İki Veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlarin Tip Onayi Yönetmeliği (2002/24/At)

İKİ VEYA ÜÇ TEKERLEKLİ MOTORLU ARAÇLARIN TİP ONAYI YÖNETMELİĞİ (2002/24/AT)

İKİ VEYA ÜÇ TEKERLEKLİ MOTORLU ARAÇLARIN TİP ONAYI YÖNETMELİĞİ (2002/24/AT)

İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT)
Sanayi ve Ticaret Bakanlığından
Resmi Gazete Tarihi: 23/12/2004
Resmi Gazete Sayısı: 25679
BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca, iki veya üç tekerlekli motorlu araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygunluğunu yerine getirmek üzere, iki veya üç tekerlekli motorlu araçlara, aracı oluşturan aksamların ve ayrı teknik ünitelerin tek tek onaylarının toplanarak, Araç Tip Onayı Belgesi ve Uygunluk Belgesi verilmesine ilişkin hükümleri ve bunların uygulanmasına ait usul ve esasları belirlemektir
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik kapsamı ile ilgili hususlar aşağıda belirtilmiştir
Bu Yönetmelik, karayolunda seyretmesi için tasarlanmış, iki veya başka tür tekerlekli olup olmadığına bakılmaksızın, aşağıda belirtilen iki veya üç tekerlekli bütün motorlu araçlara ve bu tür araçların aksamlarına veya ayrı teknik ünitelerine uygulanır
a) Bu Yönetmelik kapsamındaki araçlar aşağıdaki alt kategorilere ayrılır:
1) Mopetler; iki tekerlekli araçlar (L1e kategorisi) veya azamî hızı saatte 45 km'yi geçmeyen ve aşağıdaki özellikleri taşıyan üç tekerlekli araçlar (L2e kategorisi):
(i) Aşağıdaki motor özelliklerine sahip iki tekerlekli tip için;
- İçten yanmalı tip durumunda, silindir kapasitesi 50 cm3'ü geçmeyen veya
- Elektrik motorlularda azamî kesintisiz beyan edilen güç 4 kW'ı geçmeyen
(ii) Aşağıdaki motor özelliklerine sahip üç tekerlekli tip için;
- Kıvılcım (pozitif) ateşlemeli tip ise, silindir kapasitesi 50 cm3'ü geçmeyen veya
- Diğer tip iç yanmalı motorlarda azamî net gücü 4 kW'ı geçmeyen veya
- Elektrik motorlularda azamî kesintisiz beyan edilen güç 4 kW'ı geçmeyen
2) Motosikletler, silindir kapasitesi 50 cm3 ten ve/veya azamî tasarım hızı 45 km/h'den fazla olan içten yanmalı bir motor tipi ile donatılmış, sepetsiz (L3e kategori) veya sepetli (L4e kategori) iki tekerlekli araç
3) Üç tekerlekli motosikletler, silindir kapasitesi 50 cm3'ten ve/veya azamî tasarım hızı 45 km/h'den fazla olan içten yanmalı bir motor tipi ile donatılmış, tekerlekleri simetrik olarak yerleştirilmiş üç tekerlekli (L5e kategori) araçlar
b) Bu Yönetmelik, dört tekerlekli motosikletler, dört tekerleği olan ve aşağıdaki özellikleri taşıyan araçlar için de geçerlidir
1) Elektrikli araçlarda, akü kütlesi hariç, yüksüz kütlesi 350 kg'ı aşmayan (L6e kategori), azamî tasarım hızı 45 km/h'yi geçmeyecek şekilde tasarımlanmış, aşağıdaki özellikleri olan dört tekerlekli hafif motosikletler:
(i) Kıvılcım (pozitif) ateşlemeli motorlar için motor silindir kapasitesi 50 cm3ü geçmeyen veya
(ii) Diğer tipten içten yanmalı motorlar için azamî net gücü 4 kW'ı geçmeyen veya
(iii) Elektrik motorlularda azamî kesintisiz beyan edilen gücü 4 kW'ı aşmayan
Diğer yönetmeliklerden herhangi birinde farklı şekilde belirtilmedikçe, bu araçlar L2e kategorisi üç tekerlekli mopetler için geçerli teknik özellikleri yerine getirmelidir
c) Elektrikli araçlarda, akü kütlesi hariç, yüksüz kütlesi 400 kg'ı geçmeyen (yük taşıma amaçlı araçlarda 550 kg) (L7e kategori), azamî net motor gücü 15 kW'ı geçmeyen ve (a) Paragrafında belirtilenler haricinde, diğer dört tekerlekli motosikletler Ayrı yönetmeliklerden herhangi birinde farklı şekilde belirtilmedikçe, bu araçlar üç tekerlekli motosiklet olarak kabul edilmeli ve L5e kategori üç tekerlekli motosikletler için geçerli teknik özellikleri yerine getirmelidir
Bu Yönetmelik kapsamı dışında kalan araçlar ve uygulama dışında olan hususlar aşağıda belirtilmiştir
a) Bu Yönetmelik aşağıdaki araçları kapsamaz
1) Azamî tasarım hızı 6 km/h'yi geçmeyen araçlar,
2) Yaya kontrollü olarak tasarlanmış araçlar,
3) Fiziksel engelliler için tasarlanmış araçlar,
4) Karayolu veya arazi şartlarındaki yarışmalarda kullanılmak amacıyla tasarlanmış araçlar,
5) 92/61/AT Yönetmeliğinin uygulanma tarihinden önce kullanımda olan araçlar,
