Ekosistem

Ekosistem

Ekosistem, bir alandaki canlı organizmalar ve cansız varlıkların hepsinin birden oluşturduğu sistem
Organizmalarla cansız çevre elementleri birbiriyle sıkı sıkıya bağlıdır Karşılıklı olarak madde alışverişi yapacak biçimde birbirlerine etki yapan organizmalarla, cansız maddelerin bulunduğu herhangi bir doğa parçası bir ekosistemdir
Ekosistem yaklaşımı, bireysel organizmalar ya da topluluklardan çok tüm alanın işlevlerinin nasıl olduğuyla ilgilenir Bir alandaki organizmalar ve cansız çevreleriyle olan ilişkilerine bakar Bir ekosistem, temel olarak abiyotik maddeler, üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardan oluşur Ekosistemlerde yaşam, enerji akışı ve besin döngüleriyle sürer Açık bir sistem olan ekosistemde, enerji ve besin giriş-çıkışı süreklidir (Sistem Teorileri ve Sibernetik düşüncesi de ekosistemden doğar)

Bir ekosistemin dört temel bileşeni vardır Üreticiler ototroflar, tüketiciler (hetotroflar), ayrıştırıcılar (saprofitler) ve doğal çevre İlk üç bileşen, dördüncü bileşenin oluşturduğu cansız doğa içinde varlıklarını sürdüren canlı yaşamı kapsar Cansız doğal çevre ile bu çevre içinde yaşamlarını sürdüren canlılar arasındaki ilişkileri ve etkileşimleri inceleyen bilim dalına ekoloji adı verilir

• 1 Ekosistemde enerji çevrimi
• 2 Ekosistemde madde çevrimi
  • 21 Karbon çevrimi
  • 22 Azot çevrimi

Ekosistemde Enerji Çevrimi
Ekosistemde enerji çevrimi, ototrof organizmaların katabolizma faaliyetleriyle başlar Fotosentetik organizmalar, güneş enerjisini sentezledikleri organik bileşiklerin bağlarında depolarken, kemosentetik organizmalarda enerji kaynağı bazı inorganik bileşiklerin oksitlenmesinden sağlanır Heterotrof organizmalar ise diğer organizmaların bünyesindeki enerjiyi kullanırlar

Ekosistemde Madde Çevrimi
Canlı varlıkların enerji sağlamakta kullandıkları, aynı zamanda fiziksel yapılarını oluşturan su, azot, karbondioksit gibi maddelerin yok olmaksızın gerek kimyasal gerekse de fiziksel yapılarındaki değişmelere bağlı olarak ototrof-saprofit ve hetetrof canlıların fiziksel yapıları arasındaki dolaşımıdır
- Karbon Çevrimi
Karbon çevriminde başlangıç noktası atmosferdeki karbondioksit olarak alınabilir Fototrof ve kemotrof canlılar tarafından atmosferden alınan karbondioksit, organik bileşikler haline getirilir Karbon içeren bu bileşikler, bu canlıların heterotroflar tarafından sindirilmesiyle onların bünyesine geçer Hem ototrofların hem de heterotrofların karbonlu bileşikleri anabolizma olayında kullanmasıyla karbondioksit atmosfere geri verilmiş olur Bu canlıların artıkları ve ölmüş bireylerinin oluşturduğu fosil yakıtların yanmasıyla da karbondioksit atmosfere geri dönecektir Yine artıklar ve ölmüş bireylerin, saprofitler tarafından çürümeye uğratılmasıyla da karbondioksit atmosfere dönecektir Ancak bu yollarla atmosfere geri verilen karbondioksitin ancak belirli bir bölümü canlılar tarafından kullanılır, önemli bir bölümü ise okyanuslarda tutulur
- Azot Çevrimi
Organik bileşiklerde dolayısıyla organizların bünyesinde, karbondan sonraki en önemli element olan azor, gezegenimizde bol bulunan bir elementtir Atmosfer'de azot oranının yüksek olmasına karşın canlıların büyük bir bölümü bu azotu kullanamazlar Atmosferdeki azot, iki azottan oluşan azot molekülü halindedir Bu haliyle molekül öylesine kararlıdır ki kolay kolay bileşik oluşturamaz Azotun canlılar tarafından kullanılabilmesi için “bağlı” olması yani azot molekülündeki atomların ayrılması ve yeniden birleşmemeleri için oksijen gibi bazı atomlarla bileşik oluşturmaları gerekir
Organizmaların çoğunluğu, dokularında yapı malzemesi olarak kullanacakları azotu, azotlu bileşikler halinde almak durumundadırlar Azot bileşikleri, Potasyum Nitrat ve Sodyum Nitrat gibi minerallerde, amonyak ve diğer amonyum tuzları halinde atmosferde, amonyum, nitrit ve nitrat iyonları halinde deniz suyunda bulunur
Atmosferdeki serbest azotun, öncelikle bitkilerin kullanabileceği azot bileşiklerine dönüşmesi büyük ölçüde bazı organizmalar tarafından sağlanır Toprak bakterileri, bazı alg türleri atmosferdeki serbes azotu bağlayarak bitkilerin kullanabileceği bileşikler haline getirmektedirler
Atmosferdeki serbest azotun, öncelikle bitkilerin kullanabileceği azot bileşiklerine dönüşmesinin diğer şekilleri ise,

