Ankara'nın Başkent Yapılması Kararı

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

ANKARA'NIN BAŞKENT YAPILMASI HAKKINDA TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KARARI

Karar No: 27
Karar T: 13 Ekim 1929 (1339)
Ankara Şehrinin, Makarrı İdare İttihazı Hakkında

Ankara şehrinin Türkiye devletinin makarrı idaresi olması hakkındaki Malatya Mebusu İsmet Paşa Hazretleri'nin 2/188 numaralı teklifi kanunisi üzerine, Kanuni Esasi Encümeni'nce tanzim olunan 10/X/1339 tarihli mazbata, 13/X/1339 tarihli otuz beşinci içtimaın ikinci celsesinde bilkırae aynen kabul edilmiş ve Ankara şehrinin Türkiye devletinin makarrı idaresi olması, ekseriyeti azime ile takarrür etmiştir

Bugünün Dili İle

(Ankara kentinin, Türkiye devletinin başkenti olması hakkındaki Malatya Milletvekili İsmet Paşa'nın (İnönü) 2/188 sayılı önergesi üzerine, Anayasa Encümeni tarafından düzenlenen 10/10/1923 tarihli otuz beşinci toplantı ikinci oturumunda okunarak aynen kabul edilmiş ve Ankara kentinin, Türkiye devletinin başkenti olması büyük bir çoğunlukla kabul edilmiştir

AÇIKLAMA

Lozan Barış Antlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 23 Ağustos 1923 tarihinde 340,341,342 ve 343 sayılı yasalarla onaylanmıştı

Bu antlaşmanın 14 sayılı ek protokolüne göre, uzlaşma devletlerinin (İngiltere, Fransa, İtalya) orduları, bu onayı izleyen altı hafta içinde İstanbul'u boşaltarak Türk ordusuna teslim edeceklerdi

Düşman güçleri 2 Ekim 1923 günü İstanbul'u terk ettiler

İstanbul'un kurtarılıp, fiilen yurt topraklarına katılması, yüzyıllarca Osmanlı devletine başkent olmuş bu kentin, hukuksal durumunun da saptanmasını gerektiriyordu

Oysa 23 Nisan 1920 tarihinden beri, Ankara yeni Türkiye devletinin fiili başkenti idi

İşgalin sona ermesinden sonra, İstanbul'un yine eskiden olduğu gibi başkent olarak kalmasını isteyenler vardı

1921 Anayasası'nda da başkent belirlenmemişti

Bu gerekçe ile, Malatya milletvekili İsmet İnönü ve 14 arkadaşının hazırladıkları yasa tasarısı Meclis'e verildi (9 Ekim 1923)

Aslında konu, anayasada yapılacak değişiklik ile konunun anayasa içine alınmasını gerektiriyordu

Ancak zamanın darlığı, anayasa değişikliğinin daha uzun prosedürü gerektirmesi karşısında, anayasa encümeni, ileride yeniden yapılacak anayasada yerini almak üzere, şimdilik konunun, bir Meclis kararı olarak alınmasını uygun bulduğundan bu şekilde hazırlanan karar tasarısı Meclis'e sunuldu, büyük bir çoğunlukla kabul edildi

Konu, 1924 Anayasası'nın 2

maddesinde yerini alma olanağı buldu

Esasen, daha önce de bu Meclis, bazı önemli düzenlemelerini, yasa şeklinde değil de, Meclis kararı olarak almıştı

Örneğin, "Osmanlı İmparatorluğu'nun son bulduğuna dair 30/10/1922 tarihli Heyeti Umumiye (Genel Kurul) kararı (307 No'lu karar) ile, "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin hukuksal egemenlik ve hukuksal gücün, gerçek temsilcisi olduğu hakkında Heyeti Umumiye (Genel Kurul) kararı" (308 sayılı ve 1/11/1922 tarihli karar) birer yasa değil, yalnızca Meclis kararlarıdır

