Ergenliğe Geçişteki Sorunlar Nelerdir? Ailelerin Tutumu Nasıl Olmalıdır?

Ergenliğe Geçiş ve Ailenin Tutumu



Cinsel gelişim, ergenlikle birlikte çocuğun yaşamında farklı bir boyut kazanır Bedenindeki değişimlerle birlikte yaşadığı duygusal değişimleri de fark etmeye başlayan çocuğunuzun bu sürece uyum sağlarken karşılaştığı her zorlukta yanında olmalısınız Birçok anne-baba bu süreçte ne yapacağını, nasıl davranacağını, nasıl konuşması gerektiğini bilememektedir Hatta yapılan bazı yanlış yaklaşımlar çocukların yetişkinlikte bazı sorunlarla karşılaşmasına neden olmaktadır Bu dönemde cinsellikle ilgili olarak çocuğun bu süreci sağlıklı atlatması için anne–babanın doğru tutum ve davranış sergilemesi çok önemlidir

Kendi cinsiyetinin özelliklerini taşımak ve toplum içerisinde cinsiyetinin rolünü oynamak ergen için önemlidir Bunun için kendi bedenini çok iyi tanımalıdır Ergenlik dönemine girmeden önce anne-babanın çocukla iletişimini güçlendirmesi gerekir ve bu dönemde onu neler beklediğini anlatmalıdır Bir ergenin kendi yaşam deneyimleri ile vücudunun bazı yönlerini keşfetmesi ona korutucu ya da farklı gelebilir Oysa ki bu dönemde yaşanan bu değişimlerin her bireyde yaşanan normal bir süreç olduğunu bilmesi ergeni rahatlatır ve kendine güvenini sağlar Karşı cinsle olan ilişkisinin nasıl olması gerektiği ile ilgili bir yönlendirme de yapmalısınız Bunun gizli ya da ayıp bir şey olduğunu bilmesi daha tehlikeli olabilir İletişiminiz güçlü olduğu sürece size yaşadığı tüm duyguları anlatacaktır Olumlu ve olumsuz duygular bu dönemde çok yoğun yaşanır Ders başarısı, aile ve arkadaş ilişkileri bozulabilir İç dünyasını paylaşabileceği bir ailesinin ya da uzmanın varlığı bu dönemde çok önemlidir
İlişkiler, kadınlar, erkekler, cinsellikle ilgili merak ettiği tüm soruları bilmesi gerektiği kadarı ile cevaplayın Tüm soruların cevaplarını verirken yüz ifadeleriniz, kendinizden emin tavrınız ve rahatlığınız çok önemlidir Tüm anlattıklarınızın normal bir durum olduğunu ona hissettirmelisiniz Kız çocukları (11-13 yaş), erkek çocuklarından (13-15 yaş) daha erken bir dönemde ergenliğe girer




Büyüme ve bedendeki değişimler ergenlerin davranışlarına belirgin düzeyde etki etmektedir Birçok aile bu durumun bilincinde değildir ve ergene müdahalede bulunur Ergenin bilerek yaptığı bir davranış olarak nitelendirilir ve çatışmalara neden olur Bu da ergeni aileden daha fazla uzaklaştırır ki bu dönem için çok daha tehlikeli bir durumdur Yalnız kalma isteği, akşamları aile ile birlikte olmak istememe, odasında yalnız oturma, çabuk yorulma ve iş yapmada isteksizlik, enerji azalması, tembellik, sakarlıklar, hatalar, çocukken zevk aldıklarından artık zevk almama ve bunları çocuksu bulma, can sıkıntısı, huzursuzluk, sürekli yer değiştirme, çabuk sinirlenme, ağlama, aileden ve arkadaşlardan uzaklaşma, otoriteye direnme gibi davranışlar gözlemlenebilir Bu durumlar bir davranış bozukluğunu gösteriyor gibi olsa da aslında sadece bu döneme özgüdür ve geçicidir Islık çalmak, inatlaşmak, söz dinlememek, bilerek yüksek sesle konuşmak, itiraz etmek, insanları kızdırmak gibi davranışlar zamanla söner ve olgun davranışlara bürünür

