Neden “Temizlik İmanın Yarısıdır?”

Neden “Temizlik İmanın Yarısıdır?”

Hüseyin OKUR



Ruh ve beden dünyamızı kapsayan genel bir temizlik olmadan dindarlık olamaz Bu sebeple Müslüman kin, haset, gurur, kibir ve yalandan uzak kalmanın yanı sıra ibadet mahalini, elbisesini, bedenini temiz tutmakla da sorumludur


İlmihal ve fıkıh kitapları temizlik bahsi ile başlar Çünkü temizlik ibadetin ön şartıdır ve imanla irtibatlandırılır Hadis-i şeriflerde şöyle buyrulur: “Din temizlik üzerine kurulmuştur” “Temizlik imanın yarısıdır”


Temizlik Rabbimiz’in “oku” emrinden sonra üzerinde durduğu önemli bir ilkedir Gerek Kur’an’da gerekse hadis-i şeriflerde temizliğe hem maddi hem de manevi alanı kapsayacak şekilde yaklaşılmış ve bu konuda, insanın ihtiyaç duyduğu evrensel ölçüler konulmuştur Hatta temizlik, bazı ibadetlerin yapılabilmesi için bir ön şart kabul edilmiştir İnsanın dünya ve ahiret saadetine ulaşabilmesi, manevi temizliğinin yanı sıra maddi temizliğine de riayet etmesiyle mümkün Nitekim Kur’an’da “Şüphesiz Allah tövbe edenleri (iç temizliğini yapanları) ve dış temizliğini yapanları sever” (Bakara, 222) mealindeki ayeti, her iki alanda Müslümanın sorumlu olduğuna işaret eder


Dinimiz giyilen elbisenin temiz olmasını gerektirir Müslüman görünüşü güzel, tertipli ve temiz elbiseli olmalıdır Bu hususta Allah Teala “Ey Ademoğulları! Her secde edişinizde (namaz kılacağınız vakit, yatak ve namaza mani kiri bulunan iş elbisesi gibi, elbiseleri değil), güzel elbisenizi giyin” (Araf, 31) buyurur


Peygamberimiz (sav) insanların görünüş ve elbise itibariyle en güzel olanıydı Sahabileri giyiniş temizliğine dikkat etmeleri için teşvik ederdi Bir gün saçları darmadağınık bir adam gördü “Bu adam saçlarını düzeltip tertibe sokacak bir şeyi bulamadı mı?” diye memnuniyetsizliğini dile getirdi Derken, o sırada üstü başı kirli olan bir başka adam daha gördü Onun hakkında da “Şu adam elbisesini yıkayacak bir su bulamıyor mu?” diye söylendi


Elbise de tespih eder, kirlenince tespihi kesilir


Elbisenin temiz olması kişinin dış temizliğini ilgilendirdiği kadar manevi durumunu da ilgilendirir Nitekim Hz Aişe’den (ranha) rivayet olunduğuna göre Hz Peygamber Efendimiz (sav) ona şöyle buyurmuştur: “Ya Aişe! Bu iki elbiseyi yıka Bilmez misin elbise tespih eder ve kirlenince tespihi kesilir” Elbise temizliği ibadetlerin sıhhati için şarttır Bu durum insanı bilerek veya bilmeyerek elbiseye temas eden bütün pisliklerden devamlı olarak uzak durma hususunda teşvik eder Bedende, elbisede ve namaz kılacak yerde pislik bulunmamalıdır Eğer var ise ibadete başlamadan evvel temizlemelidir Eşarp, mest, atkı ya da aksesuar niteliğinde olan giysiler de elbiseden sayılır ve onların da temiz olması gerekir


İhmal ettiğimiz önemli bir konu da idrar sıçramasından sakınmayışımızdır İdrar necasetin ağır kısmına girer Yani elbisede avuç ortası kadar bir yeri ıslatırsa namaza mani hale gelmiş demektir Bundan aşağısı ise namaza mani olmasa da temizlenmesinin gerekli olduğu miktardır Öyle ise ister tuvaletteyken düştüğü yerden sıçrayarak olsun, isterse mesaneden sızıntı halinde gelerek iç çamaşırı ıslatmış bulunsun namaza mani olur Nebi (sav) “İdrardan korununuz; çünkü kabir azabının çoğu ondandır” buyurarak idrardan sakınmanın önemine işaret eder Burada bir noktaya daha dikkat edilmesi gerekir Bazen tuvalette bütün dikkat ve ihtimama rağmen idrar zerreciklerinin ayak üzerine kadar sıçradığı, elbisenin (pantolon, etek vs) uçlarına bile düştüğü görülür