• atmosferdeki elektriksel olaylar,
• ölü organizmaların saprofitler tarafından ayrıştılması,

yoluyla olmaktadır

Ekosisteme belli bir alanda yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim içinde bulunan canlılar ve bunların cansız öğelerinden oluşan doğal yapılara denir Ekosistem Zikir

canlı ve Canlı, Ccanı olan, diri, yaşayan: ortak özelliklere sahip maddelere verilen isimdir Bunlar "yaşam" denilen ve nasıl oluştuğu hala çözülemeyen gizin temel öğesidir

cansız iki öğeden oluşur Canlı öğeler üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardır Cansız öğeler ise inorganik ve organik maddeler ile fiziksel koşullardır

Ekoloji canlı varlıkların birbirleriyle ve bulundukları ortamla ilişkilerini inceler

Ekolojik denge ise doğada canlıların kendi aralarındaki ve fiziksel çevreleriyle ilişkilerini sağlıklı gelişmesine imkan tanımasıdır

Ekosistemdeki her canlı türü çevre koşullarından etkilenir ve kendi yaşam faaliyetleriyle bulunduğu habitatın koşullarını etkiler, değişikliğe uğratır Öte yandan Biyosferdeki çeşitli ekosistemlere sürekli olarak zehirli maddeler katılmaktadır Bunların bir kısmı doğadan kaynaklanır Örneğin bir volkanın faaliyeti sırasında çıkan kükürt gazları çevreye yayılarak bitkilerin gelişmesini engeller Denizlerde doğal olarak bulunan cıva deniz canlılarında birikerek insan sağlığını besin yoluyla tehdit eder Orman içinde akan bir dereye dökülen yaprak gibi organik maddeler bu habitatta büyük ölçüde oksijen noksanlığına neden olabilir Bununla birlikte kirlenme denilince insan müdahalesi sonunda oluşan çevre bozulması anlaşılmaktadır Böylece ekosistemde canlıların yaşamını ciddi ölçüde etkileyen değişiklikler olmaktadır İnsan da canlı bir varlık olarak bulunduğu ekosistemin bir parçası olduğu için kendinin neden olduğu değişiklikler başka canlılara olduğu gibi eninde sonunda kendisini de etkilemektedir Bu değişiklikler bazen insanın o çevrede barınmasını olanaksızlaştıracak boyutlara ulaşır

Besin faktörü

Tarımdaki gelişmeler ile insan daha güvenli besin bulmaya başlamış ve nüfus da buna orantılı olarak artmıştır Tarıma sulamanın girişi hayvan gücünün kullanılışı kalıtım ve biyokimyadaki gelişmelerle uygun çeşit ve gübreleme tekniğinin uygulanması tarımsal zararlılar ve vektörlerle karşılıklı etkileşim insan bu tehlikeli yarışı bir noktada ağırlaştırmaya zorlanmıştır