Ne kadar size güçlü gibi gözükse de aslında okulda, arkadaşları içinde, anne, baba, kardeş ilişkilerinde ne yapacağını tam olarak bilemeyen, kendi kimliğini oturtmaya ve değişen bedenine uyum sağlamaya çalışan, kafası oldukça karışık bir çocuğunuz var Onu bu boyutu ile değerlendirmeli ve bu dönemde anlayışlı olmalısınız Her dönemde olduğu gibi bu dönemde de size ihtiyacı var Birçok anne baba; "Artık büyüdün ama hala bir şey beceremiyorsun" gibi ifadeleri sık kullanmaktadır Bu ergenin sorunlarına bir sorun daha katmaktan başka bir şey değildir

Kendi bedeniyle aşırı ilgilenme, kendini beğenmeme, hayaller kurma, sosyal ortamlarda çekingenlik, içe kapanma, suskunluk, kendine güvende azalma, bir erkekse erkek rolünün özelliklerini, kızsa kız rolün özelliklerini yeterli düzeyde gösterip gösteremediği ile ilgili yoğun endişeler, sivilcelere karşı takıntılar bu dönemde sık gözlemlenir Bunlar 14 yaşla birlikte yavaş yavaş sönmeye başlar Bu dönemin sağlıklı olarak atlatılması gençlik ve yetişkinlik dönemi için çok önemlidir Yetişkinlikteki kendine güven, başarı vb birçok özelliğin temeli ergenlikle birlikte atılmaktadır Çocuğunuz ve sizin için zor bir dönem olan ergenlik sürecinde sürekli olarak danışabileceğiniz ve sorunların çözümünde size destek olacak bir uzman seçimi işe yarayacaktır

Psikolog Eda Gökduman

Ergenlik Dönemi Sorunları




Ergenlik dönemi (büluğ çağı) 11-21 yaşları arasında dalgalanmaların yoğun görüldüğü zor bir dönemdir Bu dönem “fırtına-gerginlik” dönemi olarak da bilinir Ergenlik dönemi hem ergen için ve hem de ergenin ailesi için zor dönemdir Aile ergeni anlamakta güçlük çekerken, ergen anlaşılma duygusunu tam olarak yaşayamadığını düşünür Ebeveyn bu dönem, çocuğunu ne kadar tanır ve bu dönem özelliklerine vâkıf olabilirse ebeveyn-ergen çatışmaları o denli az olur Ergen bedensel, cinsel, sosyal ve duygusal anlamda farklı bir döneme girmiştir Bu gelişim sahalarında yaşadığı süreçler sebebiyle ergen kendisini farklı hisseder ve çoğu zaman kendisini tanımlamakta güçlük çeker

Ergen ne hisseder, nasıl davranmak ister?




1- Ergenin genel olarak duygularında istikrarsızlık olduğu görülür Bir gün önce çok mutlu ve enerjik olan ergen ertesi gün kabuğuna çekilmiş ve bitkin olabilir Duygular anlık olarak bile değişkenlik arz edebilir Bu nedenle ebeveynin bunu kabul etmesi ve her defasında “Daha dün iyiydin, şimdi ne oldu?” türünde sorgulamalara ve baskıcı yaklaşımlara girmemesi gerekir

2- Bu dönemde ergen duygularını çok dolu ve coşkulu yaşar Gerek ses tonu ve vurgulamaları ve gerekse mimikleri önceki döneme göre duygularını daha fazla ifade ediyor niteliktedir

3- Diğer dönemlere göre daha yoğun hayal kurar ve gerçekten zaman zaman uzaklaşır Bu hayaller gelecek planlarını kapsayabileceği gibi genellikle karşı cinsle ilgili hayaller olabilmektedir

4- Ergen zaman zaman yalnız kalma isteği içinde olabilir Odasına çekilen ve yalnız kalmak istediğini söyleyen bir ergenin ciddi bir sorunu olduğu düşünülüp kaygılanılmamalıdır Ergen kendisi ile baş başa kalıp yaşadıklarının muhasebesini yapma ihtiyacı hissedebilir