6) Tarımsal veya benzerî amaçlar için kullanılan traktör veya makinalar,
7) Simetrik olarak yerleştirilmiş, bir tekerleği önde, iki tekerleği arkada olan, özellikle arazide eğlence amaçlı kullanıma yönelik olarak tasarımlanmış araçlar,
8) Azamî sürekli anma gücü 0,25 kW olan ve gücü tedricî olarak azalıp nihayetinde 25 km/h'ye ulaştıktan sonra veya pedal çevrilmeye ara verildikten hemen sonra kesilen bir yardımcı elektrik motoru ile donatılmış, pedal destekli bisikletler
b) Bu Yönetmelik, kapsamındaki araçlara takılmak üzere tasarlanmamış ayrı teknik ünite ve aksamlara da uygulanmaz
c) Bu Yönetmelik, bu tür onayları veren üye ülkelerin, herhangi bir aksam ve ayrı teknik üniteyle ilgili tip onayının ilgili ulusal şartların yerine bu Yönetmeliğe göre verilmesini kabul ettiği durumlar hariç, tek araçların onayı için geçerli değildir
Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun değişik 29 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b) AT: Avrupa Topluluğunu,
c) MARTOY: Avrupa Topluluğunun 70/156/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğinin Resmî Gazetede yayımlanan şekliyle son seviyesini,
d) AİTM Yönetmeliği: Araçların tek tek onaylarını ve tadilatlarını içeren, ulusal bazda düzenlenmiş olan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliği,
e) Tip Onayı: Belirli tipte bir araç, sistem, ayrı teknik ünite veya aksamının, bu veya diğer yönetmeliklerde belirtilen teknik özelliklere sahip olduğunun ve imalâtçı verilerinin doğruluğunun Ek I'de sunulan tam kapsamlı liste ile kontrol edildiğini gösteren belge düzenlemesi işlemini,
f) Araç: Araç sınıflarından birine dahil olup, imalatçısı tarafından yapılan tanımlamaya uygun olarak şase üzerine imal edilen iki ve üç tekerlekli mopedler, iki, üç ve dört tekerlekli motosikletler ve sepetli motosikletlerdir Bir araç tipi (h) ve (i) bentlerinde belirtilen varyant ve versiyonlara sahip olabilir
g) Araç tipi: Aşağıdaki özelliklere sahip olan belirli bir tip araç veya araç grubunu;
1) Tek bir kategoriye ait olanlar (2 nci maddede tanımlandığı şekliyle iki tekerlekli moped L1'e, üç tekerlekli moped L2e ve benzeri),
2) Aynı imalâtçı tarafından imal edilenler,
3) Ana aksamların takıldığı şasi, gövde, alt gövde, zemin karteri veya yapısı aynı olanlar,
4) Aynı çalıştırma prensipli bir güç ünitesine sahip olanlar (içten yanma, elektrik, hibrit, ve benzeri),
5) İmalâtçı tarafından belirtilen aynı tip gösterime sahip olanlar
h) Varyant, aşağıdaki özellikleri taşıyan aynı tip araç veya araç grubundan olan araçları;
1) Gövde tasarımı aynı olanlar (temel özellikler açısından),
2) Araç grubu içinde (versiyonlar), çalışır durumundaki kütlesinin en alt ve en üst değerleri arasındaki fark en alt değerin %20'sini geçmeyenler,
3) Araç grubu içinde, en alt ve en üst değerler arasında izin verilen azamî kütle farkı, en alt değerin % 20'sini geçmeyenler,
4) Aynı çalışma çevrimine sahip olanlar (iki veya dört stroklu, kıvılcım ateşlemeli veya sıkıştırma ateşlemeli),
5) Araç grubu içinde, güç ünitesi silindir kapasitesinin (içten yanmalı birimler için) en alt ve en üst değerleri arasındaki fark, en alt değerin % 30'unu geçmeyenler,
6) Aynı sayıda silindir ve silindir düzenine sahip olanlar;
7) Araç grubu içinde, güç ünitesi gücünün en alt ve en üst değerleri arasındaki fark, en alt değerin % 30'unu geçmeyenler,
8) Aynı çalışma modunda olanlar (elektrikli motorlar için),
9) Aynı tip vites kutusu olanlar (manuel, otomatik ve benzeri)
i) Versiyon: Aynı tip ve varyanttaki bir araç olmakla birlikte, sadece aşağıdaki şartları sağlaması kaydıyla, Ek II içindeki bilgi dokümanında listelenen donanım, aksam veya sistemlerin herhangi biri ile birleştirilebilen bir aracı;
1) Aşağıdaki özellikler için tek bir değer verilmiş,
(i) Çalışır durumdaki kütle,
(ii) Azamî müsaade edilen kütle,
(iii) Güç ünitesinin gücü,
(iv) Güç ünitesinin silindir kapasitesi
2) Ek VII'ye uygun olarak verilen bir takım deney sonuçlarının bir kümesi
j) Sistem: Ayrı yönetmeliklerin herhangi birinde yer alan şartlara tâbi olan frenler, emisyon kontrol donanımı ve benzeri gibi araçtaki herhangi bir sistemi
