Atatürk'ün Sanata Ve Sanatçıya Verdigi Önem

Atatürk'ün, Sanata ve Sanatçılara Verdigi Önem





Atatürk, sanati seven, sanatçilara deger veren ve onlari destekleyen bir devlet adamidir Çocuklugundan itibaren sanata ilgi duymus ve sanatin bazi dallariyla çok yakindan ilgilenmistir Gençliginde siir ve edebiyata yakinlik duymus, Namik Kemal'in siirlerini okumus ve ondan etkilenmistir

Atatürk'ün kaleme aldigi ve 1927 yilinda Türkiye Büyük Millet Meclisinde okudugu "Nutuk" adli eseri, Atatürk'ün en büyük edebî eseridir Yazmis oldugu "Oguz Ogullari" adli siir de Atatürk'ün siir konusundaki yetenegini sergileyen ve her Türk'ün okumasi gereken bir eserdir




Atatürk ve Müzik


Atatürk, siir ve edebiyat disinda müzige de büyük bir ilgi duymustur Sarki ve türküleri dinlemekten büyük bir zevk alan Atatürk, zaman zaman okunan sarkilara eslik etmis, oynanan halk oyunlarina katilmistir Bazi Rumeli türküleri, onun sesinden notalara dökülmüs ve müzik repertuarimizda yer almistir
Bursa'da Dar'ül Elhan (Ist Belediye Konservatuvari) ögretmen ve ögrencilerinin verdigi konserden sonra bayan sanatçilarla, 29 Mayis 1926


Atatürk, askerî atase olarak Sofyada görevli bulundugu dönemde çok sesli müzige ilgi duymaya baslamistir Klâsik müzik konserlerine ve operalara giderek bu müzik türlerini tanima firsati bulmustur Cumhuriyetin ilânindan sonra, ülkemizde bu müzik türlerinin sevilmesini ve müzik kültürümüzde yer almasini saglamak amaciyla yapilan çalismalara önderlik etmistir Ülkemizde müzik sanatinin gelismesi için bütün olanaktan kullanmistir

Atatürkün zamaninda yapilmis bazi binalarin güzelligi, ülkemizdeki çagdaslasma hareketini ifade edebilecek nitelik tasimaktadir Ayrica mimarî eserlerin korunmasina verdigi önem de Atatürkün mimarîye olan ilgisinin önemli kanitlarindandir

Atatürkün, tiyatro, bale, edebiyat, heykeltiraslik, mimarî, resim, müzik gibi sanat dallariyla ve sanatçilarla ilgilenmesi, onlari desteklemesi Atatürkün sanatla çok yakin bir iliski içinde oldugunun göstergesidir
Atatürk,sanatla ilgili düsüncelerini,Türkiye Büyük Millet Meclisindeki konusmalarinda, Çankaya Köskünde sanatçilarla yaptigi sohbet ve tartismalarda belirtmistir Atatürkün bu konusma ve tartismalarda dile getirdigi sanatla ilgili düsünceleri, Türk halkina ileti niteligi de tasimaktadir

Atatürk, sanatin tanimini su sözlerle açiklamistir: "Sanat güzelligin ifadesidir Bu anlatim sözle olursa siir, ezgi ile olursa müzik, resim ile olursa ressamlik, oyma ile olursa heykeltiraslik, bina ile olursa mimarlik olur"

Sanatin, bir toplumun ilerlemesindeki öneminin ve vazgeçilmezliginin bilincinde olan Atatürk, bu düsüncesini su sözlerle ifade edilistir: "Sanatsiz kalan bir milletin hayat damarlarindan biri kopmus demektir," "Bir millet sanata önem vermedikçe büyük bir felâkete mahkûmdur," "Dünyada medenî, ileri ve gelismis olmak isteyen herhangi bir millet, mutlaka heykel yapacak ve heykeltiras yetistirecektir" Atatürkün bu sözleri, sanalla ilgili temel düsüncelerini ifade etmesi bakimindan önemlidir

Atatürkün sanatçilarla ilgili düsüncelerini ifade ettigi sözleri ise sunlardir: "Sanatçi, toplumda uzun çalisma ve ugraslardan sonra alninda isigi ilk hisseden insandir" "Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaskani olabilirsiniz, fakat sanatkâr olamazsiniz"

"Adimiz Andimizdir" adli sarkiyi ögrenelim Sarkiyi, sinifimizda seslendirelim

Büyük bir sanatsever olan Atatürkün gönlünde, müzigin ayri bir yeri vardi Bu nedenle millî kültürümüzde önemli bir yer tutan güzel sanatlar içinde müzige ayri bir önem vermistir Müzigin önemiyle ilgili düsüncelerini, su sözleriyle ifade etmistir: "Hayatta müzik gerekli degildir Çünkü hayat müziktir Müzik ile ilgisi olmayan varliklar, insan degildirler

Atatürk, 14 Ekim 1925te Izmir Kiz Ögretmen Okulunu ziyaretlerinde ögrencilerin "Hayatta musiki lazim midir? sorusuna su cevabi vermisti :

