Hürrem Sultan (1506 - 1558)

Hürrem Sultan (1506 - 1558)



Hürrem Sultan'ın Latince Rossa Solymanni uxor başlıklı
16 yüzyılda yapılmış bir yağlı boya tablosu



Doğum: 1506 Rohatyn , Ukrayna
Ölüm: 1558 İstanbul
Yattığı yer: Süleymaniye Camii
Ünvan: Haseki Sultan Eşi I Süleyman
Çocukları: II Selim, Mihrimah Sultan, Cihangir, Bayezit ve Mehmet


Hürrem Sultan ya da Hürrem Haseki Sultan doğum adı: Aleksandra Lisowska, Osmanlıca adı: خرم سلطان,Avrupa'da tanındığı ad: Roxelana Osmanlı padişahı I Süleyman'ın eşi ve sonraki padişah II Selim'in annesidir Bir Osmanlı padişahıyla nikahla evlenmiş ilk kadın olma ayrıcalığını taşır

Lehistan Krallığı'nın sınırları içerisinde bulunan Rohatyn'de doğdu Tatar akıncılar tarafından 1520 tarihinde Rohatyn'den kaçırılmış ve daha sonra Kırım Hanı tarafından Osmanlı sarayına sunulmuş

Hürrem sultan, Osmanlının en güçlü hükümdarlarından Kanuni sultan Süleyman’ın ikinci eşidir Hırsıyla Osmanlı sarayında en etkin güçlerden biri haline gelen nadir ‘’Haseki Sultan’’ larındandır



Kanuni Sultan Süleyman (1494 - 1566)


Kanuni sultan Süleyman, yaşlılık belirtileri göstermeye başlayınca, sarayda kimin veliaht olması ile ilgili entrikalar artmıştı İşte bu entrikaların o dönemdeki baş oyuncularından biri, kendi oğullarından birini hükümdar yapmak isteyen Hürrem Sultan’dır

Kanuni’nin Veliahtı olarak, birinci eşi Gülbahar Hatun’dan olan Şehzade Mustafa, yetenekleri, başarıları ve etkin nüfusuyla öne çıkıyordu

Hürrem Sultan’ın Şehzade Mustafa’nın yerine Mehmet, Bayezid, Selim ve Cihangir isimli dört oğlundan birinin tahta çıkmasının önündeki en büyük engellerinden biri, sarayda şehzade Mustafa’ya en yakın kişi olan Sadrazam Makbul İbrahim Paşa idi

Hürrem sultan’ın asıl hedefi Şehzade Mustafa idi Oğullarının hayatta kalması ve saraydaki saltanatının devamı onun öldürülmesine bağlıydı

İlk başlarda Mustafa’nın nüfusunu bir türlü kıramamış, bütün karalama çabalarına rağmen Kanuni’yi çok fazla etkileyememişti Şehzade Mustafa’yı değişik yollarla öldürtmeye bile çalışmıştı Bunlardan en ilginçlerinden biri, zehirli bir kaftanı hediye olarak Şehzade Mustafa’ya göndermesidir Mustafa, üvey annesinin bu suikastinden, sevenlerinin önceden uyarması sonucu kurtulmuş, hediyeden şüphelenince bir hizmetkarına giydirmiş, hizmetli kaftanı giyince aninden ölmüştü

Kanuni çok sevdiği eşinden etkilenmeye başlamıştır Rüstem Paşa, Şehzade Mustafa’nın mührünü kazıtıp, onun adına İran Şahına bağlılık bildiren bir mektup yazmış, gelen cevabı da gizlice ele geçirerek, Mustafa’yı ortadan kaldıracak en önemli delile kavuşmuşlardır

Kanuni’yi oğlunun aleyhine döndüren en önemli olay, doğu seferine çıkarken Anadolu askerinin neredeyse tamamının yaşlı Padişahın yerine genç Şehzade Mustafa’yı tahtta görmek istemeleri, kendisinin de Dimetoka’ya dinlenmeye çekilmesi gerektiği haberlerini, abartı ve yalanlarla öğrenmesiydi

Rüstem Paşa, askerin bu isteklerini, İran Şahına yazılan mektupla beraber Osmanlı Sultan’ına sunmuş, böylelikle işin sonuna gelinmişti Kanuni bu duruma çok üzülmüş, sevdiği oğlunun kendine komplo hazırladığını sanmıştı Sefer sırasında ordu konaklarken, kendisini çadırında ziyarete gelen ve hiçbir şeyden haberi olmayan oğlu Şehzade Mustafa’yı kendi gözlerinin önünde yedi cellada boğdurtmuştur

Hürrem Sultan’ın istediği olmuş Mustafa gibi Kanuni’den sonra yetenekleri ve başarılarıyla tahtı hak eden değerli bir Veliaht ortadan kaldırılmış, yerine Şanlı Osmanlı İmparatorluğunu duraklama dönemine sokan, yeteneksiz, İstanbul dışına dahi çıkmaktan korkan, yönetimi diğer devlet erkanına bırakan IISelim, lakabı ile ‘’Sarı Selim’’ tahta çıkmıştır


IISelim -Sarı Selim (1524 - 1574)




Hürrem Sultan İstanbul'da günümüzde onun adıyla anılan Haseki semtinde, Mimar Sinan'a Haseki Külliyesini yaptırmıştır 1538-1550 yılları arasında inşaatı tamamlanan külliyenin içinde bir hamam, medrese ve hastane bulunmaktadır Günümüzde TC Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak tanınan bu hastane Türkiye'de kesintisiz hizmet vermekte olan en eski hastane olma özelliğini taşır

Hürrem Sultan ayrıca Ayasofya Camii civarında yardıma muhtaç ve fakirlerin karnını doyurmak için bir mutfak yaptırtmıştır



Haseki Külliyesi Çizelgesi





Haseki Külliyesi





Haseki Hamamı




Hürrem Sultan Avrupa'da, modern Türkiye'de ve batıda birçok resim, müzik ve bale gibi tarihi çalışmalara konu olmuştur Mesela Joseph Haydn'in 63 senfonisini örnek verebiliriz Eserler Ukraynalılar tarafından yazılmıştır ama genelde İngilizce, Almanca ve Fransızcadır

Hürrem Sultan'ın doğduğu yer olduğuna inanılan Ukrayna'nın Rohatyn kentinde bir Hürrem Sultan anıtı bulunmaktadır 2007 yılında, Ukrayna'daki bir liman kenti olan Mariupol'daki Tatarlar Hürrem Sultan'ın onuruna bir müze açmıştır



Rohatyn Kentindeki Hürrem Sultan Anıtı







Süleymaniye Cami Avlusundaki Hürrem Sultan Türbesi




Konu Milliyet Blog ve Vikipedi den derlenmiştir