5- Ergen kendini yorgun hissedebilir, buna bağlı olarak çalışmaya karşı isteksizdir Vücut enerjisi âdeta büyümeye harcanıyor gibidir

6- Ergen yaşadığı bedensel değişimlere bağlı olarak çekinebilir ve kendini saklama ve bu değişimlerden çevreyi haberdar etmeme isteği içinde olabilir

7- Yeni şeyler deneme merakı artmıştır

8- Bu dönemde arkadaş çok önemli bir noktadadır Bu nedenle arkadaş seçimi konusunda ergenin dikkatli olması ve ailenin hassas davranması gerekir

9- Bu dönemde ergenin fark edilme ve takdir edilme ihtiyacı vardır Bu ihtiyacını aile içinde gideremeyen ergen, farklı arkadaş gruplarında bu ihtiyacını giderebilir

Ergenlik dönemi ruhsal sıkıntıları





Bu dönemde depresyonlarda artış görülür Özgüven problemi, karşı cinsle ilgili yaşanan problemler, okul ve aile içi problemler buna sebebiyet verebilir Genellikle kısa süreli yaşanır ve müdahale gerekmez Ergen kendini üzgün ve kötü hissediyordur; ancak günlük hayatına devam edebilir Gerçek depresyonlarda ise intihara kadar varan düşünceler geliştirmiş olabilir ergen Kendini büsbütün değersiz hissediyordur Bunun sebepleri arasında; yakınlarını üzmek, ölümü merak, yalnızlık duygusu, çocukluktan gelen sevgi yoksunluğu, ölüm-ayrılık vb gibi travmatik süreçler vardır Bunlar dışında ergen zaman zaman öfke patlamaları yaşayabilir Bu esnada onunla konuşmaya çalışmak anlamsızdır Sakinleşmesini beklemek gerekir Yeme bozuklukları ise bir başka sorundur Özellikle çok yemek yeme veya yemeği reddetme ve sürekli, kilolu olduğunu düşünme ergende aşılması gereken sorunlardandır
Aileye düşen görevler





Ergen her şeyden önce anlaşılma ve değer görme duygusunu yaşamalıdır Bu nedenle ebeveynin bu duyguları yaşatma adına söz ve davranışları konusunda hassas olması gerekir Aksi takdirde ergen bu duygularını tatmin adına farklı çevrelere ihtiyaç duyacaktır

Ergenle fikir alışverişleri yapılmalı; ergen, aile konuları dışında tutulmamalıdır

Çeşitli sorun ve konularda ergen objektif bir biçimde saygıyla dinlenmeli ve ortak paydalar bulunmaya çalışılmalıdır

Nasihatler genellikle işe yaramaz, sadece ergenin o an ebeveyni dinlemesini sağlar, uzun vadede çözüm değildir

Ergenin arkadaşları eleştirilmemeli, ebeveyn bu konuda ergenin arkadaşlarını tanıma yoluna gitmeli ve bunu çocuğuna hissettirmelidir Akabinde şayet hoş olmayan bir durum varsa bu, ergenle paylaşılabilir Fakat tanımadan eleştirmek ergenin ebeveynini haksız bulmasından başka bir işe yaramaz

Sevgi eksik edilmemelidir

Evdeki genel ortamın gergin olmamasına dikkat edilmelidir

Ergenlik dönemi çatışmalı ve gergin geçiyorsa bir uzmandan destek alınmalıdır
Yasemin Yalçın Aktosun,

Ergenlik çağını yaşayan gençlerin yaşadıkları çevre ve sosyoekonomik koşulların ne gibi etkileri vardır?