k) Aksam: Ayrı yönetmeliklerin hükümlerine tâbi olan, ayrı yönetmeliklerde açıkça belirtilmesi durumunda bağımsız olarak tip onayı alan ve araçlarda kullanılmak üzere tasarlanmış far gibi cihazları,
l) Ayrı teknik ünite: Belirli bir veya daha fazla araç tipine göre ayrı yönetmeliklerle açıkça belirtilmesi durumunda ayrı tip onayı alabilen, diğer yönetmeliklerde belirtilen özelliklere tâbi olan ve araçların bir parçası olarak tasarlanan, değiştirilebilir egzoz sistemi susturucusu gibi bir tertibatı
m) İkiz tekerlek: Aynı dingile takılan, zemin ile temas eden alanlarının merkezleri ile arasındaki mesafe 460 mm'den az olan iki tekerleği; İkiz tekerleklerin her biri tek tekerlek olarak kabul edilir
n) Çift tahrikli araçlar: Örneğin bir elektrik sistemi ile bir termik sistem gibi iki farklı tahrik sistemli araçları,
o) Onay Kuruluşu: Bir aracın, aksamın veya ayrı teknik ünitenin tip onayından bütün yönleri ile sorumlu olan, onay belgelerini veren ve gerektiğinde geri alan, diğer onay kuruluşlarıyla temasları yürüten, imalatçının üretim uygunluk düzenlemelerine uyup uymadığını belirlemekten sorumlu, teknik servisleri görevlendiren yetkili merci olan Bakanlığı,
p) Teknik Hizmetler Kuruluşu (Teknik Servis): Onay Kuruluşu adına deneylerin veya incelemelerin yapılmasında, bir test laboratuvarı olarak Onay Kuruluşunca görevlendirilen kurum veya kuruluşu; bu görev Onay Kuruluşunun kendisi tarafından da yerine getirilebilir
r) İmalâtçı: Tip onayı işlemlerinin bütün aşamalarından ve imalâtın uygunluğunun sağlanmasından Onay Kuruluşuna karşı sorumlu olan kişi veya kuruluşu; bu kişi veya kuruluşun, onay işlemine tâbi olan araç, aksam veya ayrı teknik ünite imalâtının bütün aşamalarına doğrudan ilgili olması zorunlu değildir
s) Tanıtım Dosyası (Bilgi Dokümanı): Başvuru sahibi tarafından Teknik Hizmetler Kuruluşuna veya Onay Kuruluşuna Tanıtım Bildirimi gereğince verilen bilgi, çizim, fotoğraf ve bunun gibi belgeleri içeren dosyayı,
t) Tanıtım Paketi: Tanıtım Dosyası ile Teknik Hizmetler Kuruluşunun veya Onay Kuruluşunun görevlerini yerine getirmeleri sürecinde tanıtım dosyasına eklemiş oldukları deney raporları ve diğer belgeleri,
u) Tanıtım Paketi Fihristi: Tanıtım Paketi içinde bulunan belgelerin uygun bir şekilde numaralandırılarak veya bütün sayfaların tanımlanabilmesine imkan verecek şekilde işaretlenerek bir liste halinde yazılmasını, ifade eder
İKİNCİ BÖLÜM: Uygulama Usul ve Esasları
Tip Onayı Başvurusu
Madde 5 - Tip onayı başvuruları, imalâtçı tarafından Onay Kuruluşuna yapılır Bu başvurularda, araç tip onayı için Ek II'de yer alan ve sistem, ayrı teknik ünite veya aksam tip onayı için ise, ilgili sistem, teknik ünite veya aksam yönetmeliklerinin ek veya ilâvesinde bulunan bir bilgi dokümanı ve bilgi dokümanında belirtilen diğer belgelerle birlikte yapılmalıdır Belirli tipteki bir aracın, sistemin, ayrı teknik ünitenin veya aksamın tip onayı başvuruları sadece bir onay kuruluşuna yapılır
Tip Onayı İşlemleri
Madde 6 - Tip onayı işlemlerine ait esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Onay Kuruluşu aşağıdaki şartları sağlaması hâlinde, araç, sistem, ayrı teknik ünite veya aksamların bütün tiplerine tip onayı verir
1) Araç tipinin ayrı yönetmeliklerin teknik özelliklerini karşılaması ve Ek I'de belirtilen tam kapsamlı listedeki bilgilere uygun olarak imalâtçı tarafından tanımlandığı gibi olması hâlinde,
2) Sistem, ayrı teknik ünite veya aksam ile ilgili diğer yönetmeliklerdeki teknik özellikleri karşılaması ve Ek I'de sunulan tam kapsamlı listedeki bilgilere uygun olarak imalâtçı tarafından tanımlandığı gibi olması hâlinde
b) Bu işlemleri yürüten Onay Kuruluşu, tip onayı verilmeden önce, gerekirse imalâtın yapıldığı veya mamulün Topluluğa sunulduğu üye ülkedeki yetkili kuruluş ile işbirliği yaparak, imal edilen, piyasaya arz edilen, satışa sunulan veya hizmete alınan yeni araçlar, sistemler, ayrı teknik üniteler veya aksamların, onaylanan tipe uygunluğu için Ek VI'da belirtilen imalatın uygunluğunu kontrol eder