Her şeyden önce ekonomik bakımdan az gelişmiş ülkelerde açlık ve yetersiz beslenmenin insan yaşamını tehlikeye sokacak boyutlara ulaştığını anımsamak gerekir Öte yandan ürün miktarını arttırmak için uygulanan böcek, mantar ve ot öldürücü ilaçların yaygın ve bilinçsiz olarak kullanılması ekosistemdeki trofik basamakların üst sıralarında bulunan etçil hayvanlarla, insanlarda birikim sorununu doğurmuştur

Endüstriyel ve evsel atıklar kimyasal gübrenin bilinçsiz kullanımı çevre kirlenmesinin boyutlarını arttırmış olayı küresel açıdan değerlendirmeyi zorunlu hale getirmiştir

Açlık ve yetersiz beslenme



Yeryüzünde yaşayan insanların 1/3 yeterli miktarda besin maddesi bulduğu halde 2/3 kadarı yetersiz beslenme ve açlıkla karşı karşıyadır Amerika, Batı – Kuzey ve Doğu Avrupa da Japonya birinci kategoriye girerken Çevre Kirlenmesi Alm Umweltverschmutzung (f), Fr Pollution environmentale (f), İng Environmental pollution Canlı ve cansız varlıklar üzerinde zararlı tesirler bırakacak şekilde çevre şartlarında (fiziki, kimyevi ve biyolojik) meydana gelen değişikliklerin genel adı

Çevre kirlenmesi, unsurlarının bir kısmı açısından dünya kurulduğundan bu tarafa mevcuttur Ancak tabiatın yaratılışındaki var olan denge sebebiyle çevre kendi kendisini temizlemektedi

Asya, Dünyanın en büyük kıtası Doğuda Pasifik Okyanusu, kuzeyde Kuzey Buz Denizi, güneyde Hint Okyanusu, batıda Avrupa kıtası ile çevrilidir Avrupa kıtası ile olan sınırı kesin tespit edilmiş değildir Eskiden Don Nehri, Asya ile Avrupa arasında sınır olarak kabul edilirdi Daha sonra Ural Dağları sınır olarak kabul edilmeye başlandı

Güney Amerika ve Amerika'nın güney yarısını oluşturan kıta Pasifik Okyanusu'nun doğusunda, Atlantik Okyanusu'nun batısında, Kuzey Amerika'nın güneyinde ve Antarktika'nın kuzeyinde bulunur

Afrika’nın geri kalmış ülkeleri yetersiz beslenme ve açlık tehlikesiyle karşı karşıyadır

Zaman zaman hava koşullarında görülen anormal bir durum binlerce insanın açlıktan ölümüne neden olmaktadır

1963 yılında Birleşmiş Milletler üçüncü Dünya Sörveyi’nin tahminine göre fakir ülkelerde yaşayanların %20 si yetersiz beslenmekte %60 ise kötü beslenmektedir

Birikim



DDT, Suda güçlükle yenilmekle beraber yağda kolaylıkla erir Bu nedenle alglerin yağ dokusu içinde milyonda birkaç oranda birikir Algleri besin olarak alan canlılarda birim oranı daha yüksektir Biyositlerin besin zinciri içinde artarak birikmelerini biyolojik yükseltgenme denir DDT, su ortamında çok düşük, buna karşılık dip çamuru içinde fazla olmasına karşın, besin zinciriyle etkinliğini giderek yükselir Örneğin Visconsin’de Green Bay körfezinin dip çamuru içinde 0014 ppm DDT vardır Buna karşın küçük Crustaceae’lerdeki miktarı 041 ppm, Balıklarda 3-6 ppm ve besin zincirinin tepesinde bulunan martılarda 99 ppm dir Bu miktar martıların çoğalma faaliyetini engelleyecek düzeydedir