İnsanoğlu diğer bütün canlılardan farklı olarak, yaşadığı yerin kendisine verdikleriyle yetinmemiş, yaşadığı yeri kendisinden bir şeyler katarak yönlendirmiştir de Hem tabiata hem de kendi etkilerinin sonuçlarına uyum çabası insanlık tarihinin başından beri süregelmiştir Bu yolla bilgi ve kültür gelişmiş, yüzyıllardır birbirine eklenerek bugünkü komplike halini almıştır Yönlendirme davranışı, bu manada sadece yaşadığı yeri değil, kendini ve doğal olarak gelecek nesilleri biçimlendirmede de etkili olmuştur

İnsanın; diğer canlıların aksine basit yaşamsal uyumlarla sınırlı olmaması, bilgiyi üretme, uygulama ve gelecek kuşaklara aktarma becerisi, gezegenin kaynaklarını yönetme hakkını da eline almasını sağlamıştır Bununla beraber kavimler halinde yaşayan insan gruplarının birbirleriyle ilişkilerinde ve kendi içlerindeki dinamikleri de geçmiş nesillerden aktarılan bilgilerin sosyal yapılanmalarına yansıması olarak ortaya konmuştur Yansımalar ne olursa olsun biyolojik ortaklıkların ve sosyal yapılarının etkileşimi ortak kaygıları da beraberinde getirmiştir Dünya üzerinde sadece insanın geçmişle ve gelecekle ilgili kaygıları vardır
Kişilik özellikleri ergenlik döneminde nasıl kendiniz gösterir?





Öncelikle kendini ifade ve savunma mekanizmalarının kullanımında kendini gösterir Ergenlik dönemi sürecinde kişilik yapılanmış ve kurgusunu tamamlamış bir olgu değildir Bütünleştirilmeye çalışılan kimlik yapılarıdır ki bunlar bütünleştiğinde kişilik kurgusu tamamlanmış olur Temel kimlik tanımlamaları da cinsel kimlik, toplumsal kimlik, akademik kimlik ve mesleki kimliktir Cinsel kimlik; yaşadığı sosyo kültürel yapıda kendi cinsine ait rollerin tanımlandığı ve içselleştirildiği bir yapıdır Toplumsal kimlik kendisinin nasıl algılandığına dair yapı, akademik kimlik eğitim ve entelektüel gelişimi ile ilgilidir Mesleki kimlik ise ergenliğin son döneminde kişisel statüsünü belirleyen ve hayatını kazanmayı sağlayan bir yapının gelişmesidir Seçim içerir
Ergen çatışmalarının temelinde yatan temel dinamik nedir?

Ergenlik çatışmalarının temelinde yatan en önemli dinamiklerden birisi güven-güvensizliktir Bir de bunun somutlanmaya çalışılan durumları; beğenme-beğenmeme, beğenilme-beğenilmeme, başarma- başaramama gibi Esas olan ise tanımak ve tanımlamak süreci içinde kendini ifade başkalarını anlamaya çalışma gibi durumlardır Değişen durumlara uyum çabası da başka önemli bir dinamiktir

Başkaldırı dönemi de diyebileceğimiz ergenlikte yaşanan fırtınalar nelerdir ve bu dönemin sağlıklı geçirilmesi nelere bağlıdır?


Ergenlik döneminde kişide belirgin olarak hem fizyolojik hem de psikolojik değişmeler hızlı ve ardışık biçimde gözlenir Dönemin temel özelliği her iki anlamda da çatışmadır Bir başka deyişle ergenlik tam anlamıyla bir savaş dönemidir Fizyolojik açıdan hormon savaşlarının, psikolojik açıdan da kişilik savaşlarının verildiği bir yapılanmadır Kaçınılmaz olarak bu süreç içinde hem ergenin hem de yakın ve dolaylı sosyal çevresinin sıklıkla yaşadığı duygu ise gerginlik ve buna dayalı kaygı yaşantılarıdır Bu kaygılarda karşımıza iki ana temelde çıkarlar Birincisi içsel kaygılar ki bunlar ergenin kendilik ve çevre algılamalarını nasıl adlandırdığı ile şekillenir İkincisi ise çevresel yani dışsal kaygılar Bunlar genellikle sosyal kaygı nitelikli olup sosyal baskılar ve gelecekle ilgili yapılandırmaları ve müdahaleleri içerir Başka bir deyişle kişi bu dönemde sürekli olarak yeni bilgiler, yeni ilişki sistemleri ve sorumluluklar gibi ilk kez karşılaştığı durumlarla yüzleşecektir

