Aşıkpaşazade Derviş Ahmet

Aşıkpaşazade Derviş Ahmet, 15 yüzyılda yaşamış olan ünlü Aşıkpaşazade Tarihi'nin yazarı tarihçi ve yazardır


1393'te Amasya'da Elvan Çelebi köyünde doğdu Şeyh Yahya'nın oğlu, Tasavvuf şairi Aşık Paşa'nın torununun çocuğudur Bu nedenle Aşıkî mahlasını kullanmıştır 1413 yılında hastalanıp Orhan Gazi'nin imamının oğlu Yahşi Fakih'in evinde kaldığında Yıldırım Bayazıd'a kadar yazılmış bir Osmanlı tarihini okuması, kendisini bu işe verdirmiştir


1413-1419 yılları arasında Rumeli'de Musa Çelebi'nin hizmetinde bulundu 1419 yılında köyüne döndü 1422 yılında köylerindeki tekkeye uğrayan Mihaloğlu Mehmed Bey, Ahmet'i II Murat'ın ordusuna getirdi II Murat ile Mustafa Çelebi arasında yapılan Ulubat savaşını seyretti


1436 yılında hacca gitti 1437 yılında Üsküp'e gidip İshak Bey'in yanında akınlara katıldı 1438 yılında II Murat'ın Macaristan seferine katılarak gazi oldu 1448 yılında II Kosova savaşı'na girip vuruşmuştur 1453 yılında İstanbul'un alınışında bulundu Fatih Sultan Mehmet kendisine Cibali yakınında bir ev verdi Evin yanına dedesi Aşık Paşa adına bir mescit yaptırdı


Fatih'in hizmetinde çalışırken padişahın çok beğendiği bir kişi olarak tanındı 1456 yılında Edirne'de Fatih'in çocuklarının sünnetine davet edildi Zeyni tarikatına girdi 1481 yılında 88 yaşında iken İstanbul'da vefat etti Mezarı Cibali yakınındaki Aşıkpaşa Mescidi bahçesindeki türbesindedir

ESERLERİ

Aşıkpaşazade Tarihi





Yazı Kaynağı: Yeni Şafak Kitap Eki


Osmanlı tarihini anlatan ilk ve en önemli kaynaklardan biri olan Aşık Paşazade Tarihi’nin yeni ve sadeleştirilmiş baskısı raflardaki yerini aldı Kitap, Osmanlı’nın kuruluşu ve Osman Gazi döneminden cihan imparatorluğuna döndüğü II Beyazıt zamanına kadarki süreci konu alıyor


Aşık Paşazade Tarihi Osmanlı tarihini anlatan ilk ve en önemli kaynaklardan biri olarak gösteriliyor Şimdiye kadar pek çok baskısı yapılan bu ölümsüz eser, sadeleştirilmiş yeni hali ile Mostar Yayınları arasından çıktı Osmanlı’nın bir beylikten cihan imparatorluğuna geçiş sürecinin anlatıldığı kitap, Derviş Ahmed Âşıkî ismiyle anılan tarihçi tarafından yazılmış Derviş Ahmed Âşıkî’nin hayatıyla ilgili net bilgiler olmasa da çalışmasında sarf ettiği sözlerden, İstanbul’un fethine tanık olduğu ve vefatından önce İstanbul’da yaşadığı anlaşılıyor Âşıkî, Sultan Orhan Gazi Han döneminden Sultan II Beyazıd Han dönemine kadar olan süreci aktarırken, tek düze bir tarih anlatıcılığına soyunmuyor Olayları hikâyeleştiriyor, duygu ve düşüncelerini aktarıyor okuyucuya Şiire sık sık başvuran Âşıkî adeta tarihi bir roman yazıyor


BU AĞACIN GÖLGESİ DÜNYAYI TUTTU


“Dünyada anılamayacak ve hesaplanmayacak kadar anlaşılması zor bir çok garip olaya tanık oldum/Yaşadığım günlerde gerçekleşen olayları defterime, Oğuz Han zamanındaki olayları da gönlüme kaydettim/ Osman’ın hanedanına mensup olan gazilerin, hanların, sultanların menkıbelerini yazdım/ Soyunu ve neslini söyleyeyim ki, bu Han’ın aslının ne olduğunu anlayasın” sözleriyle anlatmaya başlıyor Osmanlı’nın macerasını


Çu küfür zulmeti Rum’u alupdu

Diler kim alemi nur ide Osman*


Osman Gazi’nin karanlıkta kalan bu dünyayı ışığa kavuşturmak için yola çıktığını söyleyen Âşık Paşazade, onun gördüğü rüyada Osmanlı’nın geleceğinin müjdelendiğini şöyle anlatıyor: “Aralarında kerameti zahit olan bir aziz şeyh vardı Halkın tamamının güven duydukları bir kimse idi Dervişliği gönlünde idi Dünyalığı, nimeti ve davarı çoktu İlim ve irfan sahibiydi Misafirhanesi boş kalmazdı ve Osman Gazi de bu dervişe konuk olurdu Osman Gazi, düşünde, bu azizin kuşağından bir ayın doğduğunu, kendi koyununa girdiğini gördü Bu ay Osman Gazi’nin koynuna girince, göbeğinden bir ağaç çıktı, gölgesi dünyayı tuttu Her dağın eteğinden sular çıktı; o sulardan kimi içti, kim bahçeler suladı, kimi de çeşmeler akıttı Osman Gazi geldi düşünü şeyhe haber verdi Şeyh, “Oğul Osman! Padişahlık sana ve senin nesline mübarek olsun ve benim kızım Malhun Hatun senin eşin olsun’ dedi O an kızın Osman Gazi’ye nikah ediverdi”


HER BİRİSİNİ GÖRDÜM VE BİLDİM


Derviş Ahmed Âşıkî şahit olduğu olaylarda, kendi tanıklığını konuşturuyor II Murad, Fatih ve II Beyazıd döneminde anlattıklarının çoğu bu tanıklığının ürünü: ‘”Sultan Murad Han Gazi ki Sultan Çelebi Mehmed Han Gazi oğludur, Onun saltanatı devri otuz bir yıl oldu Bu ben şıki Mehmed Derviş Ahmed, onun gazalarını, maceralarını, bütün onun halini yaptıklarının her birisini gördüm ve bildim Ama ihtisar ettim, bu kitapta yazdım Ol sebepten ihtisar ettik ki bunu yaptıkları dil ile beyan olunmaz Ondan sonra nöbet oğlu Fatih Sultan Mehmed’e geçti”


Âşık Paşazade Osmanlı’nın kuruluşu ve Osman Gazi döneminden cihan imparatorluğuna döndüğü II Beyazıt zamanına kadarki süreci, dönemi yansıtan şiirlerle süslüyor Her devrin belli başlı seferlerini, isyanlarını, kanun ve yeniliklerini anlatan Âşık Paşazade, önemli şahsiyetlerin şecerelerini de veriyor Yalnızca tarih bir kaynak olmaktan öteye geçen bu eser Osmanlı tarihine farklı bir bakış açısı getiriyor


*Osman, karanlıkta kalan bu dünyayı nura kavuşturmak istedi


Âşık Paşazade Tarihi, Derviş Ahmed Âşıkî, Mostar Yayınları, 383 sayfa

19032009



Benzer Yazılar


Biz Kaybettik, Aşk da Kazanamadı – Mahmut Derviş