Biyolojik yükseltgenme yalnız akuatik ortama özgü bir olay değildir Benzer bir durum Karaağaç mantar hastalığıyla savaşılırken ortaya çıkmıştır Mantar Karaağacın su ileten borularına hücum ederek akışı engeller ve ölümüne engel olur Hastalık iki kabuk böceği (Coleoptera) aracılığıyla yayılmaktadır Böceklerle savaş DDT ile yapılmıştır DDT bir yandan böcekleri öldürüp hastalığın yayılmasını önlerken diğer yandan kuşların özellikle ardıç kuşlarının ölümüne neden olmuştur Michigan Üniversitesi Kampüsünde, 4 yıl içinde Turdus Populasyonu 370 kuştan 4 kuşa düşmüş ve bunların genç kuşağının yuva yapmadığı görülmüştür New Hempshire’ın Hannover kasabasında düzenli olarak DDT uygulaması yapılmış, bu kasabadaki Turdus populasyonu ilaçlama yapılmayan kasabaların çok altına düşmüştür Sözü edilen yerlerdeki ölü kuşların vücudunda 30 ppm ve daha üzerinde DDT bulunmuştur Ankara Söğütözü’ nde 1978 yılı Mayıs ayında bir söğüt zararlısı olan Hiponomot tırtılına karşı yapılan ilaçlı savaşın Sığırcık yavrularında ölüme ve embriyoda anormalliklere neden olduğu saptanmıştır

Verilen örnekte insektisin gerekenin üzerindeki dozlarda uygulanması gibi bir izlenim doğabilir Gerçekte, ağaçlar ilaçlandıkça bir kısmı zamanla süzülerek toprağa geçer ve toprak solucanlarında birikir İlaçlamanın yapıldığı yerlerdeki toprakta 5-10 ppm DDT bulunmuştur İlkbaharda karaağaçların ilaçlama döneminde bu solucanlarla beslenen Turdus’lar besin zinciri yoluyla öldürücü dozda DDT almıştır
Yırtıcı kuşların çeşitli türleri, birçok ülkelerde bu denli yüksek dozları besin zinciri yoluyla aldığı için ya ortadan kalkmış ya da kalkma tehlikesiyle karşı karşıya bulunmaktadır

Pestisitlerin İnsan Dokusunda Birikimi



Birikimle ilgili çalışmalar, populasyonun aldığı çeşitli besin maddeleri ve gönüllülerden elde edilen materyaller ile doku kültürü çalışmalarına dayandırılmıştır

Vücuda giren madde miktarı ile farklı dokularda biriken miktar ve vücutta metabolizma edilerek uzaklaştırılan miktar bir dinamik denge halindedir Birikim için en uygun kaynak yağ dokusunu içeren nötr yağdır

Pestisit kalıntısının yoğunluğu, kişinin kimyasal böcek öldürücülerle karşı karşıya kalıp aldığı miktarla orantılıdır Vücuda bunların en iyi girme biçimi, besinlerle olmaktır Duggan’ın verdiği bilgilere göre 1965-68 yılları arasında ortalama günlük DDT alımı, 70 kg ağırlığındaki bir insan için 0,0004 mg/kg/gündür Buna göre besinle alınan toplam günlük Dieldrin miktarı 0,005 mg olup, yağ doku içinde depolanma düzeyi 0,20-0,25 ppm’dir DDT için %0,5 , Lindane için %0,4 tür Organoklorlu ilaçlardan bir kısmının bazı ülkelerde uygulanmasının yasaklanmasına karşın gelişmemiş ülkelerde kullanımı sürmektedir Afrika, Avrupa'nın güneyinde, Atlantik Okyanusu'nun doğusunda, Hint Okyanusu'nun batısında ve Antarktika'nın kuzeyinde bulunan kıta Eski dünya karalarından birisi olan Afrika, 30 218 000 km² yüz ölçümü ile kıtalar arasında Asya ve Amerika'nın ardından üçüncü sırada gelir Afrika adı, Kartaca'ya ilk defa ayak basan Romalılarca "Afri" veya "Africani" denilen oymakların adından esinlenerek verilmiştir Afrika adı bu ülkeye Pön savaşları sırasında verilmiştir

