Prof. Dr. Sinsi
|
Ağız Kokusu Nedir, Neden Olur, Neler Yapılır?
Ağız Kokusu Nedir?
Birden fazla kişi, günün her hangi bir saatinde, yakın temasa gerek olmadan, ayni bireyin ağızında çirkin koku tespit ediyorsa ve bu durum en az bir kaç ay boyunca kesintili veya kesintisiz olarak devam ediyorsa, bireyin kendisi bu çirkin kokuyu duymuyor olsa bile bu klinik tabloya ağız kokusu ismi verilir
Kaç Çeşit Ağız Kokusu Vardır?
Sadece sabahları uyanıldığında duyulan koku normaldir Her bireyde mutlaka az veya çok miktarda bulunur Tedavi edilmez Tedavi edilse bile tekrar ortaya çıkacaktır
1tip ağız kokusu
Dil yüzeyi girintili ve çıkıntılıdır Kriptaların derin çukurlarına yerleşen bakteriler, salyadan ve besinlerden gelen proteinleri uçucu kükürtlü bileşiklere parçalar Ağız kokusunun sebebi uçucu kükürtlü bileşiklerdir Ağız kokusuna sebep olan düzinelerce VSB gazı vardır En sık rastlananları burada anlatılmıştır Emin olunuz bunlardan hiç birisini koklamak istemezsiniz
2 tip ağız kokusu
Bu grup ağız kokusu da büyük ölçüde dil sırtından gelir fakat bakteri kaynağı ağızın içinde değildir Sinüsler, bademcikler, boğaz veya komşu dokulardır Bilhassa çocuklarda Tip 1 ile birlikte görülür
Toplumda hayret edilecek kadar fazla sayıda isanda ağız kokusu sebebidir
3tip ağız kokusu: Sindirim kokusu
Sindirim enzim veya organları besinleri gereği şekilde sindiremediği zaman besinler bakterilerin çürütmesine terk edilmiş demektir Sindirim kanalında açığa çıkan gazlar bireyin isteği ve bilgisi dışında ağıza yükselir Bireyin geğirmesine gerek yoktur Burada oluşan gazlar, otururken 068 ml/dak, yatarken 012 ml/dak hızında ağıza yükselir Birey bunu bilmez
Bu tip ağız kokusunda mide ile yemek borusu arasındaki gastroözefajial kapak gevşemişse daha fazla çirkin kokulu gaz ağıza dolacaktır
Bilhassa ilerleyen yaş ile orantılı olarak bu tip ağız kokularının görülmesi artar
4 tip ağız kokusu
Akciğerden gelir Ağız kokusu değildir NEFES KOKUSUdur İki şekilde meydana gelir Birincisi: akciğer parankiminde veya alt solunum yolunda bir infeksiyon (pnömoni, plörit, adenit, bronşit vs) bulunuyor ise buradan açığa çıkan çirkin kokulu gazlar doğrudan ekspirasyon havasına karışır
İkinci yolu ise, kimyası değişen kan gazlarının ekspirasyon havasında aromatik bileşiklere dönüşmesidir Bunun en canlı örneği şeker veya gut hastalarında, diyaliz hastalarında, narkozdan çıktıktan hemen sonra, gebelikte görülen ağız kokusudur
Bu Tip nefes kokusu hastaları ağız kokusu tedavisine asla cevap vermez, ağız içinde ne yapılırsa yapılsın hiç bir iyileşme göstermez Çünkü ne koku kaynağı ağızdadır, ne ne sebebi ağızdadır
5 tip ağız kokusu
Ağzının koktuğunu zannederler Aslında ağızda ölçülebilir hiç bir patolojik koku bulunmaz
"Benden uzak durduklarına göre galiba benim ağızım kokuyor" düşüncesi hakimdir Bunlar genellikle duygulu, narin, disiplinli ve içe dönük kişilik taşırlar Şaşırtmacalı sorular ile teşhis edilirler Çok zor teşhis ve tedavi edilirler Psikiyatrist iş birliği ile tedavi edilmelidir Bu hastalara asla "ağızınız kokmuyor" demeyiniz
Bir Ağız Neden Kokar
- Ağız kuruluğu varsa 1 tip ağız kokusu bulunur (Gece ağız açık yatmak, salya eksikliği, radyoterapi sonrası ve alkol alanlar vesaire)
- Ağız içerisinde bakteriler için yataklık edecek her hangi bir mikrop kaynağı varsa, 1 tip koku bulunur
Bu mikrop kaynakları sıklık sırasına göre şunlar olabilir:
Köprü gövdesinin altı
Gingivitis
Çürük kavitesiYirmiyaş dişi kapşonu Ağızdaki bütün retantif yüzeyler ve temizlenmeyen protezler- Farenjit, tonsillit, sinüzit geçirmekte olan bireylerde 2 tip ağız kokusu bulunabilir Birey bu hastalığın farkında olmayabilir
- Postnazal akıntısı bulunan allerjik bireylerde 2 ağız kokusu bulunur Birey akıntının farkında olmayabilir
- Gastroözefagiyal şfinkter dilatasyonlarında, reflu ve gastrit hastalarında 3 tip ağız kokusu bulunur
- Sindirim enzim yetersizliklerinde 3tip ağız kokusu bulunur Birey basit (mide yanması, hazımsızlık, gaz) şikayetler ile hastalığa alışmış olabilir
- Kabızlık 3tip ağız kokusu sebebidir Sayısız hasta kabızlığı giderlince ağız kokusundan kurtulmaktadır
- Başta peynir olmak üzere her gün aşırı miktarda yenilen süt ve süt ürünleri 3 tip ağız kokusu sebebidir Herşeyden az yiyiniz, hiç bir şeyi hep yemeyiniz
- Asidoz, alkaloz sebebi olabilecek, kan gazlarını ve kan biyokimyasını değiştirebilecek bütün metabolik hastalıklarda (şeker, gut, nefropatiler dahil) 4 tip ağız kokusu bulunur
- Sürekli olarak ayni besin maddesini her gün yiyenlerde 3tip ağız kokusu bulunabilir Böyle hastalar ancak anamnez ile belirlenebilir
- Hamilelerde 4 tip ağız kokusu bulunur
- Sürekli ilaç kullananlarda 4 ağız kokusu bulunabilir Kas geliştiriciler, amino asit hapları, kıkırdak, eklem kuvvetlendiriciler, doğum kontrol hapı, tansiyon düşürücüler vesaire
- Oruçlu olan bireylerde 4 ağız kokusu bulunur Hem sindirim kanalındaki peristaltizmin durmasına bağlı artan bakteri faaliyetleri ve hem de enerji depolarının açılarak karbonhidrat yılkımının başlaması ile ortaya çıkan nefeste aseton 4 tip ağız kokusunu başlatır
- Akciğer infeksiyonlarında 4 tip ağız kokusu bulunur Tüberküloz, bronşit, zatüree, pnömoni, bronkopnömoni, obstrüktif akciğer hastalıkları, akciğer parankim doku hastalıkları ve allerjik kökenli akciğer hastalıkları 4 tip ağız kokusu sebebidir
Ağız Kokusu Nasıl Tedavi Edilir ?
