Uzaktan Algılama

Uzaktan algılama, yeryüzünün ve yer kaynaklarının incelenmesinde onlarla fiziksel bağlantı kurmadan kaydetme ve inceleme tekniğidir

Yer ile harhangi bir temas olmaksızın yerin çeşitli özelliklerinin tespiti işidir Uzaktan algılama kısa bir tanım yapılacak olursa, fiziksel temas olmadan cisimler hakkında bilgi almaktır Bu iş için temel şey enerjidir Enerji olmadan algılama yapmak imkansızdır Nasıl ki doğadaki tüm olaylar bir enerji vasıtasıyla gerçekleşiyorsa uzaktan algılamada bu şekilde enerji vasıtasıyla gerçekleşir

Uzaktan algılamanın anlaşılabilmesi için kendi beş duyumuzun algı özellikleri kısaca olsa da bilmekte yarar vardır Gözlerimiz görüş alanına düşen tüm cisimleri alır ve değerlendirip tanımlaması için beyine gönderir, beyinde bunları değerlendirip algının tamamlanmasını sağlar Aynı şekilde kulak da etraftan yayılan ses dalgalarını toplayarak anlamlandırması için beyne gönderi ve beyinde tanımlama işlevini böylece tamamlayarak duyma dediğimiz olayın gerçekleşmesini sağlar Tüm bu olayların gerçekleşmesi içinde ATP enerjisi kullanılır Uzaktan algılama için kullanılan enerji kaynağıda ya güneştir yada yapay bir güç kaynağıdır

Uzaktan algılamanın gerçekleşebilmesi için 7 şartın yerine gelmesi gerekmektedir
Enerji kaynağı yada ışıma
Işınım veya radyasyon ve atmosfer
Hedef ve interraksiyon
Sensör tarafından kaydedilen enerji
Transmisyon, alma ve işleme
Yorumlama ve analiz
Uygulama



------------------------------------------------------------------------------------

Özellikleri

Doğal çevrenin önemli bir bölümünün dinamik nitelikte olması bunların bir kez belirlenmesi ile yetinilmeyip sık sık takip edilmelerini gerektirmektedir Bunun için de, modern havacılık ve uzay teknolojisinden yararlanılır Uzaktan algılama adı verilen yöntemle havadan ve uzaydan elde edilen görüntüler yorumlanabilir

Hava fotoğrafları, fotogrametrik yöntemle harita yapımında kullanılmakla birlikte, çeşitli mühendislik çalışmaları ve özellikle fotointerpretasyon (foto-yorumlama) yöntemi ile doğal kaynakların bulunmasında da kullanılmakta ve böylece, Uzaktan Algılama yönteminin en önemli verilerinden birini oluşturmaktadır

Algılama

Uzaktan algılamanın temelini oluşturan esas olay algılamadır Algılayıcıların tipine göre sınıflandırılır Uydular algılama tekniğinde kullandıkları enerji kaynaklarına göre Aktif algılama ve Pasif algılama olmak üzere ikiye ayrılırlar

Aktif ve Pasif algılama

Pasif algılamada Güneş gibi başka bir kaynaktan gelen ışınların cisimlere çarptıktan sonra uyduya ulaşarak elde edilen algılama yöntemidir Bu yöntemde gece ve gündüz olması başarımı direk etkileyeceği gibi meteorolajik etmenlerde etkilidir Bu tip algılama yapan algılayıcılar güneşin gönderdiği ışınlar vasıtasıyla yansıyan cisim ışınlarını ölçerler Bu tip algılayıcıların önemli 2 özeliği vardır İlk olarak yalnızca güneş varlığında algılama yaparlar, hava bulutlu ise algılama yapamazlar İkinci önemli özelliği de bedava enerji kullanmaları ve bu sayede enerji tasarrufu sağlamaktadırlar Ayrıca bu sistemler gündüz hava açıkken yansıyan tüm cisim görüntülerini algılarlar Ancak algılanan bu görüntüler saklanma maliyeti yüksek olduğundan depolanamaz Bu yüzden talep üzerine görüntü alınır ve kaydedilir böylece maliyet düşürülmüş olur


