08-02-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Şehir İsimlerinin Nerden Geldiğini Biliyor Musunuz...?
Van
?hir Isimlerinin Nerden Geldiğini Biliyor Musunuz  ?[/url]Van’ı Asur kraliçesi Semira mis kurdu Bundan dolayı şehre “Şahmirankent” adı verild i Daha sonra Persle r döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getird iğinden şehre onun adı verild i
Uşak
Çocuk veya genç adının halk dilind en söylenişidir Bazı rivaye tlere göre ise uşak (ayınla söylenişi) kelime sinin aşık kelime sinden geldiği söylenmiştir
Urfa
Eski adı “Orhoe veya Orhai”dir Dah sonra Arapla r tarafından “R”ya çevrilmiştir Bir diğer rivaye te göre ise Kürtçeden gelmek te olup R yani güneş demekt ir Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kuruld u
Tekird ağ
Adını, kıyı boyunc a uzanan Tekird ağlarından almıştır
Tokat
Eski adı “Komana Pontik a”idi Tokat adının Pontik a adının halk arasından değişmiş şeklidir
Trabzo n
“Trapez us” sözcüğünden gelir Anlamı dörtköşe’dir
Tuncel i
Burada bazı maden yatakl arının bulunm asından dolayı şehre Tuncel i adı verilm iştir Yani tunçülkesi demekt ir
Sakary a
Adını sınırları içinden geçen Sakary a nehrin den alır
Samsun
Eski adı “Amisos”dur Samsun ismi bu kelime nin halk arasından değiştirilmesidir
Sivas
Adının nerede n geldiği konusu nda her hangi bir kayda rastla nmamıştır
Siirt
Siirt adının Keldan i aslından geldiği ve şehir anlamına geldiği söylenir Diğer bir ravaye te göre ise Sert kelime sinin bozulm uş şeklidir
Rize
Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır
Ordu
Eski adı “Kotyor a”dır Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştır
Niğde
İlkçağda bölgede Nagdos lular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimle rini vermişler Arap kaynak ları şehre “Nekide veya Nikde” demişlerdir Halk ise şehre Niğde adını vermiştir
Nevşehir
Onseki zinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı “Muşkara” idi Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi
Malaty a
Hititl er döneminde buranın adı “Melidd u”dur Halk tarafından Malaty a olarak değişmiştir
Manisa
Yunanc a Magnes ya’dan gelmiştir Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdiler
Mardin
Mardin adı Süryanice’de Marde’den geldiği rivaye t edilir Romalılar “Maride” Arapla r ise “Mardin” adını vermişlerdir Diğer bir rivaye t göre ise kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelime sinden geldiği söylenmiştir
Muğla
Eski adı “Moboll a”‘dır Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir
Muş
Bir rivaye te göre süryanice’deki suyu bol anlamına glene Muşa’dan diğer bir rivaye te göre ise Şehrin kurucu su “Muşet’den gelmiştir
Karama n
İlk ismi Larand a’dır Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larend e idi Karama noğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karama n adı verild i
Kahram anmara ş
Asıl adı Markas i’dir Halk dilind e Maraş olarak değişmiştir Kurtul uş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahram anca savund uklarından meclis tarafından ll Şubat 1922′de kahram an ünvanı verild i
Kars
MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilm iştir Kars kelime sinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelir
Kastam onu
Şehrin eski adı “Tumana”dır Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti İşte Kastam onu Gas ve Tuman’ın birleşmesinden meydan a gelmiştir
Kayser i
Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysar ea adını verdil er Yani İmparator şehri anlamına gelir Daha sonra Kayser i olarak halk arasında yayıldı
Kırşehir
Kır ve Şehir kelime sinin birleşmesinden oluşmuştur
Kocael i
Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komuta ndan dolayı buraya Kocael i denild i
Konya
İsa’dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizle rinden St Paul burayı ziyare t etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti Bu nedenl e Hıristiyanlar ona, “İsa’nın tasvir i” anlamına gelen “ikonyu m” adını verdil er Abbasi ler burayı alınca “Kuniye’ye” çevirdiler Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi
Kütahya
Frigle r buraya “Katyas iyum veya Katiat ion” adını vermişlerdir Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştir
İstanbul
MÖ 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kuruld uğundan bu şehre kurucu sundan dolayı Bizant ion adı verilm iştir
Roma impara toro Marcus Avreli us döneminde impara torun manevi babasının adıyla “Antion” olarak anıldı
Bizans İmparatoru Konsta ntin bu şehri yenide n kurunc a buraya kendi adını verdi Şehre “Konsta ntin veya Konsta npolis ” adı verild i Arapla r “Kostan tiniye , Romalılar Konsta ntinop olis” demişlerdir Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan “Stin-polis” deyimi kullanıldı İşte İstanbul bu “Stin-Polis” şehrinden türetildi
Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında “İslambol” adını verdil er Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi
İzmir
Şehrin asıl adı “Smyrna”dır İzmir kelime si smyrna’nın halk arasındaki kullanış şeklidir Homero s destan larında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyra s’ın kızı Smyra’dan alır ve tanrıça Artemi s İzmirli’dir Kimi kaynak lara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititl er değil, Amazon lar’dır (Hititl er de buraya Navlühun adını vermişlerdir
Gazian tep
Şehrin eski adı Ayıntab’dır Kelime anlamı, pınarın gözü demekt ir Halk bunu Antep olarak değiştirmiştir Halk Kurtul uş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verinc e 6 Şubat 1921′de çıkartılan bir yasayl a Gazi ünvanı verild i
Gümüşhane
Burada daha önceleri gümüş madenl eri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilm iştir
Edirne
