Barbaros Hayreddin Paşa (1478 – 1546)

Barbaros Hayreddin Paşa (1478 – 1546)






Hayreddin Paşa, Selanik Vardan Yenice'sinden ve Midillili fatihlerinden olan babası sipahi Arnavut Vardari Yakup Aga ile Midillili bir Rum olan annesi Katherina'nın dört oğlundan biri olarak 1470 li yıllarda Midilli adasında doğdu




Barbaros Hayrettin Paşa, Osmanlı tarihinin en büyük denizcisidir Hayrettin Paşa, Akdeniz’de Osmanlı egemenliğini pekiştirmiş, ortak Avrupa donanmasını Preveze Deniz Savaşı’nda yenmiştir

Barbaros Hayrettin Paşa’nın asıl adı Hızır’dı (Hızır Reis) Ona Hayrettin adını, hizmetinde bulunduğu Kanuni Sultan Süleyman verdi Avrupalılar ise onu, sakalının kızıla çalması nedeniyle Barbarossa ya da Barbaros (kızıl sakal) olarak adlandırdılar





Genç yaşta kardeşleriyle birlikte deniz ticareti yaparken, Ege Denizi’nde Rodos Şövalyelerine tutsak düştü Serbest kaldıktan sonra, yaşadığı olaydan dolayı tüccar yerine korsan olmaya karar verdi

Cebre Adası’nı üs olarak kullanan Hızır Reis ve ağabeyi Oruç Reis’in ünü bütün Akdeniz’e yayıldı İki kardeş Tunus Sultanı Muhammed ile anlaşarak Tunus’taki Halkü’l-Vadi (La Gaulette) limanını kullanmaya başladı Hızır ve Oruç, ele geçirdiği ganimetin beşte birini Tunus sultanına veriyor, kalan malları Tunus pazarında satıyorlardı

Oruç Reis (1474 – 1518)





Hızır ve Oruç 1512′de ele geçirdikleri yüklü bir gemiyi armağan olarak Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim’e gönderdiler Bunun üzerine Yavuz Sultan Selim de onlara verdiği desteğin bir ifadesi olarak armağanlar yolladı

Oruç ve Hızır, ağabeyleri İshak’ın da kendilerine katılmasından sonra korsanlıkla yetinmeyip Kuzey Afrika’da toprak edinmeye başladılar 1516 - 1517′de İspanyollara karşı savaştılar ve Tenes, Tlemsen ve Oran kentlerini ele geçirerek Cezayir’i denetimlerine aldılar Oruç Reis Cezayir hükümdarı ilan edildi İspanyollar ertesi yıl Cezayir’i geri almak için Araplarla birleşerek saldırıya geçtiler Bu savaşta İshak ve Oruç öldürüldü Güç durumda kalan Hızır Reis, Yavuz Sultan Selim’den yardım istedi Yavuz Sultan Selim, Hızır Reis’i Cezayir beylerbeyliğine atayarak koruması altına aldı

Hızır Reis, ortak Avrupa kuvvetler karşısında kara savaşlarında yenilerek Cezayir’i kaybetti Ama deniz gücünü koruyarak Şerşel Adaları’na çekildi Barbaros 1520 - 25 arasında Avrupa’nın Akdeniz kıyılarını vurarak büyük ganimetler elde etti 1525’de Cezayir’i yeniden ele geçirdi

İmparator Şarlken - VKarl (1500 – 1558)





İspanya İmparatoru Şarlken en büyük amiral ve komutanlarının da katıldığı büyük bir meclis topladı "Krallar içinde maskara oldum" diyerek hiçbirinin Barbaros'la başa çıkamadığından şikayet eden Kral Avrupa'nın en iyi kaptanı Andrea Doria'yı, Barbaros'u yakalayıp öldüreceği sözünü vermesi üzerine bu işle görevlendirdi

Andrea Doria (1466 – 1560)



Barbaros Şerşel’e baskın düzenleyen Cenevizli Amiral Andrea Doria’yı yenilgiye uğrattı Esir durumundaki Andrea Doria daha sonra fidye ile serbest bırakıldı İspanya’ya geri dönen Andrea Doria yeniden "İspanya Donanma Komutanlığı"na getirildi














Kanuni Sultan Süleyman’ın Alman seferi sırasında Andrea Doria’nın Mora kıyılarına saldırması Osmanlıları güç duruma düşürdü Bunun üzerine Kanuni, Barbaros’u İstanbul’a çağırdı ve 1533’te “Hayrettin” adını verdiği Hızır Reis’i Osmanlı donanmasının başına (kaptan-ı derya) getirdi