Sürekli olarak kendisini ve çevresini anlamaya çalışan genç yargılama mekanizmasını çalıştıracaktır

Örneğin bir genç; ani ve sonuçlarını hiç düşünmediği tepkiler verebilir İnatçı, hoşgörüsüz olma, çabuk sinirlenme, başkalarını küçük görme, uzlaşmayı reddetme, keskin ve sert konuşma tarzı, saldırganlık, karşıt tepki geliştirme, yalan söyleme, otoriteye ve kurallara karşı gelme gibi davranışlar gösterebilirler

Peki sözün burasında ailelere ‘Neler Yapabilir?’ konusunda ne gibi reçeteler sunabiliriz başlıklar halinde?

Bu dönemde gençler özgür olmak istediklerini her fırsatta dile getirirler Anne babaların dikkat etmeleri gereken nokta çatışmayı büyüten söylemlerden uzak durmak olmalı

Karar alma ve uygulama aşamasında onun yerine kararlar almak ve uygulamasını önermek yerine karar alma sürecinde ve uygulamada yardımcı olmalı

Söylediklerimiz ve uyguladıklarımız arasında çelişkiye yol açabilecek farklılıklar olmamalı Unutmayalım ki genç kendilerini söylenenleri değil, gördüklerini daha çok öğrenir ve uygularlar

Dışarıya açılmakta olan genci kısıtlamaya çalışmak daha çok dışarı itme anlamına gelir Aile ortamını kendisini rahat ifade edebileceği bir şekilde sunmak son derece önemlidir

Aile ile ilgili karar alma ve uygulama mekanizmasına katmak hem aidiyet duygusunun güçlenmesi hem de kendini ifade edebileceği özgür ortam yaratma anlamında verimli ve önemlidir Değer verildiği duygusunu güçlendirir

Ona karşı sabırlı ve sevecen davranabilin ki maksatının ne olduğunu anlayabilme ve ne düşündüğünüzü ona anlatabilme şansınız olsun

Dışarıya açılma istekleri hiçbir zaman aileyi terk etme arzusu anlamına gelmez Paniklemeyin ve sağlıklı sosyalleşme için karşılıklı güvene dayalı bir ortam yaratabilin

Eleştirinin yönünü ve dozunu iyi ayarlayın eleştiri yapılan hata ile ilgili olmalıdır Kişiliğe müdehale anlamına gelebilecek olan “Sen dili” kullanımı suçlama gibi algılanabilir

• Sizin için bir şeyler yapması, size iyilikler yapması için fırsat tanıyın
• Özelinizden bir şeyler paylaşın ki o da sizinle paylaşabilsin
• Büyümesini destekleyin ancak otorite rekabetine girmemeyi de asla unutmayın
• Söylediklerinizde ve yaptıklarınızda mutlaka tutarlı ve adaletli davranmaya çalışın
• Sevildiği mesajını düzenli, tutarlı ve abartmadan verin
• Güçsüz yönleri üzerinden çok eleştirmeyin güçlü yönlerini beraberce tanımaya uğraşın
• Herkesin hata yapabileceği ilkesine gerçekten inanın
• Zorlamayın İkna edin!
• Emretmeyin Rica edin!

Ergenlik dönemini yaşayan gençte aile kavramı nasıl algılanır?




Ergenler, anne-baba-kardeşleriyle de problemler yaşarlar Ergen ailesiyle çatışabilir Çatışma nedenleri genellikle arkadaşlık ilişkileri, akademik başarı, bağımsızlık istekleridir Ailelerinin yaptıkları yönlendirmelere, uyarılara karşılık olarak tepkisel davranışlar gösterebilirler Bu dönemde ergenler bağımsız olmak isterler Anne babalarıyla ilişkilerinde bağımlılık giderek azalır Ancak tümüyle bağımsız olmaya da hazır değillerdir
Ergenlikte aileden arkadaşlara doğru kayma eğilimi normal bir süreç midir? Bunu neler tetiklemektedir?