Aktif algılama ise uydunun kendi kaynakları ile yaptığı algılamadır Bu yöntemde gece gündüz olamsı veya meteorolojik etmenler çok önemli değildir Bu tip algılayıcılar güneş enerjisine ihtiyaç duymazlar kendi ışınlarını kendileri gönderir ve tekrar geri almak suretiyle görüntü elde ederler Bu tür cihazlar korkunç bir enerjiye ihtiyaç duyarlar Ömürleri de kendilerine depolanan enerji maliyetindedir Bu tür sistemler gece gündüz dememden sürekli görüntü alma kapasitesine sahiptirler Bu yüzden cisimleri siyah beyaz olarak algılarlar Trafik polislerini kullandığı radarlarda aktif algılayıcılara iyi bir örnektir Bu tür uyduların her zaman % 10 yanılma payları vardır, buda trafikte istenmeyen durumların ortaya çıkmasına neden olabildiği gibi profesyonel çalışmalar içinde sorun teşkil edebilmektedir



Algılayıcılar

Yerden ışın yansıtan cisimlerin yaydığı ışını algılamak için geliştiren cihazlara "algılayıcı" diyoruz (Bu algılayıcıları algılama biçimlerine göre 2 ye ayırdığımızı hatırlayınız) Algılayıcılar birde bulundukları yani yerleştikleri yere göre ayrılmaktadırlar Ancak algılayıcıları ayırmadan önce radyometre (temel algılayıcı) adlı cihazı tanımakta yarar var Bu cihaz aslında bir nevi fotoğraf makinesi yada kameraya benzetilebilir ancak onlardan da farklı olduğunu unutmamak gerekir Radyometreler yerleştirildikleri platformlardan ışın göndererek o ışını çarpıp yansıdığı cismin özelliklerini algılayan cihazlardır ve algılayıcılar esasta radyometrelerin yerleştikleri platformlara göre ayrılırlar
Yer esaslı algılayıcılar: Bu algılayıcılar yere yakın olarak konumlandırılır ve bu şekilde çalıştırılarak kullanılırlar Bu algılayıcılardan faydalanılarak tarımda çeşitli işlemler yapılabilinir Genel olarak vinçlere takılırlar
Uçak esaslı algılayıcılar: Bu tiplerde radyometrelerin uçaklara takılmasıyla elde edilirler Bu tür algılayıcılar daha çok 2 dünya savaşı sırasında geliştirilip kullanıldı Bu cihazlar yardımıyla düşmanının terini tespit eden diğer güç nokta atışı yaparak düşmanının mevzilerini yok edebiliyordu Ancak günümüzde bu cihazların yerini daha modern ve gelişmiş cihazlar almıştır
Uzay aracı esaslı algılayıcılar: Bu tip algılayıcılar ise radyometrelerin uzay araçlarına yerleştirilmesiyle oluşturulurlar Biz bunlara yaygın olarak uydu adını veririz

Tarihçesi

Uzaktan algılamanın en önemli kaynağını uzay fotoğrafları ve tabiki uydular oluşturur Uzay fotoğrafçılığı insanların uzaya açılmasından 10 yıl kadar bir süre önce, 1946 yılında başlamıştır 2 dünya savaşında Almanlar'dan alınan V-2 roketlerinin bazıları 1946 yılında ABD'de uzayın bilinmeyenlerini incelemeye yarayacak bir takım gereçlerle donatılarak fırlatılmış ve yerin 105 km yükseklikten ilk kez resmi çekilmiştir

1955 yılında Viking-12 roketi ile 244 km ve 1959 yılında da Atlas roketi ile 1120 km yükseklikten ABD'nin bazı bölgelerinin fotoğrafları çekilebilmiştir

Dünya da ilk uydunun 1957 yılında Sovyetler Birliği(SSCB) tarafından Sputnik adıyla uzaya gönderilmesi ile yeni bir çağ açılmıştır

