Prof. Dr. Sinsi
|
Kan Ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
KAN VE CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR
1-) AIDS (AQUIRED IMMUNE DEFİCİENCY SYNDROMA, KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK EKSİKLİĞİ SENDROMU)
AIDS, HIV (HUMAN IMMUNEDİFİCİENCY VİRUS) 'IN T LENFOSİTLERE ETKİSİYKE ORTAYA ÇIKAN, İMMUNOLOJİK DENGESİZLİKLERİYLE İLGİLİ OLARAK AĞIR SEYREDEN ENFEKSİYONLAR VE NEOPLAZİ GİBİ BELİRTİ VE BULGULARIN GİTTİKÇE ARTARAK ŞİDDETLENMESİ İLE KARAKTERİZE HENÜZ TEDAVİSİ BULUNMAMIŞ ÖLÜMCÜL BİR HASTALIKTIR
ETKEN: KANSER YAPAN RETROVİRUS FAMİLYASINDAN HIV VİRÜSÜDÜR VİRÜSÜN 2 ANTİJENİK TÜRÜ BULUNMAKTADIR HIV-1 DÜNYA ÇAPINDA YAYGIN OLANI, HIV-2 DAHA AZ RASTLANANIDIR DIŞ KOŞULLARA ÇOK DUYARLI OLDUĞUNDAN VÜCUT DIŞINDA CANLI OLARAK KALAMAZ
BULAŞMA: HIV İNFEKTE KİŞİLERİN BİR ÇOK VÜCUT SIVISINDA BULUNMAKTADIR FAKAT SADECE KAN, MENİ, VAJİNAL SALGI VE ANNE SÜTÜYLE BULAŞIR BULAŞMA 3 YOLLA OLUR
A-) CİNSEL YOLLA
B-) PASRANTERAL YOLA: HIVLİ KAN ÜRÜNLERİNİN TRANSFÜZYONU VEYA KONTAMİNE İGNE VB ALETLERİN KULLANIMI
C-) PERİNATAL YOLLA: BU YOLLA VİRUS ANNEDEN BEBEĞE ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE( PLESANTA DOLAŞIMI, ANNE SÜTÜ GİBİ) BULAŞIR
HIV'İN SU İLE, AYNI TUVALETİ, YÜZME HAVUZUNUN KULLANIMI, TER, GÖZ YAŞI, YEMEK VE İÇECEK İLE İLGİLİ EŞYALARIN PAYLAŞIMI VEYA TELEFON YADA 2 EL GİYSİLERLE BULAŞMASI SÖZ KONUSU DEGİLDİR
KULUÇKA DÖNEMİ: 2-57 AY ARASINDA DEĞİŞMEKTEDİR
BELİRTİ VE BULGULAR: NEDENİ BİLİNMEYEN ATEŞ VE GECE TERLEMELERİ, ÜŞÜME, TİTREME, İŞTAHSIZLIK, KISA SÜREDE 5-10 KG ULAŞAN KİLO KAYIPLARI, TÜM VÜCUDU KAPLAYAN AĞRILAR, LENF BEZLERİNDE ŞİŞLİK, DALAK VE KARACİĞERDE BÜYÜME, DERİDE MORUMSU LEKELER, LENFOSİTOPENİ,SERUM Ig DÜZEYİNDE ARTIŞ AIDSTE GÖRÜLEN BAŞLICA BELİRTİLERDİR TERMİNAL (SON) DÖNEMDE DIŞKI TUTAMAMA, GÖRME BOZUKLUKLARI VE PAROPLAJİ GELİŞEBİLİR KALP YETMEZLİĞİ, KANSERE DÖNÜŞÜM VE AĞIR KANAMALARLA ÖLÜM OLUR
TEDAVİ: SPESİFİK BİR TEDAVİSİ HENÜZ BULUNAMAMIŞTIR
KORUNMA: HIV GEÇİŞİNİ ÖNLEMEYE YÖNELİK AYDINLATICI SAĞLIK EĞİTİMİ VERİLMELİ HIV'E MARUZ KALMA VE BULAŞMA RİSKİ ÖĞRETİLMELİ SEKSÜEL
2-) HEPATİT B( BTİPİ HEPATİT, SERUM HEPATİTİ, SARILIK) ETKEN: HEPATİT B VİRÜSÜDÜR HBV DNA YAPISINDA BİR VİRUSTÜR TÜM YAŞ GRUPLARINDA CİN AYIRT ETMEKSİZİN GÖRÜLMEKTEDİR
BULAŞMA; ENFEKTE KİŞİLERİN KAN VEYA KAN ÜRÜNLERİNİN TRANSFÜZYONU İLE, HEMEN HEMEN BÜTÜN VUCÜT SIVILARI İLE, KONTAMİNE İĞNE, ENJEKTÖR GİBİ ALETLERLE BULAŞMA OLUR
KULUÇKA DÖNEMİ: ÇOĞUNLUKLA 40-50 GÜNDÜR
