Evlenmeyi Düşünen Kişi, Evlenirken Eşini Nasıl Seçmelidir?

Bu mesele iki taraflıdır, yani aynı husus kadın için de söz konusudur Evlenecek kız da, evlenme niyetinde olduğu erkeğe birisini göndererek, aradığı özellikler neyse onu öğrenebilir


Evlenecek tarafların birbirini araştırmasının sünnetteki diğer bir şekli de doğrudan birbirlerini görmeleridir Bunda erkek evleneceği kızın yüz ve beden güzelliğini öğrenir Burada ancak yüzüne, ellerine ve boyuna bakabilir Yüz güzelliğe, eller zerafete ve hayra delalet eder Boy da uzunluk ve kısalığı hakkında kanaat verir Bu meselede Peygamberimizin (asm) bizzat verdiği ruhsat vardır


Ebû Humeyd'in rivayetine göre Peygamber Efendimiz (asm) şöyle buyurmuşlardır:


"Sizden biriniz bir kadınla evlenmek istediğinde ona bakmasında bir sakınca yoktur Ancak evlenme niyetiyle bakması caizdir Bunu baktığı kadın bilmese de hüküm değişmez"2


Hattâ bu hususu Sevgili Peygamberimizin (asm) teşvik ettiğini de görüyoruz Şöyle ki:


Muğîre bin Şûbe bir kadınla evlenmek istiyordu Peygamberimiz (asm), ona, "Git, onu gör Zira görmek, aranızda âhenk olması bakımından daha iyidir"3 buyurdu


Bir başka hadis-i şerifte de Peygamberimizin (asm) nasıl yol gösterdiğini öğreniyoruz:


"Sizden biriniz bir kadınla evlenmek istediği zaman, onunla evlenmesini teşvik edici özelliklerine bakabilirse baksın"4


Bu hadis-i şerifler bakmanın lüzumunu, faydasını ve hikmetlerini anlatıyor Bakma ve görüşme esnasında bazı sınırlamalar da vardır Birincisi görüşme yeri ile alakalıdır Bu meseleye şu hadis-i şerif ışık tutuyor:


"Sizden kim Allah'a ve âhiret gününe inanıyorsa, yanında mahremi olmayan bir kadınla başbaşa kalmasın Zira bunu yaparsa üçüncüleri şeytan olacaktır"5


Bunun için evlenmek düşüncesiyle görüşecek olan tarafların yanında mutlaka üçüncü bir şahıs hazır olmalıdır Aksi halde "halvet" olarak tabir edilen "başbaşa yalnız kalma" söz konusu olur ki, bu caiz değildir Bu görüşmenin içine konuşma, sohbet etme, tarafların birbirlerinden talep ve isteklerini dile getirmeleri de mümkündür Çünkü gerek konuşmadaki tutukluk veya kekemelik, gerekse ses tonu; tarafların düşünce ve kültür seviyeleri daha çok konuşunca açığa çıkar


Bu görüşme ve konuşmalardan bir müddet sonra tarafların birbirleri hakkındaki kanaat ve intibaları belli olur Çok geçmeden kararlarını bildirirler Dinî müsaade bir defalık görüşme için vardır Üç-beş defa görüşme hem ciddiyetten uzaktır, hem de kurulacak ailenin sağlığı açısından bir faydası yoktur


Bu meseleye Şâfiî mezhebinin bakışı aile müessesesinin vakar ve ciddiyetini göstermesi bakımından dikkat çekicidir Evlenmek isteyen kişinin, talip olmadan önce kıza bakması gerekir Bundan kızın ve ailesinin haberinin olmaması lâzımdır Bu şekilde davranmak kızın ve ailesinin şerefi açısından daha münasiptir Eğer kızı beğenirse talip olur, böylece kız da, ailesi de incinmemiş olur Makul ve tecrübeye şayan olan görüş de budur Kızın izni olsun olmasın, bakmanın caiz olduğunu gösteren hadis-i şerifler de bu görüşü teyid etmektedir6


Nikâha kadar bundan sonraki görüşmelerde, herhangi yabancı bir kadına bakmada olduğu gibi, şehevî bir duygu taşımamak kaydıyla bakmakta bir mahzurun olmadığı açıktır


Kaynaklar:


1 Hâkim, el-Müstedrek, 2: 166

2 Neylü'l-Evtâr, 6: 110

3 Neseî, Nikâh: 17

4 Hâkim, el-Müstedrek, 2: 165

5 Buharî, Nikâh: 111

6 İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, 9: 24