Bu kararların her birinin, yasa değerinde olduğu kuşkusuz ve tartışmasızdır

Alıntıdır

08-03-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ankara'nın Başkent Yapılması Kararı ANKARA'NIN BAŞKENT YAPILMASI HAKKINDA TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KARARI Karar No: 27 Karar T: 13 Ekim 1929 (1339) Ankara Şehrinin, Makarrı İdare İttihazı Hakkında Ankara şehrinin Türkiye devletinin makarrı idaresi olması hakkındaki Malatya Mebusu İsmet Paşa Hazretleri'nin 2/188 numaralı teklifi kanunisi üzerine, Kanuni Esasi Encümeni'nce tanzim olunan 10/X/1339 tarihli mazbata, 13/X/1339 tarihli otuz beşinci içtimaın ikinci celsesinde bilkırae aynen kabul edilmiş ve Ankara şehrinin Türkiye devletinin makarrı idaresi olması, ekseriyeti azime ile takarrür etmiştir Bugünün Dili İle (Ankara kentinin, Türkiye devletinin başkenti olması hakkındaki Malatya Milletvekili İsmet Paşa'nın (İnönü) 2/188 sayılı önergesi üzerine, Anayasa Encümeni tarafından düzenlenen 10/10/1923 tarihli otuz beşinci toplantı ikinci oturumunda okunarak aynen kabul edilmiş ve Ankara kentinin, Türkiye devletinin başkenti olması büyük bir çoğunlukla kabul edilmiştir AÇIKLAMA Lozan Barış Antlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 23 Ağustos 1923 tarihinde 340,341,342 ve 343 sayılı yasalarla onaylanmıştı Bu antlaşmanın 14 sayılı ek protokolüne göre, uzlaşma devletlerinin (İngiltere, Fransa, İtalya) orduları, bu onayı izleyen altı hafta içinde İstanbul'u boşaltarak Türk ordusuna teslim edeceklerdi Düşman güçleri 2 Ekim 1923 günü İstanbul'u terk ettiler İstanbul'un kurtarılıp, fiilen yurt topraklarına katılması, yüzyıllarca Osmanlı devletine başkent olmuş bu kentin, hukuksal durumunun da saptanmasını gerektiriyordu Oysa 23 Nisan 1920 tarihinden beri, Ankara yeni Türkiye devletinin fiili başkenti idi İşgalin sona ermesinden sonra, İstanbul'un yine eskiden olduğu gibi başkent olarak kalmasını isteyenler vardı 1921 Anayasası'nda da başkent belirlenmemişti Bu gerekçe ile, Malatya milletvekili İsmet İnönü ve 14 arkadaşının hazırladıkları yasa tasarısı Meclis'e verildi (9 Ekim 1923) Aslında konu, anayasada yapılacak değişiklik ile konunun anayasa içine alınmasını gerektiriyordu Ancak zamanın darlığı, anayasa değişikliğinin daha uzun prosedürü gerektirmesi karşısında, anayasa encümeni, ileride yeniden yapılacak anayasada yerini almak üzere, şimdilik konunun, bir Meclis kararı olarak alınmasını uygun bulduğundan bu şekilde hazırlanan karar tasarısı Meclis'e sunuldu, büyük bir çoğunlukla kabul edildi Konu, 1924 Anayasası'nın 2 maddesinde yerini alma olanağı buldu Esasen, daha önce de bu Meclis, bazı önemli düzenlemelerini, yasa şeklinde değil de, Meclis kararı olarak almıştı Örneğin, "Osmanlı İmparatorluğu'nun son bulduğuna dair 30/10/1922 tarihli Heyeti Umumiye (Genel Kurul) kararı (307 No'lu karar) ile, "Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin hukuksal egemenlik ve hukuksal gücün, gerçek temsilcisi olduğu hakkında Heyeti Umumiye (Genel Kurul) kararı" (308 sayılı ve 1/11/1922 tarihli karar) birer yasa değil, yalnızca Meclis kararlarıdır Bu kararların her birinin, yasa değerinde olduğu kuşkusuz ve tartışmasızdır Alıntıdır