BELİRTİ VE BULGULAR: BELLİ BELİRSİZ KARIN AĞRISI, BULANTI, KUSMA, İŞTAHSIZLIK, DÖKÜNTÜ, GÖZLERDE VETIRNAK UÇLARINDA SARILIK EN ÇOK RASTLANAN BELİRTİLERİDİR
TEDAVİ: SPESİFİK BİR TEDAVİSİ YOKTUR DESTEKLEYİCİ KEMOTERAPİ YAPILIR KARACİĞERİ İLGİLENDİREN BİR HASTALIK OLDUĞUNDAN KARACİGERİ YORACAK YAĞLI YİYECEKLER YENMEMLİDİR
KORUNMA: HEPATİT B AŞISI YAPILIR AŞI ERİŞKİNLERDE; 1ML IM OLARAK 0, 1 VE 6 AYTLARDA, 10 YAŞIN ALTINDAKİ ÇOCUKLARDA 0, 1 VE 6 AYLARDA 0,5 ML OLARAK YAPILIR
HEPATİT C VİRUSÜ (HCV)
Hepatit C virüs antikorlarının rastlanma oranı ülkeler arasında farklılıklar göstermektedir Bu oran % 0 4 ile % 3 8 arasında değişmektedir Bazı çalışmalarda antikorların erkeklerde kadınlardan çok daha fazla olduğu bulunmuştur Sosyo ekonomik şartları kötü olan toplumlarda kontaminasyon (bulaşma) çok yüksek olabilir Eşcinseller veya HIV pozitif hastalar gibi yüksek riskli gruplarda antikor bulunma sıklığı eşdeğer ortalama popülasyona göre % 10 kadar daha fazladır
Kan ve kan ürünleri, bilinen bir bulaşma yoludur Diğer yollar kanıtlanmamıştır Enjeksiyonlar ile kaza sonucu bulaşma riski % 3 gibi düşük bir düzeydeir, buda kandaki Hepatit C Virüsü sayısının düşük olması ile açıklanmıştır Cinsel temas sırasında bulaşma riski çok düşüktür Bulaşma yolu genellikle belirgin değildir Kuluçka süresi 2 hafta ile 6 ay arasındadır
Yapı, TanıHepatit C virüsünün elektron-optik resimleri yoktur Bunun nedeni serumda virüs sayısının düşük olmasıdır Hepatit C etkeni ajan, tek sarmallı RNA virüsleri grubundadır Enfekte kişinin (mikrop taşıyan) serumunda virüs sayısının çok düşük düzeyde bulunmasından dolayı immünolojik testlerin duyarlılık sınırı altında olduğundan antijenlerin doğrudan gösterilmesi mümkün değildir Ancak 2 ve 3 kuşak ELİSA testleri, Hepatit C virüs antijeni için spesifik antikorların gösterilmesi amacıyla kullanılmaktadır 2 ve 3 kuşak testler kullanılarak 4-6 hafta sonra antikorlar gösterilebilir Ancak bazı olgularda bu, 4-9 aya kadar gecikebilir
Hepatit C'nin klinik gidişi, Vakaların % 30-90'ında kronikleşme ile ve % 5-30 kadarında karaciğer sirozu ile kendini belli eder Çeşitli kronik karaciğer hastalıklarında Hepatit C virüsünün rolü henüz açıklığa kavuşmamıştır Birçok karaciğer sirozu tiplerinde anti-HCV (Hepatit C Virüsü) gözlenmiştir Hatta bu oran alkolik karaciğer sirozunda bile % 27 olarak bulunmuştur
Spesifik tedavisi yoktur Aktif bağışıklama bulunmamaktadır Pasif bağışıklamanın ise başarı oranlarına ilişkin güvenilir çalışmalar henüz yoktur