Barbaros Hayrettin Paşa 1534′te Akdeniz’e açıldı ve İtalya kıyılarını yağmalayıp Tunus’u ele geçirdi Ancak Andrea Doria komutasındaki Haçlı donanması karşısında Tunus’u bırakmak zorunda kaldı ve ertesi yıl İstanbul’a döndü 1536′da daha güçlü bir donanmayla yeniden Akdeniz’e açılan Barbaros, İtalya kıyılarını vurdu ve Ege Denizi’ndeki Venedik adalarını Osmanlı topraklarına kattı Osmanlıların Akdeniz’deki denetiminin artması üzerine, Papalık, Venedik, Ceneviz, Malta, İspanya ve Portekiz gemilerinden oluşan bir Haçlı donanması kuruldu ve başına Andrea Doria getirildi

Osmanlı donanması ile Haçlı donanması 1538’de Preveze Körfezi önlerinde karşılaştı Haçlıların 600'den fazla gemisi vardı Bunun 308'i harp teknesi olup, 120'si en büyük oturak gemileriydi Haçlılar donanmaya on binlerce forsadan başka 60 bin asker bindirmişlerdi Hayrettin Paşa komutasında ise 122 kadırga ve forsalar dışında 20 bin askeri vardı Toplamı 80 bin kişiyi bulan bir deniz savaşı daha önce hiç görülmemişti Barbaros Hayrettin Paşa, tarihe Preveze Deniz Savaşı olarak geçen buradaki savaşta Haçlı donanmasını yenilgiye uğrattı (Preveze Zaferi 27 Eylül 1538)










Bu zafer Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki egemenliğini pekiştirdi Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlken, Preveze’nin öcünü almak için 1541′de Cezayir’e saldırdıysa da başarılı olamadı Bu arada Fransa Kralı I François, Şarlken’e karşı Osmanlılardan yardım isteyince, Kanuni gücünü göstermek için Barbaros’u Fransa’nın Akdeniz kıyılarına gönderdi Barbaros, Toulon’da Fransız donanmasıyla birleşerek 1543′te Nice’i aldı

Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması
1543'te Fransa, Toulon limanında - Matrakçi Nasuh’un eseri












Osmanlı Donanması görevini başarıyla tamamlayarak onbinlerce İstanbullu'nun sevinç gösterileri arasında İstanbul’a girdi






Bu, Barbaros Hayreddin Paşa'nın son seferi oldu Şanlı Kaptan-ı Deryason 2 yılını İstanbul'da geçirdi ve Beşiktaş'taki konağında 4Temmuz 1546 günü Kadir Gecesi'nde vefat etti Vefatından sonra Kaptan-ı Deryalığa, Sokullu Mehmet Paşa getirildi yılını

Barbaros Hayreddin Paşa, kendini denizi seyrederken gören dostlarına "Öldüğüm zaman beni deniz sesi işitilebilecek bir yere defnediniz" diye vasiyet etmiştir Böylece Beşiktaş'ın boğazı gören -şimdiki iskele önündeki meydanda- Mimar Sinan tarafından yaptırılan türbeye 4 Temmuz 1546’da ölümünden sonra defnedilmiştir Türbenin içinde Kaptan-ı Derya Cafer Paşa, Barbaros'un oğlu ve eşinin mezarları da yer alır













Türbe sürekli açık olmayıp, sadece 1 Temmuz Kabotaj Bayramı ve 4 Nisan Deniz Şehitlerini Anma Günü gibi özel günlerde resmi ziyarete açılmaktadır

Barbaros Hayrettin Paşa’nın anısına 1941-43’te İstanbul’un Beşiktaş semtine Barbaros Anıtı yapılmıştır




Heykelin arkasında Yahya Kemal Beyatlı'nın şu dizeleri yazılıdır

Deniz ufkunda bu top sesleri nerden geliyor?
Barbaros, belki, donanmayla seferden geliyor!
Adalar`dan mı? Tunus`dan mı, Cezayir`den mı?
Hür ufuklarda donanmış iki yüz pare gemi
Yeni dogmuş aya baktıklari yerden geliyor;
O mübarek gemiler hangi seherden geliyor?


Osmanlı Devleti'nin kaptan paşaları, hil’atlerini Barbaros'un Beşiktaş'taki türbesinde giyerlerdi, bu törende dua edilir ve fakir fukaraya yemek verilirdi

Sefere çıkan veya tatbikata giden Türk gemileri, günümüzde dahi bu türbenin önünden geçerken Barbaros'u top atışıyla selamlarlar

Beşiktaş'taki Kadıköy iskelesine Beşiktaş Barbaros Hayrettin Pasa İskelesi adı verildi Türk Donanması’ndaki muhtelif gemilere adı verildi











Barbaros Hızır Hayrettin Paşa'nın Kaptan-ı Derya olduğu dönemde (1534-1546) kullandığı sancaktır Sancağın zemini kendinden desenli ve yeşil renk ipeklidir Yazı ve şekiller beyaz ipek kumaşla aplike edilmiştir Üzerinde "Fetih Suresi", dört İslam halifesinin isimleri, zülfikarlı kılıç (aynı zamanda üçlü teslis), pençe (el şekli) ve altı köşeli yıldız aplikedir

















Osmanlı Haritası