Bitki çeşidi ve çeşitli bölgelerde uygulamalardaki değişkenlikler göz önüne alınacak olursa, birikimin yeryüzündeki insan topluluklarında oldukça değişiklik göstereceği muhakkaktır Besinin büyük kısmını Bitki, fotosentezle beslenme, embriyon dokularının bireyin bütün yaşamı boyunca etkinliğini sürdürdüğü sınırsız büyüme özelliği, hücre çeperlerinin selülozlu ve görece sert oluşu, yer değiştirmeyi sağlayacak organların yokluğu nedeniyle yaşamını bulunduğu yere bağlı olarak sürdürme, duyu ve sinir sistemlerinin bulunmayışı gibi temel özelliklerle tanımlanan yaşam biçimi

et, Et Alm Fleisch (n), Fr Viande, İng Meat flesh Kasaplık hayvanlar, kuşlar, kümes hayvanları, balıklar ve av hayvanlarının yenebilen kısımları Fakat et denilince yenebilen hayvanların kas kısımları, yani daha ziyade kas eti anlaşılır Bu hayvanların baş, beyin, dil, böbrek, akciğer ve karaciğer, barsak ve işkembe gibi kısımlarına “sakatatlar” adı verilir Ülkemizde başta koyun ve sığır etleri olmak üzere, kuzu, manda, keçi, oğlak etleri, balık etleri

balık, Balık Alm Fisch (m), Fr Poisson, İng Fish Solungaçları ile solunum yapan, vücud ısıları çevreye bağlı olarak değişen, soğuk kanlı, yürekleri çift gözlü, çoğunun vücudu pullu, genellikle yumurta ile üreyen, suda yaşayan omurgalı hayvanların genel adı Bir kulakcık ve karıncıktan meydana gelen yüreklerinde daima kirli kan bulunur Yürekten çıkan kirli kan solungaçlarda temizlendiğinden, vücutta temiz kan dolaşır Ağızdan alınan su, solungaçlardan dış

kümes hayvanları teşkil eden toplumlarda birikim, besin zinciri yoluyla (biyolojik aktiflik), daha yüksektir Ayrıca böceklerle savaşmak için bu maddelerin kullanıldığı evlerde yaşayanlarda, kullanılmayanlara göre birikim daha çoktur

İnsan dokuları içindeki organokloridlerin dinamik bir denge halinde olduğu belirtilmiştir

Bundan başka insektisitler arasındaki karşılıklı etkileşim ya bir insektisin alınan miktarının artmasına ya da metabolizma hızını yavaşlatarak dokularda fazla miktarda birikmesine neden olur Preparatlara katılan çözücüler ve başka katkı maddeleri bu etkileşimi arttırır Ayrıca evde kullanılan deterjanlar da sindirim kanalına girmiş bulunan insektisitin emilme oranını arttırmaktadır Son zamanlarda yapılan araştırmalar, yüksek DDT dozu alan farelerde kanser, özellikle karaciğer kanseri oluştuğunu göstermiştir Bu aynı etkileri insanlarda da yapabileceğine işarettir 10 ppm kadar DDT bazı karaciğer enzimlerinin anormal derecede yüksek bir düzeyde oluşmasını teşvik eder

Kirleticiler ve Kirlenme

Toprak ve Kirlenmesi

irleticilerin toprak üzerindeki etkilerini değerlendirmede bazı güçlükler vardırToprak sadece ana kayacın parçalanmasından oluşan bir cansız madde değildir Toprak başlı başına bir ekosistemdir Bir gr Orman toprağında bir milyondan fazla bakteri, 100 000 maya hücresi, 50000 fungus misel parçası bulunur Bir gr verimli tarla toprağında ise 25 milyar bakteri, 400000 fungi, 50000 alg ve 30000 protoza yaşar

Doğal koşullar altında, topraktaki bitkisel ve hayvansal kökenli canlılar toprağın verimliliği için şarttır Belki bazı insanlar toprak solucanının toprak içindeki faaliyetleriyle toprağı alt üst ederek, toprağın mevsimlik derecesi üzerine etkili olduğunu bilebilir Fakat bir çok kişi, toprak ile toprakta yaşayan canlıların, çeşitli bitkilerin yetişmesine olanak veren ilişkilerden habersizdir Toprak mikroorganizmalari azot, fosfor ve kükürdü bitkilerin yararlanabileceği hale getirmekle yükümlüdürler Toprak hava ve su gibi, canlıların yaşaması için vazgeçilmez unsurlardan bir diğeri de topraktır Toprak, bitki örtüsünün beslendiği kaynakların ana deposudur