• Son derece doğal bir süreçtir ve yaşanması da sakıncalı değildir Ailenin buradaki rolü güvensizlikle dışa açılımı durdurmak değil olumlu arkadaşlık ilişkilerini de desteklemek olmalıdır

Ergenin arkadaşları ile ilişkileri hayatında çok önemli bir yer tutar Ergenliğin ilk yıllarında kızlar kızlarla, erkeler erkeklerle iletişim kurarlar Kızlar genellikle aynı ortak zevkleri olduğu kız arkadaşları ile uzun uzun sohbetler yaparlar Ergenlik döneminde kızlar erkekler, erkekler de kızlar için merak konusudur Ancak karşı cins ile iyi arkadaşlıkların gelişmesi biraz daha ileri yaşlarda gözlenir Bu yaşlarda kızlarla erkeklerin arkadaşlıkları, kendilerini ve karşı cinsi tanımaları, olayları değerlendirirken farklı bakış açılarına sahip olmaları bakımından önemlidir
Ergenlerde baş gösteren marka tutkusu



Sosyal statü ediminin bir şekilde kişilik göstergesiymiş gibi yansıtılmasıdır Kendisini daha kaliteli sunabilmek amaçlı ve dejenere modernitenin tüketim biçimi ile kendini ifade biçimidir

Ergenlikte doğru bireyselleşme nasıl yaşanmalıdır?
Ergenlikte doğru bireyselleşme en kısa şekliyle; bir kişilik vizyonuna sahip olma, bu vizyona uygun hedef yapılandırması, hedefe yönelik strateji geliştirme ve alternatiflendirme ve son olarak da kişilik kaynaklarına yönelik farkındalığı güçlü tutarak bunları uygulamaya dökebilmektir
Kötü alışkanlıkları merak etme ve deneme dönemi diyebilir miyiz ergenlik dönemine?

• Kesinlikle denebilir Bu dönemde ergen bir çok etkiye maruz kalacak kadar korunmasız ve tecrübesizdir ve yetişkin denemeleri olarak adlandırabileceğimiz şekilde alkol, sigara hatta madde kullanımını dahi deneyebilirler

Ergenlik döneminde okul başarısı ne şekilde etkilenir?

• Sıklıkla karşılaşılan ancak illaki gerçekleşecek diye genellenme yapamayacağımız bir durumdur Çatışmaların şiddetinin artması ve çözümünün öncelik halini aldığı durumlarda ardışık ve rutin görevler ihmal edilebilmektedir bu dönemde Sonucunda da başarıda düşüş meydana gelebilmektedir Bazı ergenlik dönemi başlangıçlı ya da ergenlik sürecine denk gelen psikiyatrik bozukluklar da yine okul başarını negatif etkileyen etkenlerdir

Ergenlik dönemi kız ve erkek çocuklar bakımından farklılık gösterir mi?

• Kızlar ergenlik dönemine erkeklerden yaklaşık iki yıl önce girerler Kızlarda kilo artar, koltuk altında ve genital bölgelerde kıllanma olur Yumurtalıklar ve rahim oluşur Omuzlar yuvarlaklaşır Yağ dokusu gelişir Bu nedenle kız ergenlerin sık sık kilo aldıklarından yakınmalarına şahit oluruz Ancak bu normal bir gelişmedir Deride yağlanma olabilir Bunun sonucunda sivilceler oluşabilir Dengeli ve sağlıklı beslenme ve spor, kilo ve ergenlik sivilceleri konusunda sorun yaşayan gencin gelişimini olumlu etkiler Ergenlik döneminde kızlar âdet görmeye başlar Âdet görme, vücudun normal işlevlerinden biridir
• Bu dönemde erkeklerde de boy uzaması görülür Koltuk altında, genital bölge ve göğüs bölgesinde kıllanma olur, sakal ve bıyık çıkmaya başlar Ses kalınlaşır Kas dokusu gelişir Özellikle kalın kaslarda gelişme ve güçlenme görülür Üreme organlarında gelişme ve penis sertleşmesi başlar Cinsel gelişmenin hızlanması nedeniyle kız ve erkek ergenlerin bilgilendirilmesi son derece önemlidir Kendindeki değişimlerin farkında olan ergen, bu değişimi daha iyi anlayabilmek için bilgi edinmek ister Ergenin ihtiyaç duyduğu bilginin, eksik ve yanlış bir biçimde çevreden öğrenilmesi yerine, ailede verilmesi ergenin gelişimini daha olumlu etkileyecektir

