir anne için birçok nitelik bulunmasına rağmen; bu özelliklerden üzerinde durulup, vurgulanması gerekenlerden sadece bir kaçı seçildi

Bu seçilen özellikler ise; diğerlerini de içine alacak şekilde kapsamlıdırlar

1 Allah’a Karşı Görevinin Bilincinde Olması:

İyi bir anne çocuğunun Allah’ın ona bahşettiği bir emanet olduğunun bilincinde olmalıdır

İmam Zeynel Abidin as Risaletul Hucec ‘de şöyle buyuruyor;


“Sizler size emanet edilenden dolayı sorumlusunuz”



Çocuğu ciddi bir sorumluluk duygusu ile yetiştirip, büyütmesi annenin kendisine verilen emanete riayet etmesidir

Annenin görevini mümkün olay en iyi şekilde yerine getirmesinde, Allah’ın kendisine bahşettiği fiziksel ve duygusal özellikleri yardımcı olacaktır


Takvası ve Allah’a karşı görevinin bilincinde olması, ona çocuğu konusundaki görevinide hatırlatacak iki önemli unsurdur

ve bu iki özellik aracılığıyla çocuğu yetiştirmek konusundaki ağır görev ve bu görevin mükafatı hakkındaki şüpheleri giderilmektedir

Bu özelliklere haiz olmadan yolu kaybetmesi, hayal kırıklığına uğraması ve miskinleşmesi kolay birşekilde gerçekleşecektir


Allah rızası için çocuğunu iyi bir şekilde yetiştirmek gibi yüze bir amacı olan anne, çocuğunu Allah’a yakışır bir kul olacak şekilde yetiştirmeyi deneyecektir

Mükafatını yalnızca yaratıcısından uman anne, yaptıklarının görüldüğünü, kaydedildiğini ve karşılığını alacağını bilmektedir

Ve bu bilinci çocuğunu iyi bir şekilde yetiştirmesi için iyi bir motivasyon aracı olarak kullanacaktır

Bu özelliği ayrıca çocuğa karşı aşırı şiddet kullanmada, ona haksızlık etmede iyi bir caydırıcı rolü görecektir



Takva müminin değer ve kıymeti açısından ayırt edici en önemli etkendir Kuranı Kerim bir çok ayette takvalı olmaya teşvik etmekte ve takvalı olan insanları övmektedir


“Şüphesiz Allah katında sizin en üstün olanınız, takvaca en ileride olanınızdır”

(Hucurat 13)


“ Doğruyu getiren ve doğrulayanlara gelince;

işte onlar muttaki (takva sahibi) olanlardır

Rableri karşısında dileyecekleri her şey onlarındırİşte bu ihsanda bulunanların ödülüdür

(Zümer 33 – 34)



İmam Ali as Buyuruyor ki;

“Güzel ahlakta en yüce derece takvayı elde etmektir”


Takva Allah’ın yasakladığı tüm sınırlara karşı inananın yapmaya imkanı olduğu halde kendisini Allah’ın razı olmadığı şeyden alıkoyan içten gelen engelleyici gücü ve bu güç aracılığıyla kendine hakim olması olarak tanımlanır

Bu dini emirlere teslim olmayı sağlayan kesin bir karar olup, mümine Allah’a karşı görevini sürekli yad etmesini sağlayan bir kuvvettir


Takva sahibi bir anne, müslüman bir anne olmanın getirdiği sorumluluklarında bilincindedir

O Allah’tan gelen mesaja inanıp, çocuğunu O’na layık şekilde yetiştirmek için çaba sarfedecektir

Bir anne olarak karşı karşıya kaldığı problemlerin bir anlamda Allah’ın razılığını elde etmenin bir fırsatı olduğunu bildiği için, karşılaştığı sorunlar kendisini yıkmayacak ve büyük ölçülerde rahatsız etmeyecektir

Çaba, gayret ve yaptıkları bir inanca yönelik odaklandığından, yaptıklarının büyük bir memnuniyet vesilesine sebep olduğunuda bilecektir

Görevi bir yük, sıkıntı veya tatsız bir iş değil, mükemmeli yapma görevidir

2Fedakarlık Gösterip Allah İçin Kendisini Görevine Adayabilmesi:

