Bilâl Bin Sa’D

BİLÂL BİN SA’D

Tâbiînden âlim, vaiz, kâri (Kur’ân-ı kerîm hâfızı) bir zât ismi Bilâl bin Sa’d bin Temim el-Eş’arî
Künyesi Ebû Amr’dır Ebû Zûr’â da denilmiştir Şam’da bulunmuştur Babası Sa’d bin Temim, Eshâb-ı
kirâmdandır Hz Bilâl; babası Hz Sa’d, Hz Muâviye, Hz Ebüd-derdâ, Hz İbn-i Ömer, Hz Câbir’den ve
birçok Eshâb-ı kirâmdan hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir Kendisinden ise Hz Evzâî, Hz Saîd bin Abdülazîz,
Hz Ata bin Ebî Rebah, Hz İbn-i Sa’d gibi birçok zâtlar hadîs-i şerîf naklettiler Âlimler, Hz Bilâl bin Sa’d
için sika (güvenilir) olduğunu bildirdiler Buyurdular ki, Basra’da Hz Hasan-ı Basrî ne ise, Şam’da da Hz
Bilâl bin Sa’d odur Hergün ve gece bin rek’at namaz kılardı 120 (m 737) senesinde vefât etti


Hz Bilâl bin Sa’d, bir gün Ankebût sûresi 56’na âyetini “Muhakkak ki benim arzım (yeryüzü) geniştir
O halde yalnızca bana ibâdet edin” okudu ve “Bulunduğunuz yerde fitnelerin yayıldığını görürseniz,
o yerden başka yerlere gidiniz Çünkü yeryüzü çok geniştir” buyurdu
Bir sene yağmur yağmıyordu Halk ile yağmur duâsına çıktılar, insanlara karşı, “Ey insanlar! Hepiniz
günahkâr olduğunuzu itiraf eder misiniz?” diye sordu Onlar, “Evet, hepimiz günahkârız Çok günâhlarımız
var Hepsine tövbe ettik” dediler Bunun üzerine Allahü teâlâya şöyle duâ etti “Yâ Rabbi! Kur’ânı
kerîmde, “İhsan edip doğru söyleyenlerin duâlarını kabul ederim” buyuruyorsun Biz, çok günâhlarımızın
bulunduğunu itiraf edip, doğruyu söyledik ve tövbe ettik Bizi affet ve bize yağmur ihsan et!” Biraz
sonra yağmur yağmaya başladı
Bilâl bin Sa’d (ra) bir kimseye “Ölmek ister misin?” diye sordu O kimse “Hayır efendim Ben biraz
daha yaşayıp iyi amel yapmak, ondan sonra ölmek istiyorum,” dedi Hz Bilâl bin Sa’d buyurdu ki, “Hem
ölmek istemiyorsun hem de iyi amel yapmıyorsun O halde senin hâlin dünyâya bağlanmış olmağı gösteriyor”
“Ey insanlar! Allahü teâlâdan korkun Sizin için O’ndan başka bir yardımcı yoktur”
“Kıyâmet günü herkesin hesabı görüldükten sonra Cennet ehli Cennete ve Cehennem ehli Cehenneme
yerleştirildikten sonra Allahü teâlâ meleklere, Cehennemden iki kişi çıkarıp getirmelerini emreder
Allahü teâlâ meleklerin getirdiği iki kişiye (Yerleriniz nasıldır?) diye suâl eder Onlar (Yâ Rabbi!
Yerimizden daha zor yer yoktur) derler Allahü teâlâ buyurur ki, (Bunlar sizin işlediğiniz hatâların bedelidir
Ben asla, kimseye zulm etmem Şimdi siz yerlerinize dönünüz) Bunun üzerine o iki kişiden birisi
koşarak, diğeri de bir adım atıp geri dönerek yürürler Allahü teâlâ, meleklere bu kimseleri tekrar huzura
getirmesini emreder Bunlar, tekrar huzura getirilince Allahü teâlâ, koşarak gidene, böyle gitmesinin sebebini
sorar O kimse “Yâ Rabbi! Her şeyi daha iyi bilen sensin Ben dünyâda iken senin emirlerine uymakta
gevşek davrandığım için Cehennemi hak ettim Emrine tekrar muhalefet etmemek için “Yerlerinize
dönünüz!” emrinden sonra, yerime gitmek için koşmaya başladım Allahü teâlâ, ikinci kimseye de
suâl eder ki, “Niçin bir adım atıp, sonra geri dönüp bakardın?” O kimse de “Yâ Rabbi! Sen her şeyi en iyi
bilensin Zannettim ki Allahü teâlâ Cehennemden çıkardıktan sonra, tekrar Cehenneme göndermez
Onun için her adımda dönüp-dönüp bakardım” der Allahü teâlâ buyurur ki, “Ben kulumun zannettiği
gibiyim Bu iki kulumu da Cennete götürün!” O iki kimse Cennete kavuşur”
“İnsanlar acaba Cehennem azabına inanmıyorlar mı? inanıyorlarsa niye hazırlanmıyorlar? Bu nasıl
gaflettir?”
İmâm-ı Evzâî buyuruyor ki: Hz Bilâl bin Sa’d’ın bir oğlu şehîd olmuştu Bir kimse gelip, “Vefât eden
oğlunuzda 20 dirhem alacağım vardı” dedi Gelen kimseye buna dâir bir şahidiniz veya elinizde bir
yazınız var mı?” O kimse “Yok” dedi “Peki bunun için yemin eder misiniz?” buyurdu O kimse “Yemin
ederim” deyince, yemin etmesini istemeden 20 dînârı verdi ve “Eğer doğru söylüyorsan oğlumun borcunu
ödemiş olurum Yalan söylüyorsan sadakam olur” buyurdu

Rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden ba’zıları:
Birgün “Yâ Resûlallah! İnsanların en hayırlıları kimlerdir? diye sordular Buyurdu ki, “Ben ve benim
zamanımdaki müslümanlardır” “Yâ Resûlallah! Bunlardan sonra kimlerdir?” diye sordular Buyurdu
ki, “İkinci asırda bulunan müslümanlar” “Yâ Resûlallah! Onlardan sonra insanların en hayırlıları
kimlerdir?” dediler Buyurdu ki: “Üçüncü atarda bulunan müslümanlardır” “Yâ Resûlallah! Bunlardan
sonra kimlerdir?” dediler Buyurdu ki: “Onlardan sonra gelenler, istenmediği halde yemin eden,
şâhidlikte bulunan ve yerine getirmedikleri şeyler için teminatta bulunanlardır”
“Yâ Resûlallah! Sizden sonra, bizim başımıza kim geçecek? Halifeniz kim olacak?” Buyurdu ki:
“Benden sonra, hükmünde benim gibi âdil olan, sözünde benim gibi sâdık olan, benim gibi merhamet
sahibi olan kimse, benim yerime halife olsun Bunun haricinde bir şey yapan, benden uzaktır
Ben de ondan uzağım O benden değildir”
“Allahü teâlânın, ümmetim üzerine ilk farz ettiği ibadet, beş vakit namazdır İlk kabul edeceği
ibadet, yine beş vakit namazdır Kıyâmet gününde de ilk defa namazdan suâl edecektir”
Hz Bilâl bin Sa’d’ın kıymetli sözlerinden ba’zıları:
“Günâhlar gizli olarak işlenirse bunun zararı, günâhı işleyenleredir Lâkin açıktan işleniyor ve buna
da mâni olunmuyorsa, bunun zararı herkesedir”
“Bir insanın iyiliklerini hatırlayıp, günâhlarını unutması gururdandır Günâhların ne kadar küçük olduğunu
değil, bu günâhı Allahü teâlânın huzurunda işlediğini düşünmek lâzımdır”
“Allahü teâlâ bize, harâmlardan, şüphelilerden, hattâ şüphelilere düşmemek için ihtiyatlı olup, mubahların
çoğundan sakınmağı emrediyor Biz ise, aşırı derecede dünyâyı sever, ona bağlanırız Bu ise
günâh olarak bize yeter”
“Sana Allahü teâlânın emirlerini hatırlatan, nasîhat eden bir kardeşin, sana altın hediyye edenden
daha hayırlıdır”
“Böyle bir kardeşini bulduğun zaman (Ey kardeşim! Bende bir kusur var mıdır? Lütfen bana bildir
de düzeltmeye çalışayım) demelidir”
“Bir insan kendisinin medhi yapıldığı zaman, bu medh ve öğmeler kendisine iyi gelmiyorsa ne âlâ
Ama bunları duyunca seviniyorsa zarardadır”
“Üç kimsenin hiçbir ibâdeti kabul olmaz Müşrik, kâfir ve râî” “Râî kimdir?” diye sordular Dîn-i
İslâmın bildirdiği hükümleri bırakıp kendi re’yi, görüşü ile amel eden kimsedir”
“Bir kimse müslümanım dediği zaman Allahü teâlâ onun ameline bakmadan bırakmaz Amel ettiği
vakit vera’ına (şüphelilerden sakınmasına) bakar Ver a’ sahibi olunca da niyetine bakar Niyeti de hâlis
(Allah rızâsı için) ise, artık diğer kusurlarını Allahü teâlâ düzeltir”
1) Hilyet-ül-evliyâ cild-5, sh-221
2) Tehzîb-üt-tehzîb cild-1, sh-503
3) El-Kâşif cild-1, sh-165