Evden kaçmanın yaşanması nelerin göstergesidir?

• Daha çok genç insanların girişimi gibi görünen evden kaçma olgusuna bireysel bağlamda baktığımızda ortaya kimlik arayışında olan, sosyal yargılamaları zayıf, zorluklarla baş edebilme mekanizmaları son derece eksik, tecrübesiz ve donanımsız insanların sorunlu kişilik yapılanmalarına uygun bir zemin ve istismara açık kişilikler olabilmeleri riskleri çıkacaktır ki bu buzdağının görünen yüzüdür Buzdağının görünmeyen yüzünde ise bu sağlıksız yapılanan ve istismara açık kişiliklerin yöneldikleri agresyon ve sınır zorlamaları nedeniyle güven duygusunun zedelendiği, kuralsız ve yıkıma dayalı tepkisel davranışların kolayca ortaya dökülebildiği ve suça karşı zaafları olan sosyal yapılanmalar vardır Genel olarak evden kaçmanın çok yaşandığı sosyal yapılarda sosyoekonomik düzey düşük, eğitim seviyesi ise alt düzeydedir

Uzayan ergenliklerin nedenleri konusunda görüşleriniz nedir?
Uzayan ergenliklerin bir çok nedeni olabilir Fiziksel takvimdeki gecikmeler, duygusal gelişimdeki gecikmeler vs Burada karşımıza çıkan iki ana unsur ailede çocuk yetiştirme tarzının insiyatif almasını engelleyecek ölçüde korumacı olması ve eğitim süresinin uzamış olmasıdır Bu nedenle yetişkin tanımındaki kendi hayatının sorumluluğunu alabilme ve idame ettirebilme tanımlaması da halen aile kaynaklarını kullanıyor olması ergenliğin hem tanımsal hem de yaşamsal olarak uzaması anlamına gelir
Ergen döneminde ailelere düşen görevler nelerdir? Hangi tavsiyelerde bulunabilirsiniz? Akılda kalması bakımından maddeler halinde alabilir miyiz?
Buradaki rehberlik sonuçlarının büyümede pozitif etkisi olabilen “Yapıcı risk”leri kullanmalarına imkan tanıyarak büyümede negatif etkisi olan “Yıkıcı risk”lerden korumaya çalışmak olarak açıklanabilir

Risk Yönetimi olarak ele alabileceğimiz bu yaklaşımda dikkat edilmesi gereken bazı nüansları da şöyle açıklayabiliriz:

Değişime ayak uydurun Gençlerin değişimini be büyüme arzularına uzak durmak ya da anlayamamak gencin bunları bir şekilde ifade etmesini getirecektir Hele bir de değişime ayak uydurmaya direnmek ve bunu otorite ile sınırlama çabası gencin kendisini anlatma çabasını davranış dili ile hem de size rağmen çoğaltacaktır Bu davranışlarda genelde kendisini ispat çabası ile engellemeye çalıştığınız şeyi yapabileceğini ve zarar görmeyeceğini ispat etme çabası olacaktır Çocuğunuzla geliştireceğiniz empati riskleri önlemekte son derece yardımcı olacaktır

