Mustafa Mânevî Efendi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

MUSTAFA MÂNEVÎ EFENDİ

Anadolu'da yetişen büyük velîlerden

Karabaşvelî'nin oğlu ve halîfesidir

Babasından ve başka âlimlerden zâhirî ilimleri tahsîl etti

Tasavvuf yolunda, babasının yanında kemâle geldi

Doğum târihi ve yeri bilinmemektedir

1690 (H

1102) senesinde Sokullu Mehmed Paşa dergâhına hoca olarak tâyin edildi

Beş sene burada halkı doğru yola sevk etmek için vâz ve nasîhatta bulundu

Sonra Ordu-yu Hümâyûn'a tâyin edildi

Orada da vâz ve nasîhatlarına devâm etti

1702 (H

1114) senesinde İstanbul'da vefât etti

Üsküdar'daki Nasûhî dergâhında bulunan kabristana defnedildi

Mustafa Mânevî Efendi, ârif ve kâmil bir zât idi

Doğru sözü söylemekten aslâ çekinmezdi

Güzel manzûmeleri vardır

Muhyiddîn-i Arabî'nin Füsûs adlı eserine şerh yazdı

Müretteb bir dîvânı vardır

Mustafa Mânevî Efendinin şiirlerinden

Selâm eyle

Sabâ! Vakt-i seher ol zülf-i cânâne selâm eyle,
Yolun uğrarsa koş! Arş-ı Rahmâna selâm eyle,

Seherde bülbül-i şeydâyı tahrîk eyledim bildim,
İden ol gulgule feryâd u efgâne selâm eyle

Medîne şehrine var Ravda-ı pâke sürüp yüzler,
Varıp, ol hâk-i pây-ı rûh-ı sultâna selâm eyle

Ebû Bekr, Ömer, Osmân, Ali ile Hasan Hüseyin,
Cenâb-ı Fâtıma ol binti cânâne selâm eyle

Süheyb-i Rûm u Ammâr ibni Yâsir, Hamze vü Abbâs,
Bütün ahbâb ile ervâh-ı ihvâna selâm eyle

Azizim Hazret-i pîrim, efendim hâkine yüz sür,
Derûnî iştiyâk ile o cânâne selâm eyle,

Varıp ol, Kâbetullah'ı ziyâret kıl, tavâf eyle,
Safâ vü Merve'de sa'y eyle, kurbâna selâm eyle

Erişip, İbn-i Abbâs kabrini bir hoş ziyâret kıl,
Bütün Eshâba, İbn-i Ammi sultâna selâm eyle

Oradan uğra Bağdât'a sürüp ol hâke hem yüzler,
Dahi ol kutb-ul-aktâba Şeyh Geylâne selâm eyle

Eşiğine yüzünü sür fedâ kıl canla başı,
Ol Abdülkâdirî'nin sen Âsitânına selâm eyle

Eriş Mûsâ-ıKâzım hem eimme zümresine hep,
Ferîd-üd-dehr olan ol ismi Nu'mân'a selâm eyle

Cemî-i müctehidler mâ takaddem ve mâ teehhar hep,
Kubûrin kıl ziyâret ehl-i irfâne selâm eyle

Bilâd-ı ehl-i İslâm'ın cemîsini ol devvâr,
Ledünnî ehline hep, pâdişâhâne selâm eyle

Tarîk-ı Nakşibendî Hâcegân ser çeşme-i aktâb,
O pîr-i ekreme, o bahr-ı ummâna selâm eyle

Dolaşıp Rûm diyârını hep ziyâret eyle onları,
GelipŞam-ı şerîfe bahr-ı Kur'ân'a selâm eyle

Bilâl ile nice Eshâb u ehlullah makbûrdur

Dahî Şeyh Arabî, hem Şeyh Arslan'a selâm eyle

Varıp kırklar makâmına husûsen hazret-i Yahyâ,
Ânın ol ravda-i pâkine rindâne selâm eyle

Demişler onda yetmiş bin kadar var enbiyâ cümle,
Salât eyle selâm et, cümle yeksâne selâm eyle

Cemî-i enbiyânın merkad-i pâkine bir bir vur,
Mübârek rûhlarına pek garîbâne selâm eyle

Umûmun merkadi ma'lûm değildir, şüphesiz hakkâ,
Umûmun rûh-ı pâkine habîbâne selâm eyle

Husûsan Şam içinde garka-i rahmet onlardan,
Ne denlî var ise, hep ehl-i îmâna selâm eyle

Erişip Tûr-i Sinâya münevver kabr-i Mûsâ'ya,
Sürüp akdâmına yüzler, kelîmâne selâm eyle