-"Hayatta musiki lazim degildir Çünkü hayat musikidir Musiki ile alakasi olmayan mahlukat insan degildir Eger mevzuu bahs olan hayat insan hayati ise, musiki behemehal vardir Musikisiz hayat zaten mevcut olamaz Musiki hayatin nesesi, ruhu, süruru ve her seyidir Yalniz musikinin nevi sayan-i mütalaadir"

Buna göre Atatürk müzigin insan hayatinin vazgeçilmez bir yasam kaynagi oldugunu, Müzik olmadan bir insanin insani özelliklerden uzak olacagini ima etmistir


Ilk devlet resim ve heykel müzesini gezerken
Ibrahim Çalli'dan bilgi aliyor 20 Eylül 1937






Atatürk'ün Sanat Görüşü


"Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki fennin gerektirdigi seyleri yapmaz; itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur" (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II, s 67)



Ankara'da açilan bir sergideki heykeli incelerken(1934)

"Güzel sanatlarin hepsinde, ulus gençliginin ne türlü ilerletilmesini istediginizi bilirim Bu yapilmaktadir Ancak bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir Bir ulusun yeni degisikliginde ölçü, musikide degisikligi alabilmesi, kavrayabilmesidir" (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I, s 378)



1930-Antalya'da Aspendos Antik Tiyatrosu'nda incelemede


"Güzel sanatlara da alakanizi yeniden canlandirmak isterim Ankara'da bir Konservatuvar ve Temsil Akademisi kurulmakta olmasini zikretmek, benim için bir hazdir Güzel Sanatlarin her subesi için Kamutay'in gösterecegi alaka ve emek, milletin insani ve medeni hayati ve çaliskanlik veriminin artmasi için çok etkilidir" (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I, s 387)

Bunu da beyan edeyim ki Türk milletinin son senelerde gösterdigi harikalarin, yaptigi siyasi ve sosyal inkilaplarin hakiki sahibi kendisidir Sizsiniz Milletimizde bu istidat ve tekamül mevcut olmasaydi, onu yaratmaya hiçbir kuvvet ve kudret yetemezdi"
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Cilt II, s214




Sanatcilarin Haklarinda Düsünceleri


* Sanatkar asla el öpmez, sanatkarin eli öpülür demistir

*Sanatçiçilarimiz esasli kültür sahibi olmali ve tarihimizi çok iyi bilmelidirler

*_ Sanatsiz kalan bir milletin, hayat damarlarindan biri kopmus demektir dedi

* Aydin ve dindar olan milletimiz, ilerlemenin sebeplerinden biri olan heykeltirasligi en üst derecede ilerleterek ve memleketimizin her kösesinde atalarimizin ve bunlardan sonra yetisecek evlatlarimizin hatiralarini güzel heykellerle dünyaya ilan edecektirler

*_ Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan bile olabilirsiniz Hatta cumhurbaskani da olabilirsiniz Fakat sanatkar olamazsiniz demistir

* Yüksek bir insan toplulugu olan Türk Milleti’nin tarihi bir özelligi de, güzel sanatlari sevmek ve onda yükselmektir dedigini hatirlayalim

*_ Güzel sanatlarda muvaffak olmak, bütün inkilaplarda basariya ulasmak demektir Güzel sanatlarda muvaffak olamayan milletler ne yazik ki, medeniyet alaninda yüksek insanlik sifatiyla yer almaktan ilelebet mahrum kalacaklardir

* Bir milletin sanat yetenegi güzel sanatlara verdigi degerlerle ölçülür

* Insanlarda bir takim ince, yüksek ve asil duygular vardir ki insanoglu onlarla yasar Iste o ince yüksek, derin ve asil duygulari en çok duyabilen ve diger insanlara duyurabilen sairlerdir

* Bir milletin yenilesmesindeki ölçü, musikide degisikligi alabilmesi, kavrayabilmesidir

*Bir millet sanattan ve sanatkardan mahrumsa, tam bir hayata sahip olamaz Böyle bir millet bir ayagi topal, bir kolu çolak, sakat ve aciz bir kimse gibidir

* Hayatlarini büyük bir sanata vakfeden bu çocuklari (sanata gönül verenler)sevelim

* Dünyada medeni olmak, ilerlemek ve olgunlasmak isteyen herhangi bir millet, mutlaka heykeller yapacak ve heykeltiras yetistirecektir

* Güzel sanatlarin her dali için, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gösterecegi ilgi ve emek, milletin insani ve medeni hayati ve çaliskanlik veriminin artmasi için çok etkilidir

* Insanlar olgunlasmak için bazi seylere muhtaçtir Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki fennin gerektirdigi seyleri yapmaz; itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur

* Güzel sanatlarin hepsinde, ulus gençliginin ne türlü ilerletilmesini istediginizi bilirim, bu zaten yapilmaktadir Ancak bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir Bir ulusun yeni degisikliginde ölçü, musikide degisikligi alabilmesi, kavrayabilmesidir

Gazi Mustafa Kemal Atatürk