Korumak adına boğmayın

Kuşkusuz hiçbir anne baba çocuğunun zarar görmesini ve üzülmesini istemez Bunun için çaba harcarlar ve korumaya çalışırlar ancak farkında olmadan bu korumanın dozunu kaçırırlarsa çocuklarının değişim ve gelişim sürecini de kendi elleriyle engellemiş olurlar Şöyle ki; anne babalar çocukları zorlandığında önlerindeki engeli göstermek ve nasıl aşabileceği ile ilgili yönlendirmek yerine engeli ortadan kaldırırlarsa çocuklarının zorluklarla baş edebilme ve problem çözme becerilerinin sınırlı ve yetersiz kalmasına zemin hazırlamış olurlar

Güven duyun ve insiyatif bırakabilin

Ailesi tarafından güven duyulduğunu bilmek hem gencin sorumlu davranış geliştirmesinde en önemli unsurlardan olan süper egonun gelişmesine hem de kendine olan güveni artırmak ya da test etmek adına risk eğiliminde olmasını engelleyecektir Özellikle aile içinde aktif rol alabilen gençler bu çatışmalı dönemi hem kendileri hem de çevreleri ile barışık geçirirler Pratik uygulamada genci ailede karar alma ve uygulama mekanizmasına dahil etmek verimli bir yöntemdir Bu yolla hem gencin kontrollü davranması hem güven ve özsaygı gelişimi hem de başarı motivasyonunu kuvvetlendirmiş oluruz Kontrollü olarak insiyatif kullanabilen bir genç elde edeceği tatmin duygusu ile yıkıcı risk alma gereği hissetmeyecektir

Bir şeyler yanlış gidene kadar beklemeyin

Risk yönetimi adına illaki ortaya somut sorunların çıkması gerekmez Çocuklarının genel gelişimini iyi takip eden ve onları tanıma adına tutarlı ve süreklilik kazanmış bir gözlem ve paylaşım yaşantısı olan anne babalar çocuklarını da daha iyi tanırlar Tecrübelerinin yardımı ile riskleri önceden görebilir ve önlem alabilmede avantajlı olurlar

Kontrollü ve sorumlu davranışın örneği olabilir Çok önemli bir noktada gençlerin hayatı öğrenme biçimlerini anlamaktan geçer Gençler ve çocuklar daha çok duyduklarını değil somut sonuçlarını gördükleri şeyleri daha rahat öğrenip içselleştirirler Hele ki kendi yaşadıkları ise içselleştirme daha direkt olur Bu yüzden sürekli öğüt veren ebeveyn olmak yerine yaşayış biçimimizle de mesaj vermek gereklidir Ondan beklediklerimizi kendi hayatımızda da yaşıyor olursak ilke adına daha samimi ve güvenli olduğumuz mesajını fazla çabaya gerek kalmadan aktarmış oluruz

Sizinde yanlışlarınız olabileceğini kabul edin ve kişiselleştirmeyin Sürekli yaptığı hataları söyler duruma düşmek hiç arzu etmesek bile can acıtıcı olur Böyle bir durumda genç kendisini aşağılanmış hisseder ve egosunu korumak adına refleks olarak savunmaya çekilir Bu savunmaların içinde sizin yanlışlarınızı yakalama ve yüzleştirme çabası da olabilir İlişki de doğabilecek negativizm de doğru davranışın gösterilmesinde karşılıklı haklılık savaşlarına dönüşebilir Ayrıca değişen yaşam şekilleri ve sosyoekonomik kaynaklar uygun olanın değişmesi olarak karşımıza çıkar ki objektif kalmamızı ve değişime ayak uydurabilmemizi engeller

Sorumlu davranış geliştirmenin saygınlık getireceğini öğretin Çocuğunuzu en iyi tanıyan kişiler olduğunuzu aklınızdan çıkarmadan küçük yaşlardan itibaren sorumlu davranmanın özsaygı ve özgüveni artıracağı bununda sosyal beceri başarıları olarak geri döneceğini öğretin Burada dikkat edilmesi gereken iyi bir empati, güven ortamı, sade ve net mesajların verilmesi ve yaşayarak aktarılmasıdır Pozitif yönleri desteklenerek öğrenen bir genç kendisini de iyi tanıyacak ve limitleri aşırı zorlayacak eğilimlerden kaçınacaktır