GONORE ( BEL SOĞUKLUĞU )
Neisseria gonorrhoeae ya da Gonokok olarak adlandırılan bakterinin neden olduğu İdrar yolları, rahim boynu, rektum ve boğaz ya da göz (konjonktiva) mukozalarını etkileyen en sık rastlanılan cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biridir Halk arasında belsoğukluğu hastalığı olarak da bilinmektedir Gonore ayrıca deri ve eklemleri de tutabilir,kadınlarda kısırlığa neden olabilir
BELİRTİLER:
KADINLAR: Büyük bölümünde herhangi bir belirti vermez Kadının hasta olduğu ancak ilişkide bulunduğu erkeğin tanısı konduktan sonra ortaya çıkar Belirti veren kadınlarda, ilişkiden birkaç gün sonra (genellikle 7-21 gün) idrar yollarının ağzından yeşilimtrak veya sarı renkte kötü kokulu iltihabi bir akıntı olur Akıntı çevresinde kızarıklık ve şişlik oluşabilir Sık ve ağrılı idrar yapma şikayeti görülebilir Erken dönemde tedavi edilmezse enfeksiyon geriye doğru ilerler ve mesane, rahim boynu, rahim, tubalar, overler, genital bölge çevresindeki bezler ve rektum enfekte olabilir Cinsel ilişki esnasında ağrılar oluşabilir
ERKEKLER:Erkeklerde ilişkiden sonraki 2-7 gün içinde belirtiler ortaya çıkar İdrar yaparken hafif bir sızlama hissi ile başlar ve giderek daha ağrılı bir hal alır İdrar yollarının ağzından irinli sarı- yeşil akıntı gelir Aynı zamanda akıntının geldiği bölgede kızarıklık ve şişlikte oluşabilir İdrar yapma hissi oldukça sıktır ancak az miktarda idrara çıkılır
Enfekte kişi ile yapılan anal seks ile rektumda yine akıntı, ağrı, kızarıklık gibi şikayetlerle ortaya çıkan rektum gonoresi oluşabilir Oral seks ile boğazda gonore enfeksiyonu oluşabilir Ayrıca salgıların göze bulaşması sonucu konjonktivit de oluşturabilir Gonoreli bir anne tarafından doğurulan çocukta da gözlerde kızarıklık ve akıntıya neden olan konjunktivit oluşturabilir Tedavi edilmemesi halinde körlüğe kadar ilerleyebilir
Uygun tedavi edilmediği takdirde hem kadın hem de erkekte kısırlığa neden olabilir Ayrıca gonoresi olan kadınlarda dış gebelik görülme olasılığı artmıştır
TANI:
Akıntıdan alınacak örneğin mikroskop altında incelenerek ikropların görülmesi ile veya kültürünün yapılması ile kolayca konulabilir
TEDAVİ:
Doktorunuz tarafından verilecek uygun antibiyotiklerle (enjaktabl veya ağızdan) tedavisi mümkündür Eşlerin birlikte tedavi olması gereklidir
Cinsellikle bulaşan tüm hastalıklarda olduğu gibi tek eşlilik ve güvenli bir prezervatif kullanımı hastalıktan korunmayı sağlayacaktır
|