Arguvan Türküleri

Arguvan türküleri ARGUVAN HAVASI yada ARGUVAN AĞZI TÜRKÜ diye anılır Arguvan havası: Arguvan ve çevresinde söylenen, "do" ya da "re" sesiyle başlayıp yine aynı seste biten, vokal müzikli, saz çalınırsa cura ya da bağlama kullanılan, birbirine yakın seslerden oluştuğundan, hece sürelerinin bir birine yakın olması nedeniyle konuşur gibi söylenen, Genellikle hüseyni ve uşak makamında (Hicaz ve garip de vardır) Ah, aman, oy, ölem, nineem gibi tamlamalarla süslenen, genellikle 11 heceli 6+5 duraklı, uyağı tam ya da zengin,ağıt, doğa, sevda, sıla, gurbet, hasret gibi konuları içeren, İki ya da daha fazla kişiyle söylendiğinde daha da güzelleşen, dili sade ve öz Türkçe, yöre ağzıyla söylendiğinde ayrı bir güzelliği olan, kim tarafından söylendiği, yakıldığı bilinmeyen, halkın ortak malı türkülerdir


Arguvan Havaları, Arguvan Ağzı





Malatya, özellikle Arguvan ilçesi ve Maraş'ın bazı kesimlerinde yaygın, Alevî türkmenlerine özgü bir uzun hava türüdür Sözlerinde doğa, aşk, sevda, öğüt ve gurbet konuları işlenmiştir Hece ölçüsünün 7 ve 11 'li kalıpları kullanılmıştır

Bu uzun hava türünde ezgilerin ses genlikleri bir sekizlik içindedir Genellikle bir beşliyi aşmaz Makam Hüseyni 'dir Söyleyişte en belirgin özellik sözlerin konuşurcasına (Recitatif) müzikle uyumudur Eşlik çalgısı bağlamadır ve bağlama düzeni ile çalınır Uzun havaya başlamadan önce söyleyeni uzun havaya hazırlayıcı, uzun havanın ezgisini hatırlatıcı bir açılış yapılır Yörede geleneğe bağlı olarak bağlama tezene kullanmaksızın parmaklar ile çalınır Bu çalım biçimine "şelpe" denir Şelpe ile çalışta, telleri iterek, çekerek vurarak (tokatlayarak) eli kullanmak ustalık gerektirir Yörede çalınan bağlamanın boyutları küçüktür Cura boyundan biraz büyükçe olan bağlamaların perde sayısı genellikle 12 olduğunu görmekteyiz


Arguvan havaları Sivas'ın "Çamşıhı Ağzı" uzun havalarına benzerlik gösterir Geçmişte Cem ayinlerini yönetmek için Arguvan'a giden "Dede"lerin Çamşıhı'dan olması ve ezgi yapılarını ve seslendirme tavırlannı etkileşimle taşımaları bu benzerliğe neden olduğu sanılır Bu uzun havaların ardından genellikle türküler, nefesler ve deyişler söylenir Yörede birkaç kişinin birlikte uzunhava söylemeleri de gelenektir Özellikle karar seslerinde yapılan topluca uzatmalar ilginçtir Sözlerin başında, aralarında ya da sonunda "loy", "diloy", "vay", "anam", "ah", "vah" gibi katma sözler kullanılır Kimi zaman da uzun havanın hüzünlü etkisini ortadan kaldıran hareketli türkülere bağlantı yapılır Arguvan havaları "Arguvan Ağzı" denilen yöresel ağız, tavır ve üslûpla seslendirilir


* * *


Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan


Gelin Oldun Garabelin Eline
Yedi Bayram Gına Yakma Eline
Gurban Olam Senin Gibi Geline
Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan

Senin Baban Karşı Köyün Hocası
Çok Peşime Düştü Genci Kocası
Bana Derler Şu Kötünün Kocası
Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan

Ne Kadar Methetsem O Kadar Güzel
Top Bürür Saçını Gözünü Sürür
Muskalar Yazdıram Değmesin Nazar
Yayladan Gel Kömür Gözlüm Yayladan





Videoyu Göremeyenler Tıklayınız