Yerin uzaydan otomatik fotoğraf makinaları ile fotoğraflarını çeken ilk insansız uydu 1959 yılında ABD tarafından uzaya gönderilen Explorer-6 uydusudur

Yer kaynaklarının araştırılması ve yer yüzünün incelenmesi amacı ile uzaya gönderilen ilk uydu ERTS uydusudur 1972 yılında yörüngesine ABD tarafından yerleştirilmiş ve adı daha sonra Landsat-1 olarak değiştirilmiştir Bu uydu iş göremez hale gelince Landsat-2 bu devreden çıkınca 1978'de Landsat-3, 1982'de Landsat-4 ve 1985'de Landsat-5 uzaya gönderilmiştirBu uydunun amacı ziraat, orman, jeoloji, su kaynakları, haritacılık gibi yer kaynaklarının araştırılmasıdır

Kullanım alanları


Mars-Odyssey uydusu, 2001

Hidrolojik Uygulamalar:
Su Kaynakları Yönetimi
Su Kalitesi Analizleri
Deniz, Göl ve Akarsu Kirliliği inceleme
Sel Haritalaması ve izleme
Kıyı Bilimleri Araştırmaları
Deniz Yüzeyi Rüzgar ve Dalga Araştırmaları
Deniz Yüzeyi Sıcaklık Dağılımı Belirleme Çalışmaları
Kar Dağılımını ve Miktarını Belirleme ve Erime Miktarı Tespiti
Buz Erimesi ve Buz Hareketi Gözetleme
Gemi Atıkları izleme
Okyanus Bilimleri Araştırmaları
Sulak alanların haritalanması
Buz konsantrasyonlarının tespiti(NOAA)
Buz kirliliği
Nehir yatakları ve nehirler
Yağış düşen alanların belirlenmesi ve düşen yağışın tespiti

Jeolojik Uygulamalar
Jeolojik Yapı Araştırmaları ve Haritalama
Fay, Çizgisellik ve Kırıkların Tanımlanması
Yüzey Sekli Analizi
Delta veya Kıyı Yüzey Şekillerinin Analizi
Topografya Çalışmaları
Jeotermal Araştırmalar
Deprem Araştırmaları
Volkanik Araştırma Çalışmaları ve İzleme
Maden ve Yeryüzü Kaynaklarının Aranması
Kum ve Ponza alanlarının tespiti
Petrol aramaları
Jeobotanik
Kayaç tiplerinin tespiti
Çevresel jeoloji
Jeolojik riskler

Ormancılık Uygulamaları
Orman Bitki Örtüsünün Haritalanması ve Sınıflandırılması
Ağaçlandırma Araştırma ve Çalışmaları
Orman Kaynakları Envanterinin Belirlenmesi
Ağaç Hastalık ve Böceklenmelerini Gözetleme ve Önleme
Ormansızlaşma ve Çölleşme İzleme ve Araştırmaları
Kereste Üretimi Tahmini ve Planlaması
Orman Yangını İzleme
Orman Yönetimi
Nem miktarı
Tür çeşitliliğinin tespiti ve haritalanması

Zirai Uygulamalar
Ürün Tipini Ayırma
Ürün Gelişimi İzleme
Ürün Rekolte Tayini
Ürün Hasar Tespiti (Hastalık, Böceklenme vb)
Toprak Nemi ve Türünü Belirleme ve Sınıflandırma
Tarım Faaliyetleri Organizasyonu
Alan yönetimi
Tarımsal sigortalama

Haritacılık
Planimetre haritaları(Nehirlerin uzunlukları, yol uzunlukları)
Sayısal arazi modellemelerinde
Topoğrafik harita üretiminde(ASTER/TERRA 10-11 bantları Topoğrafik haritalamada kullanılır Dağ kanyon gibi yapılar için radar görüntüleri kullanılır)

Denizcilik ve Kıyı Yönetimi
Akıntılar ve sirkülasyonların tespiti
Stok tahmini yapmada
Su kalitesi ve sıcaklığı tespiti (SST)

Emeğinize sağlık sevgili Kaplan paylaşım için teşekkürler