Osmanlı Devletini Paylaşma Tasarıları (Gizli Antlaşmalar)

Osmanlı Devletini Paylaşma Tasarıları (Gizli Antlaşmalar)



Gizli Antlaşmaların Yapılma Sebepleri:

1-Şark meselesi (Osmanlı ülkesini paylaşma meselesi) ni halletmek
2-İtilaf bloğunun birlik ve istikrarını sağlamak
3-Savaştan sonra Osmanlı’yı paylaşma konusunda anlaşmazlığa düşmemek
4-İtalya’yı İtilaf bloğuna katmak
5-Rusya’yı İtilaf bloğunda tutmak

1-Boğazlar Antlaşması (Mart-Nisan 1915):

Çanakkale Savaşı esnasında Rusya boğazlar konusunda tedirginleşince; İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan antlaşma ile boğazlar ve çevresi Rusya’ya bırakılmıştır

Antlaşmanın Önemi:

1-Rusya’nın Almanya tarafına geçmesi önlendi
2-Gizli antlaşmalar başladı
3-İngiltere ve Fransa ilk defa Rusya’nın boğazlar konusundaki isteklerini kabul etti

NOT: Rus Çarlığı yıkıldıktan sonra; tekrar yapılan gizli antlaşmalar sonucunda boğazlar bölgesinin yönetiminin İtilafların ortak kontrolünde olmasına karar verildi

2-Londra Antlaşması (26 Nisan 1915):

Bu antlaşma İngiltere, Fransa ve İtalya arasında imzalandı
İtalya’ya On İki Ada ve Antalya bırakıldığı gibi; İtalya’ya,Osmanlı’nın Libya üzerindeki halifelik haklarının da kaldırılacağı vaat edildi Bu antlaşma sonucunda İtalya İtilaf bloğuna geçti

3-Sykes-Pıcot (1916):

Bu antlaşma İngiltere ile Fransa arasında imzalanmıştır

1-Musul hariç, Irak İngiltere’ye bırakıldı
2-Adana, Antakya, Lübnan ve Suriye kıyıları Fransa’ya bırakıldı
3-Musul, Ürdün ve Suriye’nin bir kısmında Arap krallığının kurulması ve bu devletin Fransa ile İngiltere’nin ortak denetiminde olması kararlaştırıldı
4-Filistin’de, Rusya, İngiltere, Fransa, İtalya ve Şerif Hüseyin tarafından kararlaştırılarak, uluslar-arası bir yönetimin kurulması kararlaştırıldı
5-Hicaz’ın serbest bölge olması kararlaştırıldı

Önemi:

1-Arap bölgeleri (Orta Doğu) paylaşıldı

4-Petrograt Protokolü:

Bu antlaşma Rusya, Fransa ve İngiltere arasında imzalandıRusya'ya, İngiltere ve Fransa’nın Orta Doğu çıkarlarını kabul etmesine karşılık boğazlar bölgesine ek olarak Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz, Erzurum, Van ve Bitlis verildi

5-Mc Mahon (1916):

İngiltere’nin Mısır valisi ile Şerif Hüseyin arasında imzalanmıştır Şerif Hüseyin’e bağımsız bir Arap devleti vaat edilmiştir Arapları Osmanlı’ya karşı savaştırmak isteyen İngilizler bu tür gizli ant-laşmalarla amaçlarına ulaşmıştır

6-Saint Jean de Maurıenne (19 Nisan 1917):

Bu antlaşma İngiltere, Fransa ve İtalya arasında imzalanmıştır

On İki Ada, Antalya, İzmir,Aydın ve Muğla İ-talya’ya bırakılmıştır İngiltere; İzmir’in İtalya’ya verilmesini Rusya istemeyeceğinden dolayı; bu antlaşmanın geçerli olabilmesini, Rusya’nın antlaşmayı imzalamasına bağlamıştır Rusya kısa bir süre sonra savaştan çekildiği için bu antlaşma Rusya tarafından imzalanamamıştır

Paris Konferansında İzmir’i Yunanistan’a bırakmak isteyen İngiltere’ye İtalya karşı çıkınca; İngiltere Sen Jön dö Möryen antlaşmasının geçersizliğini ileri sürmüştür

Gizli Antlaşmaların Önemi:

1-İtilaf devletleri aralarında çıkar birliği sağlamışlardır
2-Savaş daha bitmeden, Osmanlı toprakları paylaşılmıştır
3-Bu antlaşmalar Mondros Mütarekesinin ağır şartlar taşımasında etkili olmuştur
4-İtilaf devletleri aralarındaki birlik ve bütünlüğü güçlendirmişlerdir
5-Gizli antlaşmalar İtilaf devletlerinin zaferden e-min olduğunu gösterir

Gizli Antlaşmaların Özellikleri:

1-Şark meselesini halletmeye yöneliktirler
2-Osmanlı toprakları paylaşılmıştır
3-İtilaf Devletleri çıkar birliği sağlamıştır
4-Osmanlı’nın savaşa girmesinin bir sonucu olarak gündeme gelmiştir

Açıklamalar:

1-Yunanistan gizli antlaşmalara katılmadığı halde; savaştan sonra toplanan Paris Konferansında İzmir ve civarını alarak Osmanlı’nın paylaşımına açıkça katılmıştır

2-Rusya gizli antlaşmalara katıldığı halde; savaştan çekildiğinden dolayı; savaştan sonra Osmanlı’nın paylaşımına katılamamıştır

3-İtalya gizli antlaşmalara katıldığı halde; savaştan sonra antlaşmalardan umduğunu bulamamış; ki bu durum İtalya ile İngiltere ve Fransa’nın arasını açmıştır

4-Gizli antlaşmaları dünyaya ilk defa Çarlık Rus-yasını, İngiltere, Fransa ve İtalya’yı dünya kamu oyuna kötü göstermek isteyen Bolşevikler duyurmuştur

5-Wilson İlkeleri gizli antlaşmaları hukuken geçersiz saymıştır

6-İngiltere ve Fransa ABD ile çelişkiye düşmeden gizli antlaşmaları uygulayabilmek için, Paris Konferansında mandater sistem düşüncesini ortaya attılar Mondoros Mütarekesine 7 ve 24 maddeleri koydular Azınlıkları Osmanlı’ya karşı kışkırttılar

7-Mondros Mütarekesinden sonra başlayan işgaller, genelde, gizli antlaşmalar doğrultusunda oldu

8-Rusya’nın savaştan çekilmesi üzerine; Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti kurulmasına; Ermenilerin koruyuculuğunun ABD’ye verilmesine ve Boğazlar üzerinde ortak yönetim kurulmasına karar verildi

9-Mondros Mütarekesinin imzalanması ile gizli antlaşmalar uygulamaya girdi
10-İşgal güçleri gizli antlaşmaları daha rahat uygulayabilmek için Mondros Mütarekesini işlerini kolaylaştıracak şekilde hazırladılar

Alıntıdır