Ali Bey

Ali Bey

Osmanlı devlet adamı ve tiyatro yazarı İstanbulda 1844 senesinde doğdu Babası Halep ve Şam kethüdalıklarında bulunmuş Yusuf Cemil Efendidir İlk öğrenimini özel hocalardan ders alarak yaptı Küçük yaşta Fransızca öğrendi On dört yaşında Babıali Tercüme Odasına memur girdi ve on sene kadar çalıştı Sonra Sıhhiye Meclisi Azası, 1873te ise Karantina Başkatibi oldu 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşından önce Varnaya mutasarrıf tayin edildi Savaşın Osmanlı aleyhine dönmesi üzerine, İstanbula geldi Bir süre sonra Düyun-ı Umumiye Müfettişi olarak doğu vilayetleri ve Irakta görev yaptı (1885) Iraktan Hindistana giden Ali Bey, kısa süre sonra İstanbula döndü 1890-1893 tarihleri arasında Trabzonda valilik yaptı Sonra tekrar Düyun-ı Umumiye'de çalışmaya başladı ve buranın direktörü oldu Ölünceye kadar aynı görevde kalan Ali Bey, "Direktör" lakabıyla meşhur oldu 3 Şubat 1899da İstanbulda öldü Anadoluhisarındaki Göksu Mezarlığına defnedildi


Ali Bey, Türk tiyatrosunun kurulmasında büyük gayret ve çaba harcamıştır Başta tiyatro olmak üzere mizah ve seyahat edebiyatı alanlarında eser vermiştir Tanzimattan sonra çıkarılan ilk mizah mecmuası Diyojende yayınlanan yazıları, Türk mizah edebiyatının o devirdeki en güzel örnekleri olarak kabul edilir Tiyatroları genelde komedi türündedir Tiyatro dili bakımından Ahmed Vefik Paşanın izindedir Ondan farklı olarak, özellikle halk konuşmalarına yaklaşmış, günlük konuşmalardan ve Türk dilini renklendiren pek çok klişe ve deyimlerden de faydalanmıştır


Ali Beyin eserlerinden bazıları şunlardır: 1) Kokana Yatıyor yahut Madam Uykuda: (Tek perdelik komedi 1870), 2) Tosun Ağa (Üç perdelik komedi, 1870), 3) Ayyar Hamza (1871), 4) Müsafir-i İstiskal (Tek perdelik komedi, 1871), 5) Geveze Berber (İki perdelik komedi, 1873), 6) Gavo Minar ve Şürekası (Üç perdelik komedi (1889), 7) Evlenmek İster Bir Adam (Tercüme roman 1897), 8) Lehcet-ül-Hakayık (Mizah sözlüğü, 1897), 9) Seyahat Jurnali (Hindistan gezisine ait notlar, 1897), 10) Seyyareler (Mizahi hikaye 1897