Romalılar döneminde impara tor Hadria nus tarafından kuruld uğu için şehir “Hadria nopoli s” dını alır Hadria nus’un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonrad an değşimlere uğrayarak Edirne halini aldı
Elazığ
1834 yılında Mezra denile n yerde kuruld u 1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz’in onurun a “Mamure tülaziz” adı verild i Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı 1937 yılında Elazığ’a çevrildi
Elazığ
Erzinc an ovasından adını alır Ezirga n diye halk tarafından söylenir Buranın eski adı Eriza’dır
Erzuru m
Ardı Rum kelime sinden gelir Yani Rum toprağı demekt ir Diğer bir rivaye te göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir Erzen darı demekt ir Şehir o zamanl ar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır
Eskişehir
Eski adı Doylai on’dur 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi 1175 yılında burasını Bizans geri aldı Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona “Bizim eski Şehrimiz” anlamına gelen Eski Şehir adını verdi
Diyarb akır
Bakır ülkesi anlamına gelmek tedir Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir’dir Bekir’in memlek eti anlamına gelir Bunun nedeni de Bekir b Va’il adlı Arap göçebe boyunu n buraya yrleşmiş olmasından kaynak lanır Diyarb akır’ın eski adı Amid veya Amed’dir Gelen veya bizim anlamına gelir Dede Korkut kitabında Amid’e Hamid de denilm iştir
Denizl i
Deniz-ili kelime lerini n birleşmesinden oluşmuştur İl eski Türkçe’de ülke, memlek et anlamına gelir Yani deniz memlek eti denili r Bir diğer rivaye te göre de kelime nin aslı domuz-ili’dir Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynak lanmak tadır
Çanakkale
Marmar a ve Ege denizl erini birleştiren Boğaz’daki şehir ve kasaba ların en büyüğü ve il merkez idir Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerind e kurulm uştur Burada denizi ni şekli tıpkı bir çanağı andırır Bugünkü ismini burada n alır
Çankırı
İlkçağda “Gangra” kalesi nin eteğinde kuruld u İsmini Gangra kalesi nden alan Çankırı’ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri denili yordu
Çorum
Rivaye te göre Çoğurum kelime sinden türetilmiştir Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynak lanmak tadır
BURSA
Eski çağlardaki Bitiny a bölgesinin başkentidir Buraya kurucu su Bitiny a kralı Prusia s’ın adı verild i (MÖ:ll yüzyıl)
BURDUR
Eski adı Askani ya’dır İsmini yanında kurulm uş olduğu Burdur gölünden alır
BOLU
Önceleri Bithyn ion Romalılar döneminde ise Claudi opolis adı verild i Türkler burayı alınca Claudi opolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dedile r Daha sonra bu da halk dilind e değişerek Bolu oldu
BİTLİS
Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir Kimile rine göre de Büyük İskender’in komuta nı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş Bitlis sözcüğü bu komuta nın ismind en kaynak lanıyormuş
BİNGÖL
Burada ki bir çok göllerden dolayı bu isim kendis ine verild i
BİLECİK
Bizans lılar döneminde burada Bileko ma adlı bir kale vardı Osman bey burayı alınca bu adı Bileci k olarak adını verdi
BAYBUR T
Eldeki kaynak lara göre kasaba nın ortaçağdaki adı “Payper t” ya da “Pepert” idi Baybur t adı burada n gelmek tedir
BALIKE SİR
Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleok astio’dan türediği sanılmaktadır Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir Çünkü Kesir Arapça’da çok anlamına gelmek tedir
AĞRI
İsmi sınırları içindeki “Ararat” dağından alır Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı (Nuh Tufanı) Nuh peygam ber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindir di Gemi Cudi (İslam kaynak larına göre) (Hristi yan kaynak larına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı
AKSARA Y
Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medres e, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı Şelir “Aksara y” adını işte bu beyaz sarayd an aldı
AMASYA
Amasya şehrini tarihçi Strabo n’a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen “Amases ia” ismini verdi
AYDIN
İlk olarak Argosl ar tarafından kuruld u Anadol u beyler inden Aydınoğlu Mehmet bey’den aldı Aydın, Mehmet beyin babasının ismidi r
ARTVİN
İskitler tarafından kuruld u Artvin sözü iskitçe’dir
ANTALY A
MÖ ll ci yüzyılda Bergam a karalı Attalo s ll tarafından kuruld u Şehir önceleri ismini kurucu sundan aldı ve Attale ia adıyla anıldı Daha sonra bu isim Adalia, Antali a ve en son Antaly a şekline dönüştü
ANKARA
İslam kaynak larında Ankara’nın adı Enguru olarak geçer Kimile rine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anlamına gelen Engür’den, ya da Yunanc a’da Koruk anlamına gelen”Aguira da’dan türemiştir
Bazılarına Hint-Avrupa diller indeki “Eğmek” anlamına gelen Ank ya da Sanksk ritçe de; “Kıvrıntı”,, anlamına gelen ankaba’dan veya Latinc e’den çengel anlamına gelen uncus’dan türediği ileri sürülmektedir Frig dilind e Ank “engebe li, karışık arazi anlamına gelir ” Şehrin diğer isimle ri; Ankyra, Ankura, Ankuri a, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır
ANTAKY A
MÖ 300 yıllarında Makedo nya Kralı Seleuk oz bu yörede Antaky a’yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiok hia adını verdi Zamanl a büyüyen kent, başkent halini aldı
AFYONK ARAHİSAR
Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer “Hisarın bedenl eri çevirin gidenl eri” Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinele nmesi nedens iz değildir Eski adı Akroen os olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler “Hisar” kuşatma anlamına gelir Acılarla elde edilen yere “Karahi sar” dedile r ve orada, kara taşlardan bir kale kurdul ar Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahi sar’ın başına bir de Afyon eklend i ve şehir “Afyonk arahis ar” adını aldı
|
|
|