Bunun gibi namaza mani olmayacak miktarlardan vesveseye düşmemelidir Ancak bu durum tekrarlandığında bir müddet sonra elbisemizi değiştirmemiz gerekir


Ruh ve beden dünyamızı kapsayan genel bir temizlik olmadan dindarlık olamaz Bu sebeple Müslüman, kin, haset, gurur, kibir, yalan vb olumsuz tutum ve davranışlardan uzak kalmanın yanı sıra ibadet mahallerini, elbisesini, bedenini temiz tutmakla da sorumludur Zira Allah (cc) namaz için gerekli olan maddi temizliği emrettikten sonra “Allah (bu emirle) size bir güçlük dilemez; fakat sizi tertemiz yapmak ve üzerinizdeki nimeti tamamlamak ister” (Maide, 6) buyurarak bizleri temizlik hususunda titiz olmaya davet eder


Evliyanın temizlik hassasiyeti


Hace İmadü’l-Mülk (ks) anlatıyor: Mevlana Müsafir (ks) elbise temizliğine çok dikkat eder, dinin edeplerine uymakta çok titizlik gösterirdi Bir gün Mevlana Müsafir Hazretleri’nin huzurunda oturuyorken bir elbise boyayıcısı geldi Mevlana Müsafir için iki elbise boyayıp getirmişti Mevlana Hazretleri kısa bir süre sonra boyacıya “Bu elbiseleri tekrar suya koy ve iyice temizlenene kadar yıka Zira içimde bunların temizliği konusunda bir şüphe var” dedi Boyacı “Efendim, eğer ben bunları yıkarsam renk ve yeniliği bozulur Bizim emeğimiz boşa gider” dedi Mevlana Müsafir çok ısrar edince boyacı elbiseleri geri aldı ve gitti


Bu sırada Mevlana Müsafir (ks) murakabeye vardı Benim gönlüme şöyle bir itiraz geldi: “Bir fakir bir iki hafta zahmet çekip elbiseleri güzelce boyamış, getirmiş ve onda asla pislikten eser yok… Böyle olmasına rağmen Mevlana Müsafir’in bu derece mübalağa etmesinin sebebi ne olabilir acaba?” Nihayet bu düşünceleri gönlümden çıkarıp ben de murakabeye vardım Gözlerimi yumduğumda kendimden geçmiştim Kendimi bir yolda yürüyorken gördüm… Mevlana Müsafir de önümde gidiyordu Aniden yolumuz çok yüksek bir dağa çıktı Dağ yolu gayet ince ve kıvrımlı idi Mevlana kuş gibi rahatlıkla yol alırken, ben meşakkatle ayağı kırık zayıf karınca gibi düşe kalka gidiyordum Attığım her adımda, düşüp öleceğim diye vehme kapılıyordum Müşahedede iken kendime geldim O anda Mevlana Müsafir de murakabeden başını kaldırdı ve şöyle buyurdu: “Ey sufi! Eğer elbise temizliği ve sair işlerde ihtiyatlı olmasam bu şekildeki yüksek bir dağa böyle dar ve karanlık bir yoldan rahatlıkla çıkmaya gücüm yetmezdi”



Rasulullah (sav) bir sabah namazı kıldırmış ve Rum suresini okumuştu Ancak bazı yerlerinde takılmış, karıştırmıştı Namazı bitirip arkasını döndüğünde “Bir takım kimselere ne oluyor ki bizimle beraber namaz kılıyorlar da güzelce temizlenmiyorlar Şüphesiz Kur’an’ı karıştırmamıza sebep olan işte onlardır” buyurarak, temizliğin ibadetlerin sıhhati açısından ne kadar önemli olduğunu belirtmiştir