Fungi köklerden karbonhidratları ve başka temel maddeleri alır, bitki de ancak kök-fungi sistemi aracılığıyla topraktan kendi başına alamayacağı mineralleri sağlar Bu gibi mikro-rizal ilişkiler yeni yeni anlaşılmaya başlanmıştır bir yerde kök fungisi ortadan kalkmaya-toprak kirlenmesi ya da başka nedenlerle başlamışsa mevcut bitki toplumlarında köklü değişikliklerinin olması kaçınılmaz hale gelmiş demektir

Toprak verimliliği geniş ölçüde toprak canlıların faaliyetine bağlı olduğu için, çevre biyolojisiyle ilgili elemanlar ağır zehirleyici maddelerin toprağa karışmasının engellenmesi-
ni salık verirler

Çeşitli çalışmalardan sağlanan veriler, böcek öldürücü ilaçların toprağın verimliliğinde düşme meydana getirdiğini göstermektedir Verimlilikte gerileme, normal toprak işlemesinin yapılmaması nedeniyle çok daha belirgindir Bu koşullar altında solucan, toprak akarı ve böcek populasyonlarında önemli değişmeler olur, bu da toprak mantarlarının besin kaynaklarının azalmasına ve nihayet mantarların yoğunluğunda bir azalmaya neden olur Uzun vadeli etkilerin ne olacağı hakkında veriler olmamakla birlikte, insan için çok önemli olumsuz sonuçlar getireceği şimdiden bellidir

Su Kirlenmesi

Bir kommünitedeki canlılar , çevreye bazı maddeler verir Bu maddeler bazen ekosistemin işleyişini tersine çevirebilir Bir orman toplumu içinden akan dere, döküntüler nedeniyle organik maddeyle olağanüstü dolduğu için oksijene fakirleşir ve başka canlıların yaşamasına olanak vermezBu yolla kirlenmenin etkisi insan faaliyeti sonucunda meydana gelen atık suların kirletici etkileri ile aynıdır Cıva,doğal olarak deniz ekosisteminde bulunabilir ve balıklarda birikebilirBununla birlikte çevre kirlenmesi dediğimiz zaman çevreye,insan faaliyetinin sonucu olarak katılan toksik maddelerin katılmasını kastederiz

Su benzersiz bipolar özelliği nedeniyle çok sayıda maddeyi eritirErimeyen maddelerde su içinde dağılırİnsan topluluklarının küçük olduğu dönemlerde küçük köylerden sulara karışan atık maddeler,3-5 km içinde seyrelip ve nihayet doğal yollardan parçalandığı için akarsu bir ötedeki köyde kullanılabilir hale geliyordu Aradan zaman geçtikçe köyler kasabalar da şehirlerde dönüştüBu kez akarsu bir şehirden ötekine geçtikçe daha da kirlenmektedir Evsel ve endüstriyel atıkların yeryüzündeki çukur alanlara taşınması ve bu nedenle akarsu,göl ve deniz kirlenmesi kaçınılmazdır


Tuzlu Kirleticiler

Maden ocaklarında çeşitli sızıntılar tatlı sulara karışırbazı organizmalar bir dereceye kadar tuz yoğunluğuna dayanabilir Tuz kirlenmesi,kış aylarında yolların buzlu bölgelerinde tuzun kullanıldığı yerlerde meydana gelir Tuzlu sızıntılar,toprağın ozmotik dengesini değiştirir ve bitkilerin çoğu kurağa duyarlı olur Diğer yandan, bu tuzların karayollarından yol kıyısındaki kanallar aracılığıyla doğal su kaynaklarına karışması halinde akuatik yaşam etkilenir Tuzun kullanılması bazı yerler için kaçınılmaz olabilir Fakat bilgisiz kullanma ve denetimsizlik durumu daha da kötüleştirir

Kalsiyum ve magnezyumun; klorür, sülfat ve bi karbonatları nehir suyunda az yoğunlukta bulunsa bile çok zararlıdır Çünkü suya sertlik verir, endüstride kullanılması uygun değildir