c) Onay Kuruluşu, gerekirse imalâtın yapıldığı veya mamulün Topluluğa sunulduğu üye ülkedeki yetkili kuruluş ile işbirliği yaparak, Ek VI'nın hükümlerinin sürekli olarak gözetilmesini sağlar
d) Bir araç tipinin tip onayı için yapılan bir başvurunun, bir sistem, ayrı teknik ünite veya aksam için bir veya daha fazla üye ülke tarafından düzenlenmiş bir veya daha fazla tip onayı belgesi ile birlikte yapılması durumunda, bu belgeleri kabul edilir ve tip onayı alınmış söz konusu sistem, ayrı teknik ünite ve/veya aksam için (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde gerekli olan kontroller yapılmaz
e) Onay Kuruluşu, bir araç, sistem, ayrı teknik ünite veya aksam için vermiş olduğu tip onayından sorumludur Bir araç tipi için tip onayı veren üye ülkenin yetkili kuruluşlar, gerekirse sistemler, ayrı teknik üniteler veya aksamlar için tip onayı belgeleri veren diğer üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlar ile işbirliği yaparak, imalâtın uygunluğunu kontrol eder
f) Onay Kuruluşu, (a) bendinin hükümlerine uyan bir aracın, sistemin, ayrı teknik ünite veya aksamın yine de yol güvenliği açısından ciddî bir risk oluşturduğunu tespit ederse, tip onayı vermeyi reddedebilir Bu durumda, kararının dayandığı nedenleri de belirterek, diğer üye ülkelerin yetkili kuruluşlarına ve Komisyona hemen bilgi verilir
g) Onay Kuruluşu, tip onayı verilmesi ile ilgili olan bütün araç tipleri için Ek III'te yer alan tip onayı formunu doldurur Ayrıca, araç onay formuna eklenen ve bir örneği Ek VII'de verilen örnek formun ilgili başlıkları altına deney sonuçları da yazılır
h) Onay Kuruluşu, tip onayı verilmesi ile ilgili olan bütün sistem, ayrı teknik ünite veya aksam için her bir ilgili ayrı yönetmeliğin eki veya ilâvelerinde yer alan tip onayı formunu doldurur
i) Sistem, ayrı teknik ünite veya aksamın tip onayı belgeleri, Ek V-A'da belirtilen yönteme uygun olarak numaralandırılmalıdır
j) Onay Kuruluşu tip onayı verdiği veya tip onayı vermeyi reddettiği her bir araç tipi için, ekleri ile birlikte her bir tip onayı belgesinin bir kopyasını diğer üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlara bir ay içinde gönderir
k) Onay Kuruluşu, o ay içerisinde onayladığı veya reddettiği tip onaylarının bir listesini diğer üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlara aylık olarak gönderir
Buna ilâveten, diğer bir üye ülkedeki yetkili kuruluşun talebi üzerine de, her bir tip sistem, ayrı teknik ünite veya aksam için ekleri ile birlikte ilgili tip onayı belgesinin bir kopyasını gönderir
Uygunluk Belgesi
Madde 7 - Uygunluk Belgesi işlemlerine ait esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Onaylanmış bir tipe uygun olarak imal edilen her bir araç için imalâtçı tarafından Ek IV-A'da bir örneği gösterilen bir uygunluk belgesi doldurulmalıdır Bu tür bir belge her bir araçla birlikte bulunmalıdır Bununla birlikte, aracın vergilendirilmesi veya araç tescil belgesinin düzenlenmesi nedenleriyle diğer üye ülkelere ve Komisyona en az üç aylık sürenin verilmesi bildirildikten sonra, bu ayrıntıların açık bir şekilde bilgi dokümanında belirtilmesi şartıyla, uygunluk belgesinin Ek IV-A'da sözü edilenlerden başka ayrıntılar da içermesi için istekte bulunulabilir
Uygunluk belgesi, her tür usulsüzlüğü engelleyecek şekilde düzenlenmelidir Bu amaçla, belge baskısı, renkli grafikli veya araç imalâtçısının tanıtım işaretini gösterir ıslak kaşe ile korunmuş kağıt üzerine yapılmalıdır
b) Onaylanmış bir tipe uygun olarak imal edilen orijinal olmayan her bir ayrı teknik ünite veya aksam için, bir örneği Ek IV-B'de gösterilen bir uygunluk belgesi imalâtçı tarafından doldurulur Orijinal ayrı teknik üniteler veya aksamlar için bu belgeye gerek yoktur
c) Aksam tip onayı verilecek ayrı teknik ünite veya aksam, sadece aracın diğer aksamları ile bağlantılı olarak çalışırken fonksiyonunu yerine getiriyorsa veya belirli bir özellik gösteriyorsa ve bu nedenle, onaylanacak bu ayrı teknik ünite veya aksamın uygunluğu, gerçek veya benzeştirilmiş olarak sadece diğer araç aksamları ile birlikte çalışırken tespit edilebiliyorsa, söz konusu ayrı teknik ünite veya aksamın tip onayı kapsamı buna uygun olarak sınırlandırılmalıdır Bu durumdaki bir ayrı teknik ünite veya aksamın tip onayı belgesi, söz konusu olabilecek kullanım sınırlamaları ve bazı montaj talimatları içermelidir Aracın tip onayı verilirken bu sınırlama ve özelliklere uyum da doğrulanmalıdır
