Ahmed Mithat Efendi

Ahmed Mithat Efendi

Devrinin büyük gazetecisi


İkinci Abdülhamid Han zamanında, yazdığı romanlar ve yazılarla ün kazanmıştır Ahmed Mithat Efendi, 1844 yılında İstanbulun Tophane semtinde doğdu Babasını 5-6 yaşlarındayken kaybetti Çocukluğu ve gençliği sıkıntılar içinde geçti Bir ara Mısır Çarşısında aktar çıraklığı da yapan Ahmed Midhat Efendi, Taşhanedeki Sıbyan Mektebinde ve bir müddet de Rüşdiyede okudu Rüşdiyeyi Nişte tamamladı


Ağabeyi ile Tuna vilayetine gelen Ahmed Midhat Efendi, Rusçukta Vilayet Tercüme Dairesine girdi Bu görevindeyken kendi gayreti ile Fransızca öğrendi Midhat Paşa tarafından vilayette çıkarılan Tuna Gazetesinin başyazarlığına getirildi Bu gazetede kendini yetiştiren Ahmed Midhat Efendi, Irakta bulunduğu sırada da Zevra Gazetesini kurdu Bu gazetede iki yıl çalıştı


İstanbula döndükten sonra Ceride-i Askeriyye Gazetesinin başyazarlığını yaptı Bir yandan evinde kurduğu matbaasında bastığı Dağarcık adlı dergide yazılarını yayınlamaktaydı Bu dergide çıkan bir yazısından dolayı Namık Kemal ve Ebüzziya Tevfik ile birlikte Rodosa gönderildi 1876 yılında İstanbula dönen Ahmed Midhat, tekrar gazeteciliğe başladı


Üss-i İnkılab adlı eseri ile Sultan İkinci Abdülhamid Hanın takdirlerini kazandı ve Matbaa-i Amirenin ve Takvim-i Vekayi Gazetesinin müdürlüklerine getirildi Ona en büyük ün sağlayan çalışması, 1878 yılında yayınlamaya başladığı Tercüman-ı Hakikat Gazetesidir


1888de Stockholmde toplanan şarkiyatçılar kongresinde Türkiyeyi temsil etti Bu görev dolayısıyla gittiği Avrupada üç ay kadar kalarak Avrupayı dolaştı Görüp incelediklerini Avrupada bir Cevelan adındaki kitabında anlatmıştır


1908 yılında İstanbul Darülfünunu Tarih Muallimliğine tayin edildi Burada bir süre pedagoji okuttu Tekrar yazı yazmak istediyse de, zamanın değişmesine ayak uyduramadığından yazamadı 28 Aralık 1912de nöbetçi olduğu okulda kalp sektesinden öldü


Ahmed Midhat Efendinin yazıları belli bir alan içinde kalmamıştır Nesir çeşitleri olan hikaye, roman, seyahat, hatıra ve tiyatro dallarında bir çok yazı yazmış ve eserler vermiştir Ayrıca tarih, felsefe, din, biyoloji, coğrafya, astronomi, fizik, iktisat alanında da bir çok eser ve tercümeleri vardır Edebiyatımıza iki yüze yakın eser kazandırmıştır


İlk roman ve hikâye yazarlarımızdan olan Ahmed Midhat Efendi, bu iki tür arasında pek ayrılık gözetmemiştir Aynı zamanda halk romancısı olarak da isim yapan Ahmed Midhat, İlkokul seviyesindeki bir çoğunluğa hitap etmiştir Romanlarını, ilgi çekici, ders verici ve eğlendirici özellikte olmasına dikkat ederek yazmış, yer yer kendisini ortaya koyarak öğütler vermiştir Romanlarında geçen olayları daha çok kendi zamanından seçmiştir Bununla beraber tarihi ve gelenekle ilgili romanları da vardır


Eserlerinden bazıları: Parlamento Rezaletleri (Bu eseriyle Genç Osmanlılara cephe almıştır), Hasan Mellah (1874), Hüseyin Fellah (1875), Pariste Bir Türk (1876), Üss-i İnkılab (1877), Henüz On Yedi Yaşında (1880), Dürdane Hanım (1884), Gönüllü (1898), Jön Türk (1910)