Muhammed Harezmî

MUHAMMED HAREZMÎ

Evliyânın büyüklerinden İsmi Muhammed Harezmî, lakabı Kerîmüddîn, künyesi Ebü'l-Füyûdât, şöhreti Ahî Muhammed'dir Harezm vilâyetinde doğdu Doğum tarihi bilinmemektedir 1378 (H780) târihinde Herat şehrinde vefât etti Halvetîler kabristanında medfundur

Muhammed Harezmî memleketi olan Harezm'de ilim ve edeb öğrendi Sonra Geylan'daki evliyâdan mânevî ilimleri tahsîl edip, zamânın büyük velîleri arasına girdi Çok kerâmeti görüldü Çok talebe yetiştirdi Talebelerinin önde gelenleri Muhammed Karsî, Kutbu Tebrizî, Osman Şirvânî ve Pîr Ömer Halvetî'dir

Harezmî hazretleri bir gün hanımı ile sohbet ederken hanımı ona; "Sizden sonra yerinize kimi bırakacaksınız?" diye sordu O da; "Ey hâtun! Mâdemki bunu bilmek istersin Bak şimdi oğullarımız uykuda Herkes yatağında Ben önce oğullarımı isimleriyle çağıracağım Hangisi sesimi işitip gelirse, bu ona nasîptir" buyurdu Sonra isimlerini yüksek sesle çağırdı Lâkin hiçbirinden cevap gelmedi Sonra talebelerinden birini çağırdı O üç fersah uzaklıkta idi Hemen gelip emre hazır olduğunu bildirdi Harezmî hazretleri o zaman hanımına; "Ey hanım! Bu iş bu talebemizin nasîbidir" buyurdu

Harezmî hazretlerinin memleketinde birisi, öfkeyle ağzından; "Eğer bu yıl hac etmezsem hâtuna talak verdim" sözü çıktıLâkin dediği zamanda hacca gidecek para eline geçmedi Dolayısıyla hacca gidemedi Durumu şehrin hâkimi öğrenince ona tenbih edip; "Dînin emri gereği hacılar gelince senin nikâhın bozulur Hanımın boş olur" dedi ve mahalle halkına da haber salıp durumun tâkib edilmesini emretti

O adamcağız kime ne söyledi ise, derdine çâre bulamadı Herkes hanımının boş olacağını söyledi Nihâyet Şeyh MuhammedHarezmî hazretlerine gelip yaşlı gözlerle hâlini arzetti Harezmî hazretleri ona merhamet edip; "Sen Zilhiccenin dokuzuncu günü yanıma gel İnşâallahü teâlâ nasîb olur Evliyânın kerâmeti bizim yolumuzda haktır" buyurdu Bunun üzerine adamcağız arefe günü Harezmî hazretlerinin huzûruna geldi Ümitle ne yapacağını ne diyeceğini bekledi Bütün arzusu hac edip hanımından ayrı düşmemekti Harezmî hazretleri onu kimsenin olmadığı tenhâ bir yere götürüp; "Allahü teâlânın izni ve evliyânın himmet ve yardımı ile inşâallah şimdi Arafat'a varacaksın Orada hac ile ilgili vazîfelerini yap Hemşehrilerinle görüş Onlardan birinden bir mikdar ödünç para al Aldığına dâir bir senet imzâlattır Gelince istediği zaman verirsin" buyurdu Sonra mübârek ridâlarını çıkardı ve yere serdi ve üzerine oturttu O kimse tayy-ı mekân ile bir anda kendini Arafat'ta buldu Vakfe ve diğer hac vazîfelerini yaptıHemşehrileriyle görüştüHarezmî hazretlerinin vasiyeti üzere birinden biraz borç aldı Kâdıya senet imzâlattırdı Sonra bir anda kendini Harezmî hazretlerinin huzûrunda bulduHacda aldığı para da yanındaydı Hemen Harezmî hazretlerinin ayaklarına kapanıp; "Elhamdülillah maksadıma kavuştum" diye sevincini belirtti ve evine gitmek istedi O zaman Harezmî hazretleri ona; "Ben sağ olduğum müddetçe bu hâli kimseye söyleme yoksa zarara uğrarsın" buyurdu O da söz verip evine yöneldi Aradan bir müddet geçti Bu zaman içinde herkes ona, hacılar dönünce hâlin ne olacak hanımından ayrılacaksın" diyorlardı O bunlara karşı; "Hayır ben hac yaptım" derdi Bunu duyanlar, "Bu adam deli olmuş" diye alay ettiler

Bir zaman sonra hacılar geri döndü Hacılar o adamı gördüklerinde; "Sen ne zaman geldin?" diye sordular Bunu işitenler güldüklerinde; "Siz ne diyorsunuz?" dediler O zaman adamcağızın yanına hacda iken para aldığı adam geldi ve verdiği parayı istedi O da ispat et, dedi Sonra durum kâdıya intikâl etti Alacaklı dâvâ edip; "Ben buna arefe günü şu kadar para borç verdim İşte Mekke kâdısının imzâladığı ismi yazılı borç aldığına dâir senet" dedi ve senedi gösterdi Sonra başka hacılar aynı şekilde şâhitlik yaptılar Netîcede dâvâsında doğru olduğu, hacca gittiği anlaşıldı ve hanımından ayrılma tehlikesinden kurtuldu Bu, Muhammed Harezmî hazretlerinin yardım ve kerâmetiyle olmuştu Bundan sonra insanlar onun velî olduğunu söylemeye başladılar

1) Lemezât, Üniversite Kütüphânesi, No: 1894, v124