Organik atıklar

Akarsularda en çok kirleticiler, organik kökenli olanlarıdır Bazı durumlarda, küçük bir dereye fazla miktarda yaprak döküntüsü karıştığı zaman yüksek düzeyde BOD oluşur (biyolojik oksijen ihtiyacı) Bu koşulda balıkların tümü ölür Bununla beraber organik kirleticilerin çoğu insanın çevresini kötü kullanmasından ileri gelir Her şeyden önce organik kirletilme, insan ve hayvanların metabolizma artıklarının suya karışmasından ileri gelir Ayrıca bazı besinsel maddelerin fabrikasyonu sırasında kan, süt kalıntıları,yağ artıkları, meyve suyu döküntüleri, meyvelerin sebzelerin yıkanması sonucunda ortaya çıkan kirli su, suya karışabilir

Mantar, klorofil taşımayan organizma Sınıflandırmada bitkiler alemi içinde ele alınmaları bilim adamları arasında uzun yıllar tartışma konusu olmuştur Başka bitkilerin üzerinde parazit olarak, ölü bitkilerin üzerinde çürükçül (saprofit) veya başka canlılar ile simbiyotik bir yaşam sürdürürler Mantarların üremesi sporlar yoluyla gerçekleşir

Ahır hayvancılığının yoğun olarak uygulandığı yerlerde, bu hayvanların boşaltım ürünleri ve dışkıları, doğrudan doğruya bu şehir yada kasaba çevresinde bulunan akarsulara karışmaktadır Kanalizasyonlar da şehirlere en yakın derelere açılmakta, genel olarak herhangi bir ön işleme tabi tutulmadığı için suları, bir yandan organik maddeler diğer yandan da suda asılı duran maddelerle kirletirken, deterjanlarla da kirletmeye neden olmaktadır Bu dereler, şehirlerin içinden ya da çok yakınından geçtiği için koku, hastalık taşıma ve görünüş bakımından çirkin bir durum yaratmaktadır

Evlerden gelen lağım, banyodan ve mutfaktan gelen sular ile tuvaletten gelen suyun karışımından ibarettir Bunlarla ilgili maddeleri içerirAyrıca lağımda virüsler, bakteriler ve protozoalar bulunur

Hava Kirlenmesi

Dünyayı saran atmosferin içerisinde %21 oksijen, %78 azot ve % 0,033 karbondioksit bulunur

Fosil yakıtlar

Hava kirleticilerinin en önemli kaynağı fosil yakıtlardır Bunlar arasında kömür ve akaryakıt ön sırayı alırKömürün yanması sonucunda değişik büyüklükte parçacıklar meydana gelir Büyük parçacıklar, toz meydana getirir ve bu tozlar fabrikaların yöresinde yere çöker Küçük parçacıklar ise duman meydana getirir

İnsan solunumu sırasında havada bulunan parçacıklar da solunum sistemine girer ve parçacıkların büyüklüğüne göre sistemin değişik yerlerinde tutulur

Kükürt dioksit:

Fosil yakıtların neden olduğu önemli kirlenmelerden birisi de kükürt dioksit kirlenmesidir Havaya karışan kükürt dioksitin büyük kısmını, yerleşim bölgelerindeki fosil yakıtlar oluştururÖzellikle endüstri alanlarında bu durum belirgindir

Bitkiler, havadaki kükürt dioksit oranına hayvanlardan daha duyarlıdırBacalardan kükürt dioksit çıkaran sanayi bölgelerinde vejetasyon ciddi oranda etkilenir

Kurşun:

Arabaların eksoz gazlarının içerdiği en önemli kirletici kurşundur Benzinin kalitesini yükseltmek için kurşuna , tetraetil katılmaktadır Ağır trafiği olan yollar yöresinde bulunan bitkilerde 500 ppm gibi yüksek bir oranda , insan ve hayvana yedirilmeyecek oranda kurşun birikebilmektedir Yollarda uzakta bulunan bitkilerde kurşun kirlenmesine rastlanması çok nadirdır Garajlarda çalışan insanların kanında 60-100mg/cm3 gibi önemli oranda kurşun vardır