Ne küllü var ise hep enbiyâ vü evliyâ cümle

Zebûr, İncil ü Tevrât ve ehl-i Kur'ân'a selâm eyle

1) Sefînet-ül-Evliyâ; c

1, s

19
2) OsmanlıMüellifleri; c

1, s

165
3) Sâlim Tezkiresi; s

622
4) Vekâyi-ül-Füdelâ; c

2, s

209
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c

17, s

134

08-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Mustafa Mânevî Efendi MUSTAFA MÂNEVÎ EFENDİ Anadolu'da yetişen büyük velîlerden Karabaşvelî'nin oğlu ve halîfesidir Babasından ve başka âlimlerden zâhirî ilimleri tahsîl ettiTasavvuf yolunda, babasının yanında kemâle geldi Doğum târihi ve yeri bilinmemektedir 1690 (H1102) senesinde Sokullu Mehmed Paşa dergâhına hoca olarak tâyin edildiBeş sene burada halkı doğru yola sevk etmek için vâz ve nasîhatta bulundu Sonra Ordu-yu Hümâyûn'a tâyin edildi Orada da vâz ve nasîhatlarına devâm etti 1702 (H1114) senesinde İstanbul'da vefât etti Üsküdar'daki Nasûhî dergâhında bulunan kabristana defnedildi Mustafa Mânevî Efendi, ârif ve kâmil bir zât idi Doğru sözü söylemekten aslâ çekinmezdi Güzel manzûmeleri vardır Muhyiddîn-i Arabî'nin Füsûs adlı eserine şerh yazdı Müretteb bir dîvânı vardır Mustafa Mânevî Efendinin şiirlerinden Selâm eyle Sabâ! Vakt-i seher ol zülf-i cânâne selâm eyle, Yolun uğrarsa koş! Arş-ı Rahmâna selâm eyle, Seherde bülbül-i şeydâyı tahrîk eyledim bildim, İden ol gulgule feryâd u efgâne selâm eyle Medîne şehrine var Ravda-ı pâke sürüp yüzler, Varıp, ol hâk-i pây-ı rûh-ı sultâna selâm eyle Ebû Bekr, Ömer, Osmân, Ali ile Hasan Hüseyin, Cenâb-ı Fâtıma ol binti cânâne selâm eyle Süheyb-i Rûm u Ammâr ibni Yâsir, Hamze vü Abbâs, Bütün ahbâb ile ervâh-ı ihvâna selâm eyle Azizim Hazret-i pîrim, efendim hâkine yüz sür, Derûnî iştiyâk ile o cânâne selâm eyle, Varıp ol, Kâbetullah'ı ziyâret kıl, tavâf eyle, Safâ vü Merve'de sa'y eyle, kurbâna selâm eyle Erişip, İbn-i Abbâs kabrini bir hoş ziyâret kıl, Bütün Eshâba, İbn-i Ammi sultâna selâm eyle Oradan uğra Bağdât'a sürüp ol hâke hem yüzler, Dahi ol kutb-ul-aktâba Şeyh Geylâne selâm eyle Eşiğine yüzünü sür fedâ kıl canla başı, Ol Abdülkâdirî'nin sen Âsitânına selâm eyle Eriş Mûsâ-ıKâzım hem eimme zümresine hep, Ferîd-üd-dehr olan ol ismi Nu'mân'a selâm eyle Cemî-i müctehidler mâ takaddem ve mâ teehhar hep, Kubûrin kıl ziyâret ehl-i irfâne selâm eyle Bilâd-ı ehl-i İslâm'ın cemîsini ol devvâr, Ledünnî ehline hep, pâdişâhâne selâm eyle Tarîk-ı Nakşibendî Hâcegân ser çeşme-i aktâb, O pîr-i ekreme, o bahr-ı ummâna selâm eyle Dolaşıp Rûm diyârını hep ziyâret eyle onları, GelipŞam-ı şerîfe bahr-ı Kur'ân'a selâm eyle Bilâl ile nice Eshâb u ehlullah makbûrdur Dahî Şeyh Arabî, hem Şeyh Arslan'a selâm eyle Varıp kırklar makâmına husûsen hazret-i Yahyâ, Ânın ol ravda-i pâkine rindâne selâm eyle Demişler onda yetmiş bin kadar var enbiyâ cümle, Salât eyle selâm et, cümle yeksâne selâm eyle Cemî-i enbiyânın merkad-i pâkine bir bir vur, Mübârek rûhlarına pek garîbâne selâm eyle Umûmun merkadi ma'lûm değildir, şüphesiz hakkâ, Umûmun rûh-ı pâkine habîbâne selâm eyle Husûsan Şam içinde garka-i rahmet onlardan, Ne denlî var ise, hep ehl-i îmâna selâm eyle Erişip Tûr-i Sinâya münevver kabr-i Mûsâ'ya, Sürüp akdâmına yüzler, kelîmâne selâm eyle Ne küllü var ise hep enbiyâ vü evliyâ cümle Zebûr, İncil ü Tevrât ve ehl-i Kur'ân'a selâm eyle 1) Sefînet-ül-Evliyâ; c1, s19 2) OsmanlıMüellifleri; c1, s165 3) Sâlim Tezkiresi; s622 4) Vekâyi-ül-Füdelâ; c2, s209 5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c17, s134