d) Bu maddenin (b) bendinin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 6 ncı maddeye göre verilmiş ayrı bir teknik ünite veya aksamın tip onayının sahibi, onaylanan tipe uygun olarak imal edilmiş bu tip her bir ayrı teknik ünite veya aksama fabrika ya da ticarî markasını, tipi belirten bir açıklamayı ve bu ayrı yönetmeliğin gerekli kılması durumunda, 8 inci maddede belirtilen tip onayı işaretini iliştirmek zorundadır Bu son durumda, bu maddenin (b) bendinde belirtilen belgenin doldurulması istenmez
e) Bu maddenin (c) bendine göre kullanım sınırlamaları içeren bir ayrı teknik ünite veya aksamın tip onayı belgesi sahibi, imal edilen her bir ayrı teknik ünite veya aksam ile birlikte bu sınırlamalarla ilgili ayrıntılı bilgi ve mümkünse, montaj talimatlarını da sağlamalıdır
f) Bir veya daha fazla araç tipi ile bağlantılı olarak düzenlenmiş, orijinal olmayan bir donanımın ayrı teknik ünitesinin tip onayı belgesi sahibi, bu tür her bir birim ile birlikte bu araçların tanımlanmasını mümkün kılacak ayrıntılı bilgiyi sağlamalıdır
İşaretleme
Madde 8 - Tip onayı işaretinin uygulanmasına ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Tip onayı verilen bir tipe uygun olarak imal edilen herhangi bir araç, Ek V-A'da belirtilen tip onayı numarasının Bölüm 1, Bölüm 3 ve Bölüm 4' üne uygun olarak düzenlenmiş bir tip onay işareti taşımalıdır
b) Tip onayı verilen bir tipe uygun olarak imal edilmiş herhangi bir ayrı teknik ünite ve aksam, ilgili ayrı yönetmelikte bu şekilde bir şart varsa, Ek V-B'de belirtilen şartlara sahip bir tip onay işareti taşımalıdır Ek V- B Paragraf 12'de listelenen tip onay numarası, Ek V-A'da belirtilen tip onay numarasının Bölüm 4'üne uygun olarak düzenlenmelidir
Tip onayı işaretinde bulunan bilgiler, ayrı teknik ünite veya aksama ait belirli özelliklerin tanımlanabilmesini temin etmek için ilâve bilgilerle de desteklenebilir Bu ilâve bilgiler, uygunsa, bu ayrı teknik ünite ve aksamlarla ilgili ayrı yönetmeliklerde belirtilmelidir
İmalatta ve Tanıtım Belgesinde Yapılan Değişiklikler
Madde 9 - İmalatta ve tanıtım belgesinde (bilgi dokümanı) değişiklik olması durumunda uygulanacak esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) İmalâtçı; her bir aracın, sistemin, ayrı teknik ünitenin veya aksamın onaylanmış tipe uygun olarak imalâtından sorumludur İmalâtın nihai olarak durdurulması veya bilgi dokümanında bulunan bilgilerde yapılacak herhangi bir değişiklik, tip onay sahibi tarafından tip onayını veren Onay Kuruluşuna bildirilmelidir
b) Bu maddenin (a) bendinde belirtilen Onay Kuruluşu, bu tür değişikliğin mevcut tip onayı belgesinde herhangi bir değişikliğin veya yeni bir tip onay belgesinin düzenlenmesinin gerekli olmadığına karar verirse, bununla ilgili olarak imalâtçıyı bilgilendirmelidir
c) Onay Kuruluşu, bilgi dokümanında belirtilen bilgilerdeki bir değişikliğin yeni kontroller veya yeni deneyler gerektirdiğini belirlerse, bununla ilgili olarak imalâtçıyı bilgilendirmeli ve bu deneyleri gerçekleştirmelidir Yapılan kontrol ve deneyler sonucu tip onay belgesinde herhangi bir değişiklik yapılması veya yeni bir onay belgesi düzenlenmesi söz konusu olduğunda, Onay Kuruluşu, üye ülkelerin yetkili kuruluşlarına 6 ncı madde çerçevesinde ihbarda bulunur
d) Araç onayı için bilgi dokümanında bulunan bilgilerdeki hususların değişmesi durumunda, imalâtçı yapılan değişikliğin esasını ve yeni düzenlemenin tarihini açıkça gösteren bilgileri içeren revize edilmiş sayfaları Onay Kuruluşuna gönderir Sadece, bilgi dokümanında yapılan değişiklikler, Ek IV'deki uygunluk belgesinde verilen bilgilerin, uygunluk belgesindeki madde 191 ve madde 45 ilâ madde 51 hariç, bir veya daha fazlasında değişiklik yapılmasını gerekli kılıyorsa, bilgi dokümanı üzerindeki referans numarası değiştirilir