Bir anne çocuğu için büyük uğraşılar verip, çaba sarf eder

Çocuğunun rahat ve mutlu olabilmesi için zamanından, uykusundan, eğlencelerinden ve birçok şeyden fedakarlık gösterir

İmam Zeynel Abidin as In buyurduğu gibi; çocuk annesiyle ahlaklı bir şekilde konuşmaya başladığı zaman hiçbir şey annenin çocuğu için gösterdiği fedakarlıkla kıyaslanamaz

Bu nedenden dolayıdır ki; buyuruyorlar; annenin fedakarlık ve gayretlerine karşılık mükafatını verip, ona yardım edebilecek olan yalnızca her şeye gücü yeten kadri mutlak Allah’tır


İyi bir anne öncelikle çocuğunun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını karşılayacaktır

Bu özellikle günden güne değişmekte olan günümüzde dikkate alınması gereken en önemli husustur

Kadınların evdeki sorumlulukları günümüzde kendilerini aldatarak toplumda daha önemli olduklarını düşündükleri kariyer yapmaları ve işyerlerindeki uğraşılarından çok daha fazla önemlidir

Evi kadın için sürekli en önemli işi varlığını korumakta ve birçok fedakarlık gerektirmektedir

Aslında bunu fedakarlık olarak bile ele almayıp, gelecekte semeresini alacağı bir yatırım olarak tanıtmak daha doğrudur

3Nezaket (Yumuşak Huylu Olmak):

Yumuşaklık ve güzel ahlak islamın önemle üzerinde durduğu iki önemli özelliktir
Bunların varlığı demek; imanın ve emanda olmanın belirtisidir
Peygamberi Ekrem saa Kuranı Kerimde yakınlarına yumuşak davrandığı için methedilmekte, Allahu Teala hakkında şöyle buyurmaktadır;
“ Allah’tan bir rahmet dolayısı ile onlara yumuşak davrandın
Eğer kaba, katı yürekli olsaydın onlar çevrenden dağılıp giderlerdi”
(Ali İmran 159)

İmam Muhammed Bagır as Buyuruyor ki;
“Kim yumuşak huyluluğa riayet edip, yerine getirirse emanda olmayı ve imanı garantilemiştir”

Kibar olmak herkesten öte özellikle bir anne için gereklidir
Saldırıya maruz kalmaya müsait yapıları olan çocuklar, aşırı şiddete maruz kalarak büyük ölçüde strese sahip olup, psikolojik anlamda yıkıma uğramış olabilirler
Çocuk yanlış bir şey yaptığında anne doğru olanı çocuğuna onu utandırıp, küçük düşürmeden sakin bir şekilde gösterebilmelidir
Yumuşak huyluluk çocuğun beynine ve kalbine cazip gelecek ve çocukla anne arasındaki sevgiyi kuvvetlendirecektir
Çocuk annesiyle konuştuğunda incinmeyeceğini, nezaketle karşılanacağını bildiğinden, annesiyle rahat bir şekilde sohbet edip, ona her şeyini açabilecektir
Ve bu annenin çocuğunu bilmediği, göremediği aile dışı ilişkilerin perde arkasındaki tehlikelerinden korumasını sağlayacaktır
Aile içi ilişkiler dışında çevreyle de iletişim halinde olup, bu diyaloglara göre şekillenen çocuğun gelişiminde bu en önemli unsurdur, onu istenilen konuma getirmek için

4 Mutedil ( Orta halli ) Olmak:

İslamın temel öğretilerinden birisi ölçüyü taşırmayıp, dengeli olabilmektir

İslam hiçbirşeyde aşırılıktan hoşlanmaz ve yanlılarına gerek ibadette olsun,gerek giyimde, yemekte, akrabalık ilişkilerinde ve daha birçok hayatın farklı alanlarında dengeyi korumayı tavsiye eder


Kuranı Kerimde Buyuruluyor ki:

“ Böylece biz sizi insanlara şahid (ve örnek) olmanız için orta (vasat) bir ümmet kıldık, Peygamberde üzerinizde şahid olsun”

(Bakara 143)


