2000 Yıllık Anayasa Mazimiz

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-03-2012

2000 Yıllık Anayasa Mâzimiz

Doğu medeniyeti yazılı değil sözlü geleneğe dayandığından toplum, kulağını ve dilini kullanmayı, dinleyip hafızaya nakşetmeyi esas kabul ediyor ve bunu yazıya tercih ediyordu

Bireysel değil kitlesel yaşam dolayısıyla da okuma ve yazmaya yani yazıya neredeyse ihtiyaç kalmıyordu

Nitekim bunun bir yansıması olarak Türkler arasında yazı çok geç kullanılmaya başlandı

İslam öncesi Türk devletlerinde, devlet örgütünü ve sosyal hayatı tamamen sözlü kurallar organize etmekteydi

Hattı Hümayın Sultan III

Osman'ın Kendi El Yazısıyla

“Töre” denilen bu sözlü kurallar manzumesi bu gün bazı araştırmacıların “Tengricilik” olarak adlandırdığı eski Türk inancının dini hükümlerinden ibaretti

Töre, hakanın görevlerinden, toplumun vazifelerine, ceza uygulamalardan, ahlak kuralları, dini ritüeller, yuğ törenleri ve ölüm merasimlerine kadar birçok meseleye şekil vermekteydi

Bu haliyle “töre” bireysel değil fakat toplumsal yaşamın adeta pek çok alanını düzenliyordu

İslamiyet Sonrası Dönem

İslamın kabulüyle birlikte yazılı şer’i hükümler toplum ve devlet hayatına girdi

Ancak İslamiyet’in düzenlemediği veya devlet başkanın takdirine bıraktığı sahalarda şer’i kurallarla çatışmayan töre hükümleri de “örf“ adıyla varlığını korudu

Osmanlı Devletinde kanunnameler, adaletnâmeler, fermanlar, hatt-ı hümayunlar hep bu örfi sahayı düzelmeyen hukuk belgeleriydi ve her padişah değişiminden sonra hükmünün yeniden tasdiki gerekirdi

Kanun-i Esâsi'nin Kapağı

Temelde ortaya konmuş yazılı ve somut bir anayasa olmamakla birlikte yapının kendisi anayasa işlevini görmekteydi

İlk Anayasa (Kanun-i Esâsi)

İlk Anayasamız, Sultan II

Abdülhamid’in hakkında “Memleketi cumhuriyet haline koymak ve kendileri dahi reis-i cumhur olmak niyetindedirler” dediği Midhat Paşa’nın zoruyla 1876’da yapıldı

1877 başında da milletvekilleri seçildi

Ziraat Bankası Şubelerinde Büstüne Tesadüf Ettiğimiz Ahmet Şefik Midhat Paşa

Fakat bu anayasa o sırada toplanan tersane konferansını gereksiz kılmak ve Avrupa’ya bir sürpriz yapmak maksadıyla bir hata olarak aniden, adeta baskın suretinde ilân edildi

İlâneının şekli dolayısıyla da Avrupa tarafından bir oldubitti hareketi telakki edilerek hiçbir şekilde ciddiye alınmadı

1876’dan sonra daha pek çok kez yeni anayasa metinleri yazıldı

Fakat asker ve bürokrat elinde şekillenen metinlere sivil otoritenin dahli neredeyse hiç olmadı

Giderek demokratikleşmek yerine milli irâde budanarak bürokratik kurumlara pay edildi

Tarih sitesi

08-03-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	2000 Yıllık Anayasa Mazimiz 2000 Yıllık Anayasa Mâzimiz Doğu medeniyeti yazılı değil sözlü geleneğe dayandığından toplum, kulağını ve dilini kullanmayı, dinleyip hafızaya nakşetmeyi esas kabul ediyor ve bunu yazıya tercih ediyordu Bireysel değil kitlesel yaşam dolayısıyla da okuma ve yazmaya yani yazıya neredeyse ihtiyaç kalmıyordu Nitekim bunun bir yansıması olarak Türkler arasında yazı çok geç kullanılmaya başlandı İslam öncesi Türk devletlerinde, devlet örgütünü ve sosyal hayatı tamamen sözlü kurallar organize etmekteydi Hattı Hümayın Sultan III Osman'ın Kendi El Yazısıyla “Töre” denilen bu sözlü kurallar manzumesi bu gün bazı araştırmacıların “Tengricilik” olarak adlandırdığı eski Türk inancının dini hükümlerinden ibaretti Töre, hakanın görevlerinden, toplumun vazifelerine, ceza uygulamalardan, ahlak kuralları, dini ritüeller, yuğ törenleri ve ölüm merasimlerine kadar birçok meseleye şekil vermekteydi Bu haliyle “töre” bireysel değil fakat toplumsal yaşamın adeta pek çok alanını düzenliyordu İslamiyet Sonrası Dönem İslamın kabulüyle birlikte yazılı şer’i hükümler toplum ve devlet hayatına girdi Ancak İslamiyet’in düzenlemediği veya devlet başkanın takdirine bıraktığı sahalarda şer’i kurallarla çatışmayan töre hükümleri de “örf“ adıyla varlığını korudu Osmanlı Devletinde kanunnameler, adaletnâmeler, fermanlar, hatt-ı hümayunlar hep bu örfi sahayı düzelmeyen hukuk belgeleriydi ve her padişah değişiminden sonra hükmünün yeniden tasdiki gerekirdi Kanun-i Esâsi'nin Kapağı Temelde ortaya konmuş yazılı ve somut bir anayasa olmamakla birlikte yapının kendisi anayasa işlevini görmekteydi İlk Anayasa (Kanun-i Esâsi) İlk Anayasamız, Sultan II Abdülhamid’in hakkında “Memleketi cumhuriyet haline koymak ve kendileri dahi reis-i cumhur olmak niyetindedirler” dediği Midhat Paşa’nın zoruyla 1876’da yapıldı 1877 başında da milletvekilleri seçildi Ziraat Bankası Şubelerinde Büstüne Tesadüf Ettiğimiz Ahmet Şefik Midhat Paşa Fakat bu anayasa o sırada toplanan tersane konferansını gereksiz kılmak ve Avrupa’ya bir sürpriz yapmak maksadıyla bir hata olarak aniden, adeta baskın suretinde ilân edildi İlâneının şekli dolayısıyla da Avrupa tarafından bir oldubitti hareketi telakki edilerek hiçbir şekilde ciddiye alınmadı 1876’dan sonra daha pek çok kez yeni anayasa metinleri yazıldı Fakat asker ve bürokrat elinde şekillenen metinlere sivil otoritenin dahli neredeyse hiç olmadı Giderek demokratikleşmek yerine milli irâde budanarak bürokratik kurumlara pay edildi Tarih sitesi