e) Belirli bir tip onay belgesinin, onaylanmış olan araç tipi veya tip onay verilmiş sistem, ayrı teknik ünite veya aksamın imalâtının durması nedeniyle geçerliliğini yitirmesi durumunda, söz konusu tip onayını gerçekleştirmiş olan Onay Kuruluşu, bir ay içinde diğer onay kuruluşlarına durumu bildirir
Tedbirler
Madde 10 - Araçların, aksamların veya teknik ünitelerin tip onaylarına uygunsuzluğu halinde alınacak tedbirlere ait esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Tip onay işlemini yürüten Onay Kuruluşu, araçların, sistemlerin, ayrı teknik ünitelerin veya aksamların onaylanmış olan tipe uygun olmadığını tespit ederse, tip onayı verilmiş herhangi bir parçanın aynı zamanda imalâtının yeniden uygun hale getirilmesini sağlamak için gerekli önlemleri alır
Onay Kuruluşu, gerekirse tip onayını geri çekmeye kadar genişletilebilecek olan her tür önlemi diğer üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlara bildirir
b) Onay Kuruluşu; araçların, sistemlerin, ayrı teknik ünite veya aksamların onaylanan tipe uygun olmadığını tespit ederse, tip onayı işlemini yürüten üye ülkeden tespit edilen uygunsuzlukların doğrulanmasını isteyebilir Böyle bir talep Onay Kuruluşuna geldiğinde, bu talebi aldığı tarihten itibaren altı ay içinde gerekli kontrolleri yapar Uygunluk açısından herhangi bir olumsuzluk oluşursa, bu maddenin (a) bendinde belirtilen önlemleri alır
c) Onay Kuruluşu, verilmiş olan tip onaylarının geri çekilmesini, nedenleri ile birlikte bir ay içinde diğer üye ülkelere bildirir
d) Onay Kuruluşu, kendisine bildirilen uygunsuzlukla ilgili bir anlaşmazlığa düşerse, sorunu çözmek için üye ülkelerle müzakere eder Komisyon bu durumdan haberdar edilir
Eşdeğer Onayların Kabulü
Madde 11 - Onay Kuruluşu, Avrupa Topluluğu ve diğer ülkelerle yapılan ikili veya çok taraflı anlaşmalar çerçevesinde, araçlar, sistemler, aksamlar ve ayrı teknik ünitelerin ilgili ayrı yönetmeliklerle belirlenmiş tip onayı şartları ve hükümleri ile Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Teknik Düzenlemeleri veya diğer ülkelerin yönetmelikleri ile belirlenmiş işlemler arasında eşdeğerlik bulunduğunu kabul eder
Onaylanmış Tipe Uygunsuzluk
Madde 12 - Onay Kuruluşu, onaylanmış tipte olsa bile belirli araçların, sistemlerin, ayrı teknik ünite veya aksamların yol güvenliği açısından herhangi bir tehlike oluşturduğunu belirlerse, en fazla altı aylık bir süre için bunların satışını, hizmete alınmasını veya kullanımını yasaklayabilir Bu durumda, bu kararını nedenleri ile birlikte diğer üye ülkelere ve Komisyona derhal bildirir
Bildirimler
Madde 13 - Bildirimler ile kararların telafi imkanlarına ait esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Onay Kuruluşu, Tip Onayı Belgesi verdiği veya reddettiği her araç tipinin doldurulmuş Tip Onayı Belgesinin bir kopyasını bir ay içinde diğer ülkelerin onay kuruluşlarına bildirir
b) Onay Kuruluşu, Tip Onayı Belgesi verdiği veya reddettiği her ayrı teknik ünite veya aksam Tip Onayı Belgelerinin bir kopyasını bir ay içerisinde diğer ülkelerin onay kuruluşlarına bildirir
c) Onay Kuruluşunca, bu Yönetmelik hükümlerine göre Tip Onayı Belgesinin reddi veya geri çekilmesi ile ilgili alınan her türlü karar veya aracın tescilinin reddi, veya bir aracın, sistemin, ayrı teknik ünitelerin veya aksamın satışının veya kullanımın yasaklanması gibi alınan kararların dayandırıldığı nedenler ilgili tarafa bildirilir Ayrıca yürürlükteki mevzuat çerçevesinde alınan kararlarla ilgili tanınan süreler belirtilir
d) 2002/24/EC sayılı Avrupa Birliği direktifi esas alınarak hazırlanan bu Yönetmeliğin yayımlandığı ve yayımlanan idari hükümleri Komisyona bildirilir
Onay Kuruluşu ve Teknik Hizmetler Kuruluşlarının (Teknik Servisler) Bildirimi
Madde 14 - Onay Kuruluşu ve teknik hizmetler kuruluşlarının bildirimine ait esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Onay Kuruluşunun adı ve adresi ile varsa uygulamadan sorumlu olduğu uzmanlık alanları diğer onay kuruluşlarına ve Komisyona bildirilir
b) Onay Kuruluşu tarafından atanan teknik hizmetler kuruluşlarının adları ve adresleri ile bu kuruluşların her birinin yapmakla yükümlü olduğu deney işlemleri de diğer onay kuruluşlarına ve Komisyona bildirilir Bildirilen teknik hizmetler kuruluşları, deney laboratuvarlarının işleyişi ile ilgili EN 45001 serisi veya eşdeğer ulusal veya uluslararası standartlara uygun olmalıdır