İmam Ali as İse bu konuda şöyle buyuruyorlar;

“ En iyi iş dengeli olmaktır”


Bakara suresinin söz konusu ayetinin tefsirinde Allame Tabatabai şöyle buyuruyor;

“ İslamın altın nitelikli öğütlerinden birisi bir müslüman olarak ruhu kadar bedenini de güçlendirmesini dikkate alarak; ılımlı bir yolu tutmaya davet etmesidir

Çünkü insan oğlu sadece ruhdan teşkil olmadığı gibi, sadece bedenden de meydana gelmemiştir

O her ikisinin de bir kombinasyonudur ve bu düzene göre elde tertip edilen yaşam onu feraha ulaştırıp, bu dengeyi koruyup güçlendirecektir”



Tüm davranış biçimlerinde ılımlılık tavsiye edilmiştir

İslam cömertlikten hoşlanır fakat övdüğü cömertlik ne savurganlıktır nede pintilik olarak tasvir edilebilir

Kuranı Kerimde Lokman Hekimin oğluna olan tavsiyeleri de ılımlı olmanın her alanda yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır

“ Yürüyüşünde orta bir yolu tut, sesinden yüksek perdeleri eksilt

Çünkü seslerin en çirkini gerçektende eşek sesidir”

(Lokman 19)



Bir annenin de hem bir müslüman olarak hem de çocuklarına örnek olacağı için her açıdan dengeli olması lazımdır

Çocuğunu sevmesi gerekir ve kuşkusuz sevecektir de

Fakat bu sevgisi çocuğunu şımartacak şekilde üstüne titreme şeklinde bir aşırılıkta da olmamalıdır

Annenin çocuğuna olan sevgisi kendisine yakışır şekilde, çocuğun üzülmesine ve sinirlenmesine sebep bile olsa, çocuk için doğru olanların yapılmasını dengeleyici nitelikte olmalıdır


Bazı ebeveynlerin çocuklarına olan sevgisi çocuğu bile sık boğaz edecek derecede aşırı bir biçimdedir

Çocuklarının istedikleri her şeyi alıp, tüm taleplerine cevap vermekte, onlara istisnasız her halükârda yumuşak ve tatlılıkla davranmaktadırlar

Fakat bu davranış şekli gerçek anlamda bir sevginin göstergesi olmayıp daha ziyade çocuğu şımartmaktan ibarettir


Çocuğun disiplini konusunda da bir orta yol sağlanmalı, çocukların yaptıklarıyla yüzleşmelerini sağlayacak bir istikrar kurulmalıdır

Fakat yapılan işlerde çocukların yaşı, olayın ciddiyeti gibi etkenler göz ardı edilmemelidir

Bir defasında Resullah (saa) Fiziksel cezalandırma şeklinin çocuğun disipline edilmesinde bir yol olmadığını açıklarken, ashaptan birine
“ Onu belli bir süre dışarıda beklet ( ya da odadan dışarı çıkarma) ve verişen zamanı uzatma “

şeklinde buyurmuştur

Verilen cezanın sonucunda çocuk şiddetli bir tarzda zarar görmemeli, bu konuda mutedil olunmalıdır



Çocukların birbirine benzemeyen, farklı tabiatları vardır

Anneler çocuklarının birilerine benzemelerini, başkaları gibi olmalarını beklememelidirler

Çocuğun yeteneklerinin üstündeki beklentiler, çocukta aşağılanma duygusuna neden olacaktır

Aynı zamanda çocuğunda potensiyel bir gücü vardır

Ve annenin de çocuğun var olan gücünü kullanarak, kendisini geliştirmesi için, çocuğundan makul ölçülerde beklentileri olması gerekir


Bir anne ılımlı ve makul olduğunda; çocuğu için daha candan, samimi hale gelecektir

Çocuğu annesiyle konuştuğunda sorunlarını anlayabileceğini bilecektir

Bu anne çocuk ilişkilerinde ve özellikle çocuğun gelişiminde paha biçilmez bir özelliktir

Bunun aksine çocuk annesinin makul olmayan beklentilerini gördüğünde annesinden uzaklaşacak ve ona karşı soğuk olacaktır