Hava kirleticilerinin bitkiler üzerindeki etkisi

Bitkiler, serbest oksijeni alarak yaşamları ve gelişmeleri için gerekli maddeleri sentezler Sentezleme yeteneği yapraklarda bulunduğu için, kirleticilerin yaprak üzerindeki etkileri sonucu, bitki yeterli üretimi gerçekleştiremezBitkilerin kirlenmeye duyarlı olan kısımları yapraklarıdır Yaprağın iki yüzünde de bulunan stomalar aracılığıyla gaz alışverişi gerçekleşir Uygun büyüklükteki parçacıklar, stomalardan girerek alanı daraltır Diğer yandan yaprak yüzeyinde biriken kir fazla olduğu zaman, fotosentezi önemli ölçüde geriletir Kükürt dioksitin etkisiyle damarlar arasında önce nekrotik alanlar belirir Bunlar sonradan beyazlaşır yada sararıryaşlı bitkiler kirlenmeye daha az dayanıklıdır Buğday, arpa ve pamuk 0,25-0,3 ppm SO2 ye duyarlıdır

Hava kirleticilerinin hayvanlar üzerindeki etkisi

Hayvanlar üzerindeki kirleticilerin etkisi iki basamakta gerçekleşir Bunlardan birincisinde kirleticiler bitkiler üzerinde birikir İkinci aşamada bunları besin olarak alan koyun ve sığır gibi hayvanları zehirler

İnsanı ciddi olarak etkileyen kirli alanlar, yeryüzünde oldukça azdır İnsanın giyinmesi nedeniyle, kirli havayla doğrudan doğruya temas eden pek az yeri vardır Normal yoğunluklarda hava kirleticilerinin, deri üzerinde herhangi bir etkisi yoktur

Gözün dışa bakan kısmı olan kornea ve konjuktiva, gaz yada parçacık halindeki kirleticilerle karşı karşıya kalırAncak gözyaşı denen temizleme mekanizmasıyla yabancı maddeler gözden uzaklaştırılır

Kronik bronşitte bronşlarda yangı gözlenir, soluk alıp verme güçleşir Öksürükle balgam çıkarYaşam düzeyi düşük olan insanlarda bronşitten ölenlerin oranı yüksektir

Astım, içten bir enfeksiyonun yada çiçek tozu, toz, besin veya ruhsal bir uyarımın sonucunda oluşan alerjik bir tepkidir

Akciğer kanseri son 50 yıl içinde artmıştırKirli havanın akciğer kanserine neden olduğu bilinmektedir

Ekosistemleri olumsuz etkileyen etmenler: Bilinçsiz bir şekilde yapılan avlanma hayvanların yok olmasına tabiattaki dengenin bozulmasına neden olurÖrneğin bir tavşanların avlanılması o bölgede yaşayan ve tavşanla beslenen aslan,kurt,tilki gibi hayvanların aç kalmasına veya ölmesine neden olabilir

Orman yangınları hem ağaçların yok olmasına hem de o bölgede yaşayan hayvanların ölmesine neden olabilir Ayrıca hava kirliliği meydana getirirBu da ekosistemin dengesini bozar

Hızlı nüfus artışı , teknolojinin hızla gelişmesi tarım alanlarının azalması ve kuraklık olumsuz etmenlerdir Bitki ve hayvanlar için habitat oluşturan bölgelerin yok edilmesi ve savaşlar ekosistemi olumsuz etkiler

En önemlisi ise çevre kirliliğidir Su hava ve toprağın kirlenmesi , ekosistemin dengesini bozmaktadırYerleşim birimi, köy ile şehir arasında, iki binle yirmi bin nüfüs arasında kalan yerleşim birimlerini kapsar anmak, Allah'ı hatırlamak, her sözünde ve her işinde O’nun emirlerine uymak, yasakladıklarından sakınmak (Bkz Tasavvuf) Anma, anımsama, ezberleme, hatırlama Söylenmesi tavsiye edilen hamd, sena ve dua için kullanılan sözler Bazı alimler zikri, insana sevap kazandıran her türlü hareket olarak tarif etmişlerdir