Ancak, imalatçı, ilgili yönetmeliklerde özellikle belirtilmemesi halinde teknik hizmetler kuruluşu olarak görevlendirilemezler
Ayrıca, Tip Onayı Yönetmeliği için Onay Kuruluşu tarafından atanmış bir teknik hizmetler kuruluşunun, Onay Kuruluşunun uygun görmesi şartıyla dışarıdan ekipman kullanması istisnaî bir durum sayılmaz
c) Bildirilen teknik hizmetler kuruluşlarının uyumlaştırılmış standartları sağladığı varsayılır, talep halinde bu durum doğrulanır Diğer ülke teknik hizmetler kuruluşları sadece ikili veya çok taraflı anlaşmalar çerçevesinde atanmış bir teknik hizmetler kuruluşu olarak bildirilebilir
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Serbest Dolaşım ve Muafiyetler, Alternatif İşlemler
Serbest Dolaşım ve Muafiyetler
Madde 15 - Serbest dolaşıma ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir
a) Bu Yönetmeliğe uygun yeni araçların piyasaya arz edilmesi, satışı, hizmete veya kullanıma alınması yasaklanamaz Sadece bu Yönetmelikle uyumlu araçlar ilk tescil için sunulmalıdır
b) Bu Yönetmeliğe uygun yeni ayrı teknik ünitelerin veya yeni aksamların piyasaya arz edilmesi, satışı veya kullanıma alınması yasaklanamaz Sadece bu Yönetmeliğe uygun ayrı teknik üniteler ve aksamlar ilk kez kullanılmak üzere piyasaya arz edilebilir ve satılabilir
c) Bu maddenin (a) ve (b) bentlerinden farklı olarak;
1) Aşağıdakiler için tasarlanmış araçları, sistemleri, ayrı teknik ünite veya aksamları ayrı yönetmeliklerin herhangi bir şartına uyumdan muaf tutulabilir:
(i) Her araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite için yılda en fazla 200 birime kadar küçük serideki imalâtlar için veya
(ii) *****lı kuvvetler, yasa koruyucu birimler, sivil savunma servisleri, itfaiye teşkilatları veya kamu yararına çalışan kurumlar için
Bu tür muafiyetler tanınmalarını takip eden bir ay içinde diğer üye ülkelere bildirilir Bu tür tip onay belgeleri "AT Tip Onay Belgesi" ibaresini taşımazlar
d) Bu Yönetmelik, söz konusu araçların kullanımı süresince kullanıcıların korunmasını temin etmek için, araçlarda herhangi bir değişikliğe yol açmamak kaydıyla gerekli gördüğü şartları belirleme hakkını etkilemez
Alternatif İşlemler
Madde 16 - Alternatif işlemler ve sınırlı sayıda araçlarla ilgili hususlar aşağıda belirtilmiştir
a) Onay Kuruluşu, 15 inci maddenin (a) ve (b) bentlerinin hükümleri saklı kalmak kaydıyla ve Ek VIII'de belirtilen sınırlar dahilinde sınırlı bir süre için, tip onayı artık geçerli olmayan bir araç tipine uygun yeni araçların tescilini sağlayabilir, satışına veya hizmete alınmasına izin verebilir Bu seçenek, tip onayının geçerliliğini yitirdiği tarihten itibaren 12 ay süre ile sınırlıdır
b) Bu maddenin (a) bendi sadece ülke içinde olan, söz konusu aracın tip onayı hala geçerli iken düzenlenmiş geçerli bir uygunluk belgesi taşıyan, ancak henüz tescil edilmemiş veya söz konusu tip onayı geçerliliğini yitirmeden önce hizmete alınmamış araçlar için uygulanır
c) Belirli bir kategorideki bir veya daha fazla tip için (a) bendinin uygulanmasından önce, imalâtçının bu tip aracın hizmete alınması ile ilgili olarak Onay Kuruluşundan bu yönde bir talepte bulunması gerekir Bu talepte, talebi haklı kılacak teknik ve/veya ekonomik nedenler belirtilmelidir
Onay Kuruluşu, tescil edilmesi istenen araç tipini kabul edip etmeyeceğine, kabul edecekse ne kadar miktarda araç için kabul edeceğine üç ay içinde karar verir İmalâtçı, söz konusu araç tiplerinin hizmete alınmasıyla ilgili olarak Ek VIII'in hükümlerine uymakla sorumludur Onay Kuruluşu, tanınan muafiyetleri gösteren bir listeyi her yıl Komisyona gönderir
d) Kendilerine özgü yapılarından dolayı, bir veya daha fazla ayrı yönetmeliğin bir veya daha fazla şartına uyumlu olamayan, teknolojileri veya genel kavramları birleştiren araçlar, aksamlar veya ayrı teknik üniteler için, MARTOY'un 10 uncu maddesi (70/156/EEC direktifi Madde 8(2) (c)) uygulanır
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:Teknik Gelişmelere Uyum İşlemi, Komite ve Eklerin Uyarlanması