- Ağız hijyeni artırılır
- Ağızda bakteri tutunabilecek her pürüzlü yüzey giderilir Ağız içerisindeki bütün yüzeyler bakterileri tutamaz olmalıdır, cilalı olmalıdır En sık rastlanan problem köprü gövdesidir
- Dil fırçası eğitimi alınır Kanatmadan incitmeden her gün dil fırçalanmalıdır
- Alkol kullanma engellenir veya ağız kokusu tedavisinden vazgeçilir (!) Çünkü alkol tek başına ağız kokusu sebebidir
- Varsa köprüler söktürülür Sayısız ağız kokusu vakası sadace ağızdaki köprüler sökülünce kaybolmaktadır
- Her gece uyumadan önce ve her sabah kahvaltıdan sonra dişler fırçalanmalıdır
Diş fırçası:
1- Seyrek kıllı
2- Orta sert
3- Küçük olmalıdır- Ağız kokusu hastaları çinko içeren diş macunu kullanmalıdır Piyasamızda 5 tane çinkolu macun vardır
- Dil fırçalandıktan sonra 1 haftadan uzun olmamak şartı ile antiseptik gargara kullanılabilir
- Her diş fırçalamadan sonra dil fırçalanmalıdır Diş fırçası dilin arka kısmından öne doğru bastırmadan süpürmek sureti ile yapılmalıdır
- Antiseptik gargara alkolsüz olmalıdır
- Antiseptik gargara antiinflamatuvarsız olmalıdır
- Eczanelerimizde bu özelliklere uygun olan sadece 1 (bir) tane gargara vardır Diğer gargaralar ağız kokusu tedavisine uygun görünmemektedir
- Antiseptik gargara yerine tuzlu su gargarası kullanılabilir Tuzlu su gargarasını hipertansiyon ve böbrek hastaları kullanmamalıdır
- 1-8 hafta boyunca çinkolu sakız çiğnenilebilinir Piyasamızda 1 tane çinkolu sakız vardır
- Yukarıdaki tedavi 1 tip vakalarını tamamen iyileştirir 2 vakalarında ise kısmi iyileşme olur
- Diğer ağız kokusu vakaları, yukarıdaki tedavi ile düzelmez
Ağız Kokusunun En Sık Rastlanan Sebepleri
1 Köprü gövdelerinin kapalı olması
2 Diş eti iltihabı
3 Sindirim kanalı kokuları
4 Üst solunum yolu infeksiyonu
5 Kimyası değişen kan gazları, ekspirasyon havasına karışan aromatik gazlar
Bunları Biliyor muydunuz?
- Sakız (çinkosuz ise) ağız kokusunu artırır
- Piyasamızda bir tane çinkolu sakız vardır
- Alkollü gargaralar ağız kokusunu artırır
- Piyasamızda bir tane alkolsüz gargara vardır
- Periodontitis genellikle ağız kokusu sebebi değildir
- Nefes kokusu ağız kokusu değildir Ağızdan tedavi edilmez
- Dişsizlik ağız kokusu yapmaz,ağız kokusunu engeller
- Kahve ağız kokusunu azaltır
- Sigara zararlıdır terk edilmelidir fakat ağız kokusu yaptığına dair bir delil yoktur
Bunları da Bilmekte Yarar Var
- Dünyadaki her 4 kişiden 3 tanesi ağız kokusundan şikayetçidir
- Diş fırçalamanın ağız kokusu engelleyici etkisi en çok % 33 tür
- Dil fırçalamanın etkisi %42 dir
- Periodontitis değil gingivitis daha fazla ağız kokusu sebebidir
- Diş hekimi tarafından uygulanan diş taşı ve plak temizlemenin ağız kokusu üzerine engelleyici etkisi %26-36 arasındadır
- Tuzlu su, yeşil çay, her türlü çerez (ceviz, fıstık vs) ağız kokusunu engeller
- Yumurta, peynir ve sistein içeren besinler ağız kokusunu artırır
- Alkol ağız kokusunu artırır
- İçinde bazik madde veya alkol bulunan diş macunu, sakız, gargara ağız kokusunu artırır
- Ülkemizde ağız kokusu sebebiyle bir boşanma davası vardır
Dr Murat aydın-Diş hekimi
|