Teknik Gelişmelere Uyum İşlemi
Madde 17 - Bu Yönetmeliğin eklerine veya Ek I'de belirtilen ayrı yönetmeliklerin hükümlerine teknik gelişmeleri uyarlamak amacıyla ihtiyaç duyulabilecek herhangi bir değişiklik, 18 inci maddede belirtilen Komite vasıtasıyla aynı maddede belirtilen işleme uygun olarak yapılır
Komite ve Eklerin Uyarlanması
Madde 18 - Komite ve eklerin uyarlanmasına ait esaslar aşağıda belirtilmiştir
a) Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Antlaşması çerçevesinde hazırlanan 11/1/1997 tarihli ve 22874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tekerlekli Araçlar ile Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Teknik Mevzuatın Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan Motorlu Araçlar Teknik Komitesi (MARTEK) oluşturulmuştur
b) Bu Yönetmeliğin eklerinin veya aksine bir şart bulunmadığı sürece ayrı yönetmeliklerin şartlarının uyarlanması için gerekli bütün değişiklikler, bu maddenin (c) bendine göre yapılır
c) Onay Kuruluşunun temsilcisi alınacak önlemlerle ilgili bir taslağı bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen MARTEK'e sunar MARTEK, konunun ivediliğine göre başkan tarafından belirlenecek süre içerisinde taslak hakkındaki görüşünü Onay Kuruluşuna bildirir Onay Kuruluşu, gerekli çalışmaları ve düzenlemeleri yapar
d) Onay Kuruluşu, yeni bir ayrı yönetmeliğin kabulünün gerekmesi halinde bu Yönetmeliğinin ilgili eklerinde gerekli değişikliği yapar
e) Ayrı bir yönetmelikte değişiklik yapıldığında, bu Yönetmeliğin ilgili eklerinde de gerekli değişiklik yapılır
f) MARTEK, bu Yönetmelikle ilgili ihtiyaç duyulan her türlü düzenlemeyi ve bu maddenin (c) bendinde belirtilen esaslara göre hazırlayarak Onay Kuruluşu olan Bakanlığa sunar
BEŞİNCİ BÖLÜM:Çeşitli ve Son Hükümler
Önceki Uygunluk Belgeleri
Madde 19 - İmalâtçının isteği doğrultusunda uygunluk belgesinin bir önceki biçimi, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 ay süreyle kullanılmaya devam edilebilir
Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bu Yönetmeliğe uygun araçların ilk hizmete alınması yasaklanmaz
Onaylar ve Kapsam Genişletmeleri
Madde 20 - Bu Yönetmelik, yürürlük tarihinden önce verilmiş hiçbir tip onayını geçersiz kılmaz veya bu tür onayların daha önce tâbi oldukları yönetmeliğin şartlarına göre yeniden kapsam genişletmelerine engel teşkil etmez Bununla birlikte, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten 12 ay sonra imalâtçı tarafından düzenlenecek uygunluk belgeleri Ek IV'te belirtilen örneğe uygun olmalıdır
Ulusal Kod Sistemi
Madde 21 - Bu Yönetmelik kapsamındaki araçlarla ilgili Avrupa Birliği üyesi ülkelerde tescil ve vergi sistemlerinin uyumlu hale getirilmesi işi devam ettiği sürece ve ülkemiz bu sisteme dahil olana kadar tescil ve vergi işlemlerini gerçekleştirmek üzere ulusal kod sistemleri kullanılabilir Uygunluk belgesi ulusal kod numarasına göre doldurulabilir
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat
Madde 22 - 2/7/1999 tarihli ve 23743 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (92/61/AT) bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yürürlükten kaldırılmıştır 92/61/AT Yönetmeliğine yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış kabul edilir ve orijinal direktiflerin Ek IX'daki karşılık çizelgesine göre okunur
Geçici Madde 1 - Ulusal Tip Onayı Belgesine ait işlemler aşağıda belirtilmiştir
a) Uluslararası kabul görene kadar AT Tip Onayı Belgesi yerine Ulusal Tip Onayı Belgesi verilir
b) AT başlığı taşımayacak olan Ulusal Tip Onayı Belgesi ile ilgili bilgileri diğer devletlerin onay kuruluşlarına bildirme zorunluluğu yoktur
c) AT Tip Onayı Belgesi olmadan ithal edilecek bir aracın, aksamın, ayrı teknik ünite veya sistemin de yeni araç statüsünde, tip onayı için gerekli olan ve uygulama listesinde yer alan tüm direktiflere ve eşdeğer regülasyonlara göre Ulusal Tip Onayı Belgesi alma mecburiyeti vardır
Yürürlük
Madde 23 - Bu Yönetmelik 1/1/2005 tarihinde yürürlüğe girer
Yürütme
Madde 24 - Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür

Kaynak: mevzuatadaletgovtr